«Θα επιστρέψουμε, και θα είμαστε εκατομμύρια»
Αυτή ήταν η τελευταία φράση που είπε πριν δυόμιση αιώνες ο ιστορικός ιθαγενής ηγέτης Τουπάκ Κατάρι, ηγέτης της μεγαλύτερης εξέγερσης εναντίον των Ισπανών κατακτητών, λίγο πριν οι «πολιτισμένοι» αποικιοκράτες τον διαμελίσουν στα τέσσερα. Με τη φράση αυτή κλείνει την τελευταία δήλωσή του ως αντιπρόεδρος του Πολυεθνικού Κράτους της Βολιβίας ο Άλβαρο Γκαρσία Λινέρα, που παραιτήθηκε το βράδυ της Κυριακής ταυτόχρονα με τον πρόεδρο της χώρας Έβο Μοράλες.
Πραξικόπημα με σφραγίδα Ολιγαρχίας-Στρατού-ΗΠΑ στη Βολιβία
1Ο εξαναγκασμός της βολιβιάνικης κυβέρνησης σε παραίτηση, υπό την απειλή της ηγεσίας του στρατού και της αστυνομίας ότι σε διαφορετική περίπτωση θα αιματοκυλήσουν τη χώρα, συνιστά πραξικόπημα χωρίς τανκς. Το πραξικόπημα ξεκίνησε με την αμφισβήτηση του εκλογικού αποτελέσματος από την ηττημένη στις κάλπες «μετριοπαθή» αντιπολίτευση – για την ακρίβεια, από το μεγαλύτερο κόμμα της. Κλιμακώθηκε με την ενεργοποίηση βίαιων συμμοριών της ολιγαρχίας από τις πλούσιες επαρχίες της χώρας και με την ανταρσία ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας. Και κορυφώθηκε με την «παρέμβαση» της στρατιωτικής ηγεσίας, που μετά από λίγες μέρες προσχηματικής ουδετερότητας έριξε όλο το βάρος της υπέρ της ολοκλήρωσης του πραξικοπήματος. Τελικά, το μεγαλύτερο κόμμα της υποτιθέμενης μετριοπαθούς αντιπολίτευσης και οι συμμορίτες της ολιγαρχίας συναντήθηκαν στον «κοινό αγώνα»…
2Αυτή η γοργή κλιμάκωση απολάμβανε από την αρχή την κάλυψη και καθοδήγηση της Ουάσιγκτον, των συμμάχων της και των συνένοχων στο έγκλημα δυτικών ΜΜΕ. Όλες οι συμβιβαστικές προσπάθειες του Έβο Μοράλες, μεταξύ των οποίων η πρόσκληση στον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών (OAS, υποχείριο των ΗΠΑ) να προβεί ο ίδιος σε επανακαταμέτρηση των ψήφων ώστε να αποδειχθεί ότι δεν υπήρξε καμία νόθευση του εκλογικού αποτελέσματος, συνάντησαν την κάθετη άρνηση των Βορειοαμερικάνων και της βολιβιάνικης ολιγαρχίας. Το ίδιο και η τελευταία πρόταση του Έβο Μοράλες, να πραγματοποιηθεί Β΄ γύρος της εκλογικής αναμέτρησης ακόμη και χωρίς να έχει αποδειχθεί από πουθενά η βασιμότητα των ισχυρισμών της αντιπολίτευσης και των δυτικών πατρώνων της.
3Οι Έβο Μοράλες, πρώτος ιθαγενής ηγέτης στους δύο αιώνες ύπαρξης αυτής της λατινοαμερικάνικης χώρας, και Άλβαρο Γκαρσία Λινέρα, αγωνιστής και διανοούμενος διεθνούς εμβέλειας, κυβερνούν τη Βολιβία από το 2005. Γέννημα-θρέμμα και οι δύο μιας δυναμικής συνάντησης των αριστερών χειραφετητικών προταγμάτων με τον ιθαγενικό κοινοτισμό, με την υποστήριξη πηγαίων και μαζικών κοινωνικών και ιθαγενικών κινημάτων και του MAS-IPSP*, τέθηκαν επικεφαλής μιας συμμετοχικής προσπάθειας μεταμόρφωσης της χώρας τους και προόδου του λαού τους. Τα θετικά αποτελέσματα της διακυβέρνησής τους από το 2005 μέχρι σήμερα δεν αμφισβητούνται από κανέναν: εθνικοποίηση πλουτοπαραγωγικών πηγών και ανάπτυξη της οικονομίας (η μεγαλύτερη στη Λατινική Αμερική), έξοδος εκατομμυρίων Βολιβιάνων από την ακραία φτώχεια κ.ο.κ.
4Παρόλη τη φυσιολογική «κούραση» μετά από τόσο μακρά διακυβέρνηση, παρά τη
σταδιακή δυσφορία νέων μεσαίων στρωμάτων που αναδείχθηκαν ακριβώς λόγω της εντυπωσιακής ανάπτυξης, το δίδυμο Μοράλες-Λινέρα εξακολουθεί να υποστηρίζεται από μια σαφή κοινωνική πλειοψηφία. Αυτή η αλήθεια «ξεχνιέται» από τους μεταδημοκράτες της παγκοσμιοποίησης, που παρέχουν πολιτική κάλυψη στους γκάνγκστερ οι οποίοι λιντσάρουν ιθαγενείς, πυρπολούν πρεσβείες, καταστρέφουν σπίτια. Αλλά υπογραμμίζεται από τις κάλπες και από τις τεράστιες συγκεντρώσεις υπέρ της υποψηφιότητας των Μοράλες-Λινέρα, με αποκορύφωμα το 1 εκατομμύριο ανθρώπων που συγκεντρώθηκε στη Λα Παζ την παραμονή των εκλογών, καθώς και από τις εξίσου μαζικές κινητοποιήσεις υποστήριξης της κυβέρνησης, με αποκορύφωμα τη λαοθάλασσα που πλημμύρισε το περασμένο Σάββατο τη Λα Παζ. Σε αυτήν την πραγματικότητα όμως επιβλήθηκε το εμπάργκο των δυτικών ΜΜΕ που, αντίθετα, βομβάρδιζαν τη διεθνή κοινή γνώμη με εικόνες «διαδηλωτών της αντιπολίτευσης» – βέβαια σε κοντινά πλάνα, ώστε να αποφεύγονται οι συντριπτικές συγκρίσεις…
5Γιατί τότε παραιτήθηκε ο Έβο Μοράλες; Γιατί παραιτήθηκε ο Άλβαρο Γκαρσία Λινέρα; Γιατί παραιτήθηκαν μαζί τους και όλοι οι υπόλοιποι ανώτατοι κρατικοί αξιωματούχοι; Όλοι στα διαγγέλματά τους εξηγούν ότι εξαναγκάζονται να το κάνουν ώστε να σταματήσει το πογκρόμ εναντίον της λαϊκής πλειοψηφίας και να αποφευχθεί ένας αιματηρός εμφύλιος πόλεμος ή και μια σφαγή από τον στρατό. Οι Μοράλες και Λινέρα επιμένουν σε κάτι ακόμη: στην «ενότητα της Βολιβίας». Φράση που δείχνει έμμεσα μια ακόμη ανησυχία: ότι, δηλαδή, σε περίπτωση ήττας της ολιγαρχίας σε μια δυναμική αντιπαράθεση στους δρόμους, θα επαναλαμβανόταν –με πολύ περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας τώρα– η απόπειρα του 2008, να αποσχιστούν οι πλούσιες επαρχίες του «μισοφέγγαρου» και να σχηματίσουν νέο κράτος, το οποίο θα έσπευδε να αναγνωρίσει η Δύση και οι σύμμαχοί της.
6Οι Μοράλες και Λινέρα κατάφεραν να φτάσουν σώοι, σήμερα, στο Μεξικό. Η δυσκολία του εγχειρήματος, που εμποδιζόταν από αντιδραστικά καθεστώτα της περιοχής τα οποία είχαν κλείσει τον εναέριο χώρο τους, δείχνει ότι οι εμπνευστές του πραξικοπήματος ήταν έτοιμοι ακόμη και για τη δολοφονία των Βολιβιάνων ηγετών. Η περίεργη «δυσλειτουργία», την περασμένη εβδομάδα, στο προεδρικό ελικόπτερο (ο πιλότος του οποίου κατάφερε να πραγματοποιήσει προσγείωση έκτακτης ανάγκης) ενισχύει αυτές τις υποψίες. Εξάλλου ο ιθαγενής Μοράλες και στο παρελθόν δεν είχε αντιμετωπιστεί όπως είθισται να γίνεται με αρχηγούς κρατών, ακόμη και από ευρωπαϊκές χώρες (πριν 6 χρόνια έδρασαν σαν πειρατές, επιβάλλοντας την προσγείωση του αεροπλάνου του σε ευρωπαϊκό έδαφος ενώ επέστρεφε από επίσημη επίσκεψη στη Μόσχα, επειδή υπήρχε η φήμη ότι μπορεί να ταξίδευε μαζί του ο Σνόουντεν…).
7Η καταδίκη του πραξικοπήματος από το Μεξικό, από τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο της Αργεντινής, από τον διεθνούς κύρους πρώην πρόεδρο της Ουρουγουάης Πέπε Μουχίκα και άλλους σημαντικούς παράγοντες της υποηπείρου (μεταξύ των οποίων φυσικά η Κούβα και η Βενεζουέλα) ισοφαρίζει και με το παραπάνω τους πανηγυρισμούς του Αμερικανού προέδρου Τραμπ και τα θρασεία χειροκροτήματα αιματοβαμμένων «ηγετών» όπως ο Πινιέρα (Χιλή) ή ο Ντούκε (Κολομβία). Δεν θα είναι εύκολο να πειστεί η διεθνής κοινή γνώμη για τη «νομιμότητα» του πραξικοπήματος και της αντικατάστασης σύμπασας της ηγεσίας της Βολιβίας από την… Β΄ αντιπρόεδρο της βουλής. Φυσικά στη Λατινική Αμερική κανείς δεν αμφιβάλλει περί τίνος πρόκειται, και ήδη πολλαπλασιάζονται οι μαζικές εκδηλώσεις καταδίκης του ολιγαρχικού πραξικοπήματος και αλληλεγγύης με το λαό της Βολιβίας. Αυτή η καταδίκη πρέπει να εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο.
8Είναι κατανοητό ότι υπάρχουν τομείς του ιθαγενικού και λαϊκού κινήματος που επιμένουν στην προβολή αντίστασης, αν και η μεγάλη πλειοψηφία πειθαρχεί στις εκκλήσεις της ηγεσίας για αυτοσυγκράτηση. Τώρα δεν είναι ώρα «εξαγωγής διδαγμάτων», πόσο μάλλον από την άλλη άκρη της γης. Είναι μια κρίσιμη «στιγμή» αγωνίας και αγώνα.
Σε κάθε περίπτωση, ολόκληρο το ιθαγενικό και λαϊκό στρατόπεδο έχει μεγάλη εμπειρία και μεγάλα αποθέματα αντοχής και πείσματος. Η καρδιά και ο νους μας θα τους συντροφεύει μέχρι τη στιγμή που «θα επιστρέψουμε, και θα είμαστε εκατομμύρια».
