Ως και το 87% φτάνουν οι «μειώσεις» στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας
Tου Γιώργου Θεοδωρόπουλου
Τους τελευταίους 6 μήνες διαπιστώνονται, ασυνήθιστα μεγάλες έως υπέρογκες εκπτώσεις στα δημόσια έργα και τις μελέτες που γίνονται με ευθύνη της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΚΜ). Οι εκπτώσεις αυτές στις περιπτώσεις των μελετών φτάνουν έως και το 87% ενώ στα έργα κυμαίνονται από 55% έως και 75%.
Την περασμένη Τρίτη 17/10 η Οικονομική Επιτροπή ενέκρινε την ανάθεση μελέτης «Μελέτη Οδικού Άξονα Εγνατία Οδός-Βέροια-Νάουσα-Σκύδρα-Ε.Ο. Θεσσαλονίκης-Έδεσσας, τμήμα Εγνατίας Οδού-Πατρίδα», αρχικού προϋπολογισμού 2.300.000€ με ΦΠΑ, με έκπτωση 86,36% δηλαδή 316.313€.
Ενδεικτικά αναφέρουμε πρόσφατα δημοπρατηθέντα έργα με τις αντίστοιχες εκπτώσεις: 1) «Παρέμβαση για τη διατήρηση της διοχετευτικότητας και συντήρηση των αντιπλημμυρικών έργων Λουδία και Τάφρου Τ 66», προϋπολογισμός 300.000€, έκπτωση 75,26%, δηλαδή 74.231€. 2) «Βελτίωση καταστρώματος οδού κατά τμήματα στην 5η ΕΠΟ, Κ10 και Δ6 οδούς αρμοδιότητας Π.Ε. Πιερίας», προϋπολογισμός 380.300€, έκπτωση 65,99%, δηλαδή 104.879€. 3) «Αποκατάσταση και καθαρισμός τάφρων Αρτζάν, Αματόβου και ΚΑΔ Λιμνότοπου», προϋπολογισμός 300.000€,έκπτωση 76%, δηλαδή 72.000€.
Η κατάσταση αυτή έχει γίνει καθεστώς σε όλη τη χώρα κυρίως μετά την εφαρμογή του Ν. 4412/2016 που ισχύει από τις 8/8/2016. Ο προηγούμενος νόμος Ν.3669/2008 όριζε μεγαλύτερες εγγυήσεις καλής εκτέλεσης σε περίπτωση μεγάλων εκπτώσεων. Οι εγγυήσεις αυτές υπολογίζονταν τουλάχιστον στο 5% του προϋπολογισμού της υπηρεσίας, ενώ με τον Ν.4412/2016 υπολογίζονται στο 5% της προς υπογραφή σύμβασης (δηλαδή μετά την έκπτωση). Η ρύθμιση αυτή διευκολύνει τον εργολάβο γιατί του δεσμεύει πολύ μικρότερα ποσά, αλλά δε διασφαλίζει το έργο σε περίπτωση αστοχίας της σύμβασης.
Για την αντιμετώπιση των «ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών» το άρθρο 88 του Ν.4412/2016 προβλέπει ότι «μπορεί να εκδίδονται εγκύκλιοι που να καθορίζουν και να εξειδικεύουν τον χαρακτηρισμό της προσφοράς ως ασυνήθιστα χαμηλή». Οι εγκύκλιοι αυτές δεν έχουν εκδοθεί και κατά την εκτίμηση του γράφοντα δεν πρόκειται να εκδοθούν διότι δεν εναρμονίζονται με τη φιλοσοφία των εργαλειοθηκών του ΟΟΣΑ και συνεπώς των μνημονιακών δεσμεύσεων.
Οι σύνδεσμοι εργοληπτών πιέζουν ώστε να εκδοθούν εγκύκλιοι και να υπάρξει ένα όριο στην «κατρακύλα». Πολλοί εξ αυτών εκτελούν έργα «για να μην κλείσουν, να κρατήσουν στη ζωή τις μικρές επιχειρήσεις που έστησαν, να διασφαλίσουν την εργασία στους τεχνικούς που απασχολούν». Πόσο άραγε θα αντέξουν;
Τα έργα και οι μελέτες που αναφέρονται αφορούν μικρούς και μικρομεσσαίους εργολήπτες ή μελετητές και όχι τα καρτέλ των μεγάλων εθνικών εργολάβων που με τις γνωστές μεθόδους «εναρμονίζουν» τους προϋπολογισμούς.
Η εξέλιξη αυτή έχει πολλαπλές συνέπειες: 1) Απαξιώνονται τα ελάχιστα δημόσια έργα που εκτελούνται, όσον αφορά τη διασφάλιση των προδιαγραφών. 2) Συμπιέζονται έως σημείου οικονομικής ασφυξίας οι μικροί και μικρομεσαίοι εργολήπτες. 3) Απαξιώνεται η επιστημονική γνώση όταν οι μηχανικοί αναγκάζονται να εκπονούν μελέτες με εκπτώσεις έως και 90% , που ουσιαστικά μετατρέπουν τα μελετητικά γραφεία σε «γαλέρες». 3) Δε διασφαλίζεται η στοιχειώδης εφαρμογή των ελάχιστων πλέον εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων καθώς και οι συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας των έργων.
Η υποστελέχωση διευθύνσεων τεχνικών έργων, των Περιφερειών και των δήμων, και η έλλειψη μηχανικών ώστε να επιβλέπουν με επάρκεια τα έργα κάνει ακόμη πιο προβληματική την κατάσταση. Και βέβαια, στο βάθος είναι και το «βαθύ κράτος» που «ρυθμίζει» και «εναρμονίζει» την εκτέλεση των έργων.
Ποιος την πληρώνει; Η κοινωνία στην οποία απευθύνονται τα έργα, οι εργαζόμενοι (μηχανικοί, τεχνικοί, εργάτες) και τα έργα. Κερδισμένος ο μνημονιακός προϋπολογισμός που μέσω των μεγάλων εκπτώσεων διασφαλίζει «πλεονάσματα». Τα «πλεονάσματα» όμως θα είναι προσωρινά γιατί έργα που δεν εκτελούνται σωστά μετατρέπονται σε «βαρέλια δίχως πάτο». Αλλά ποιός νοιάζεται; Σήμερα είμαστε, αύριο δεν είμαστε! Τα πλεονάσματα να πιάσουμε! Η υποβάθμιση και απαξίωση των μηχανικών και των έργων-υποδομών που παράγουν είναι απαξίωση της χώρας.
*Ο Γιώργος Θεοδωρόπουλος είναι πολιτικός μηχανικός και περιφερειακός σύμβουλος Κεντρικής Μακεδονίας με την ΡιζΑρΕν
