Μόλις μια μέρα μετά την έναρξη έργων ο «Ανεξάρτητος Μηχανικός» εξέδωσε πιστοποιητικό ολοκλήρωσης των εργασιών και το Δημόσιο πλήρωσε 49,5 εκατ. ευρώ!
Του Χρίστου Καραμάνου
Με σειρά αδιάσειστων ντοκουμέντων ο Δρόμος αποκαλύπτει σήμερα το έγκλημα σε βάρος του λαού μέσω των αποικιοκρατικών και ληστρικών για το δημόσιο συμφέρον Συμβάσεων Παραχώρησης των αυτοκινητόδρομων, που ψήφισαν το 2007 οι βουλευτές Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ και ΛΑΟΣ. Όπως είναι γνωστό, οι εργασίες στους 4 από τους 5 μεγάλους οδικούς άξονες έχουν διακοπεί, με απόλυτη ευθύνη των εργολάβων. Μάλιστα, προκειμένου να ξεκινήσουν τα έργα, οι εργολάβοι απαιτούν τεράστια ποσά, ενώ στην πραγματικότητα οφείλουν οι ίδιοι στο Δημόσιο. Την ίδια στιγμή, κι ενώ τα έργα είναι ημιτελή και επικίνδυνα, ενώ τα εργοτάξια είναι κλειστά με χιλιάδες απολυμένους, κι ενώ υπάρχουν σοβαρότατα ζητήματα ασφάλειας, οι πολίτες υποχρεώνονται να πληρώνουν διόδια, τα οποία μάλιστα συνεχίζουν να αυξάνονται ανά περιόδους – παράνομα και παράτυπα, όπως θα δείξουμε στο επόμενο φύλλο του Δρόμου. Πρόκειται για μια εξόχως προκλητική πολιτική όλων των κυβερνήσεων των τελευταίων χρόνων.
Γίνεται, λοιπόν, φανερό ότι η πολιτική τοποθέτηση για τους αυτοκινητόδρομους έχει στον πυρήνα της τη γενικότερη θεώρηση για το πολιτικό-επιχειρηματικό κατεστημένο της διαφθοράς και της διαπλοκής και αυτονόητα τίθεται για κάθε πολιτικό φορέα το κρίσιμο και κεντρικό δίλημμα αν βρίσκεται στην υπηρεσία αυτού του κατεστημένου ή σε σύγκρουση με αυτό.
Βεβαίωση ολοκλήρωσης μια μέρα μετά την έναρξη
Τα έγγραφα που φέρνει σήμερα στο φως της δημοσιότητας ο Δρόμος είναι άκρως αποκαλυπτικά. Προέρχονται από το έργο της Ιονίας Οδού, που εκτός από το παραϊόνιο τμήμα περιλαμβάνει και το Τμήμα Μεταμόρφωση Αττικής-Σκάρφεια Φθιώτιδας.
Σύμφωνα με το πρώτο έγγραφο του υπουργείου Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων (ΥΠΟΜΕΔΙ) η ημερομηνία έναρξης του έργου είναι η 19η Δεκεμβρίου 2007. Σύμφωνα με το δεύτερο έγγραφο, μία μόλις μέρα μετά την έναρξη των εργασιών, δηλαδή στις 20 Δεκεμβρίου 2007, ο «Ανεξάρτητος Μηχανικός» πιστοποιεί ότι έχουν εκτελεστεί όλες οι εργασίες που εντάσσονται στην πρώτη τμηματική προθεσμία του έργου. Πρόκειται για κάτι που δεν έχει συμβεί ποτέ και δεν θα μπορούσε, άλλωστε, να συμβεί. Κι όμως, το Ελληνικό Δημόσιο αποδέχθηκε το Πιστοποιητικό του «Ανεξάρτητου Μηχανικού» και πλήρωσε στον εργολάβο το ποσό των 49,5 εκατ. ευρώ, όπως καθορίζει η Σύμβαση Παραχώρησης. Διευκρινίζουμε ότι η πρώτη τμηματική προθεσμία, σύμφωνα με τη Σύμβαση, είναι τετράμηνη, λήγει (έληγε σωστότερα) στις 19 Απριλίου 2008.
Επιπλέον, αν και ο «Ανεξάρτητος Μηχανικός» πιστοποίησε ότι έχουν εκτελεστεί όλες οι σχετικές υποχρεώσεις του Αναδόχου -και μάλιστα πολύ πριν παρέλθει η προθεσμία- η πραγματικότητα τον διέψευδε για όχι απλά για καιρό, αλλά για χρόνια. Δηλαδή, μέχρι το τέλος του 2010 δεν είχαν καν συνταχθεί και εγκριθεί σειρά Μελετών που έπρεπε να έχουν γίνει μέχρι τις 19 Απριλίου 2008 και που σύμφωνα με τον «Ανεξάρτητο Μηχανικό» είχαν ολοκληρωθεί ήδη στις 20 Δεκεμβρίου 2007. Συγκεκριμένα:
• Χρονοδιάγραμμα Εφαρμογής με ημερομηνία έναρξης την 19η Δεκεμβρίου 2007.
• Κτηματολόγιο των απαιτούμενων συμπληρωματικών απαλλοτριώσεων.
• Μελέτη των τοπικών έργων του δευτερεύοντος δικτύου.
• Μελέτη φύτευσης και άρδευσης στις νησίδες.
• Μελέτη προστασίας περιβάλλοντος για τους Σταθμούς Εξυπηρέτησης Αυτοκινήτων και τα Κέντρα Ελέγχου και Συντήρησης.
• Μελέτη θέσεων εγκατάστασης Σταθμών Μέτρησης Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης.
• Μελέτη εγκατάστασης σταθμών θορύβου και Αερίων Ρύπων.
• Μελέτη αντιμετώπισης ρύπανσης από ατύχημα.
Όλα τα στοιχεία (άρθρα της Σύμβασης, Κανονισμοί, υπουργικές αποφάσεις κ.λπ.) που τεκμηριώνουν την απαίτηση εκπόνησης των ανωτέρω Μελετών βρίσκονται στη διάθεση της εφημερίδας.
Όσα αναφέρονται πιο πάνω αφορούν μια συγκεκριμένη τμηματική προθεσμία και την αντίστοιχη πληρωμή στην οποία προέβη το Ελληνικό Δημόσιο. Ωστόσο, δεν είναι και η μόνη. Στο επόμενο φύλλο θα παρουσιάσουμε επιπλέον στοιχεία, που δείχνουν το πάρτι που γίνεται στα μεγάλα έργα «πνοής». Με δεδομένα, μάλιστα, ότι τα στοιχεία και οι αποκαλύψεις αφορούν μόνο ένα μόνο τμήμα μιας Σύμβασης Παραχώρησης, είναι προφανές ότι το ξεσκόνισμα όλων των συμβάσεων (που επιβάλλεται να γίνει με τον πλέον επίσημο τρόπο) θα βγάλει πολλά μαργαριτάρια.
Οι εργολάβοι πρέπει να κηρυχτούν έκπτωτοι και να πληρώσουν ποινικές ρήτρες
Ακόμη και με βάση αυτές τις ληστρικές σε βάρος του Δημόσιου Συμβάσεις Παραχώρησης, η διακοπή εργασιών στην οποία προέβησαν οι εργολάβοι είναι αντισυμβατική και παράτυπη, αφού το βασικό τους επιχείρημα για έλλειψη χρηματοδότησης είναι εντελώς αβάσιμο.
Οι συμβάσεις ξεκαθαρίζουν με σαφήνεια ότι στις υποχρεώσεις του παραχωρησιούχου είναι να χρηματοδοτήσει το έργο με ίδια και δανειακά κεφάλαια. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν, «ο Παραχωρησιούχος θα είναι υπεύθυνος να διασφαλίζει ότι θα υπάρχει ανά πάσα στιγμή χρηματοδότηση διαθέσιμη για την πλήρη και προσήκουσα εκτέλεση του έργου».
Επιπροσθέτως καθορίζεται ως Γεγονός Αθέτησης Παραχωρησιούχου που επισύρει το δικαίωμα του Δημοσίου να καταγγείλει τη Σύμβαση, «η αδυναμία του Παραχωρησιούχου να χρηματοδοτήσει το έργο».
Συνεπώς, η αδυναμία χρηματοδότησης του έργου είναι πρόβλημα του Παραχωρησιούχου και όχι του Ελληνικού Δημοσίου. Η αδυναμία αυτή, σε συνδυασμό με τη μη εκπλήρωση Συμβατικών Υποχρεώσεων και την παραβίαση των Τμηματικών Προθεσμιών, οδηγεί στο να κηρυχτούν έκπτωτοι οι Παραχωρησιούχοι και να πληρώσουν ποινικές ρήτρες. Κάτι τέτοιο, βέβαια, ποτέ δεν του έκανε το Δημόσιο, προστατεύοντας τους εργολάβους, σε βάρος πάντα των συμφερόντων του Δημοσίου και του λαού.
Αλλά και το επιχείρημα των Παραχωρησιούχων ότι σταματούν τα έργα εξαιτίας της μη ολοκλήρωσης των Απαλλοτριώσεων είναι επίσης αβάσιμο. Διότι, ναι μεν σε ορισμένες περιπτώσεις το Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει πραγματοποιήσει τις απαλλοτριώσεις, για τις οποίες προβλεπόταν χρόνος μόλις 12 μηνών, αλλά την ίδια στιγμή υπήρχαν εκτεταμένα τμήματα στα οποία οι εργολάβοι μπορούσαν να εργασθούν, χωρίς κανένα εμπόδιο από απαλλοτριώσεις. Ταυτόχρονα, σε αρκετές περιπτώσεις οι ίδιοι οι Παραχωρησιούχοι δεν είχαν παραδώσει έγκαιρα τα Κτηματολόγια για τις λεγόμενες «συμπληρωματικές απαλλοτριώσεις».
Και δεν πρέπει να διαφεύγει από κανέναν το γεγονός ότι η «Διακοπή εργασιών» προκαλεί σοβαρότατα ζητήματα ασφαλείας, ειδικά στο Τμήμα Κόρινθος-Πάτρα. Για τα ατυχήματα οι Παραχωρησιούχοι θα έπρεπε να βαρύνονται με ποινικές ευθύνες και αστικές αποζημιώσεις.
Ποιοι συμμετέχουν στη «Νέα Οδό»
Ο Παραχωρησιούχος ο οποίος έλαβε τη Βεβαίωση ολοκλήρωσης εργασιών μία μέρα μετά την έναρξη παραχώρησης, όπως αποκαλύπτουμε σε αυτό το ρεπορτάζ, είναι η «Νέα Οδός», που έχει αναλάβει την Ιονία Οδό μαζί με το τμήμα Μεταμόρφωση Αττικής-Σκάρφεια Φθιώτιδας.
Η Νέα Οδός ελέγχεται από ισπανικές εταιρίες σε ποσοστό 66,7%. Τυχαίο άραγε ή σχετίζεται με τον επίτροπο της Ε.Ε. Χοακίν Αλμούνια; Ο οποίος την περίοδο της υπογραφής των Συμβάσεων Παραχώρησης είχε την ευθύνη να ελέγχει τα οικονομικά της Ε.Ε. -φυσικά και της Ελλάδας- και ενδεχομένως να καλύπτει τη «δημιουργική λογιστική» των κυβερνήσεων.
Στη Νέα Οδό συμμετέχει με ποσοστό 33,3% ο ελληνικό όμιλος «ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ» της οικογένειας Περιστέρη. Ο όμιλος θεωρείται ίσως ο πιο αξιόπιστος από τεχνική άποψη στην Ελλάδα και διατηρεί συνεργασία με το συγκρότημα Λαμπράκη (ΔΟΛ).
«Ανεξάρτητος Μηχανικός» του έργου είναι η κοινοπραξία «Scott Wilson Ltd – OMEK A.E.».
Στο χρηματοδοτικό σχήμα της Νέας Οδού συμμετέχουν 14 τράπεζες. Εξ αυτών οι 6 είναι ξένες (ισπανικές και η γαλλοβελγική Fortis) που ελέγχουν το 42,4 %, ενώ 8 είναι οι ελληνικές (ΕΤΕ, Eurobank, Πειραιώς, ΑΤΕ, Εμπορική, Γενική, Αττικής, Μιλλένιουμ) που ελέγχουν το 57,6 %.
Ανεξάρτητος Μηχανικός: Το πιο σύντομο ανέκδοτο
Ο λεγόμενος «Ανεξάρτητος Μηχανικός» έχει αναλάβει την Επίβλεψη των έργων για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου. Το ανέκδοτο, όμως, είναι ότι πληρώνεται από τους Παραχωρησιούχους. Και αφού πληρώνεται από τους ελεγχόμενους, είναι προφανές ότι δύσκολα θα μπορούσε να τους «πάει κόντρα», υπερασπιζόμενος τα συμφέροντα του Δημοσίου.
Αυτό αναδεικνύει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο η περίπτωση που δημοσιεύουμε, με τον «Ανεξάρτητο Μηχανικό» να δίνει Πιστοποιητικό Ολοκλήρωσης εργασιών εντός μιας ημέρας. Πρόκειται μάλλον για την πιο χοντροκομμένη ρύθμιση των Συμβάσεων Παραχώρησης, που θα όφειλε να καταργηθεί.
Σέργιος Λαμπρόπουλος: Ο ομφάλιος λώρος κράτους – εργολάβων
Ο κ. Σέργιος Λαμπρόπουλος αποτελεί τυπικό παράδειγμα της διασύνδεσης των εργολάβων με το κράτος. Στο διάστημα 1996-2006 διετέλεσε επικεφαλής της «Εγνατίας Οδού Α.Ε.», της κρατικής εταιρίας που είχε την επίβλεψη της κατασκευής της Εγνατίας Οδού. Στη συνέχεια μεταπήδησε στον όμιλο ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, αναλαμβάνοντας τεχνικός σύμβουλος στα έργα της Ιονίας Οδού και του Ε-65. Έμεινε εκεί το διάστημα 2007 -2009. Στη συνέχεια μεταπήδησε πάλι στο κράτος, αναλαμβάνοντας το 2010 τη θέση του Γενικού Γραμματέα Συγχρηματοδοτούμενων Έργων, θέση από την οποία είχε την ευθύνη των Συμβάσεων Παραχώρησης και στην οποία παρέμεινε μέχρι το 2012. Αναρωτιέται κανείς (μάλλον ρητορικά) ποια συμφέροντα μπορεί να προωθήσει ένα τέτοιο στέλεχος.
Να αναφέρουμε, επίσης, ότι ιστορική θα μείνει η αναφορά του: «Θα προσλάβουμε νέους, 30-35 χρονών, που θα έχουν διάθεση, θα θέλουν να μάθουν, θα δουλεύουν και 15 ώρες τη μέρα με ελάχιστα χρήματα ή και χωρίς χρήματα και θα ανέχονται να φάνε και καμιά φάπα…».
Αναγκαίο ένα εναλλακτικό πλαίσιο
Διερεύνηση σε βάθος όλων των Συμβάσεων Παραχώρησης και καταλογισμός όλων των προβλεπόμενων ευθυνών στους Παραχωρησιούχους (κήρυξή τους ως έκπτωτους, ποινικές ρήτρες κ.λπ.).
Επανεξέταση των Συμβάσεων Παραχώρησης στην κατεύθυνση της ακύρωσής τους.
Επανασχεδιασμός των έργων με σεβασμό στο περιβάλλον και στις αναπτυξιακές ανάγκες των περιφερειών, σε συνάρτηση με άλλες υποδομές (σιδηρόδρομος, λιμάνια, ενέργεια) σε ένα νέο Εθνικό Χωροταξικό Σχεδιασμό στην κατεύθυνση της ανασυγκρότησης της χώρας
Υλοποίηση των έργων υπό το συντονισμό και την αυστηρή επίβλεψη δημόσιου φορέα.
Μελέτη άμεσης αποκατάστασης των όρων ασφάλειας, ειδικά στο τμήμα Κόρινθος-Πάτρα.
Κατάργηση των διοδίων στη φάση της κατασκευής, καθώς και για την τοπική κοινωνία στη φάση λειτουργίας –τουλάχιστον μέχρι να υπάρξει αξιόπιστο εναλλακτικό δίκτυο παράδρομων.
Αξιοποίηση της συμβολής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και των οφειλομένων ποσών από τους Παραχωρησιούχους για την εκτέλεση των πιο επείγοντων έργων.
