Το προεκλογικό σκηνικό έχει ήδη στηθεί και οι ρόλοι έχουν μοιραστεί. Μπορεί το έργο να φαίνεται βαρετό και χιλιοπαιγμένο, με το κοινό να χασμουριέται, αλλά υπάρχουν διαστάσεις που έχουν σημασία για το τι θα ακολουθήσει, επηρεάζοντας κι αυτούς που λογαριάζονται σήμερα σαν «θεατές».
Το γεγονός ότι τα μνημόνια έχουν εγκαταστήσει τις συνέπειές τους, καθιστά παραπλανητικούς τους πανηγυρισμούς για την «έξοδο», δεν αναιρούν όμως ένα σημαντικό γεγονός. Κι αυτό είναι ότι η αντιπαράθεση εξελίσσεται πλέον σε νέο έδαφος. Έχουμε κιόλας μπει σε έναν νέο πολιτικό κύκλο, με χαρακτηριστικά διαφορετικά από τον προηγούμενο.
Στη νέα αυτή φάση –ας την ονομάσουμε σχηματικά «μεταμνημονιακή», αφού η πρόθεση «μετα-» δεν σημαίνει απαραίτητα υπέρβαση των προηγούμενων δεδομένων–, το πλαίσιο στο οποίο διεξάγεται η δημόσια συζήτηση, είναι διαφορετικό.
Πλέον, δεν αρκεί και δεν συγκινεί κανέναν η αντιπαράθεση για το ποιος «μας έβαλε στα μνημόνια», ποιος τα υποστηρίζει ή θα τα «σκίσει». Ο αντιμνημονιακός λόγος και τα ανέξοδα συνθήματα, φαίνονται κι αυτά σήμερα παρωχημένα, ενώ και οι συστημικές δυνάμεις δεν μπορούν να ξεφύγουν εύκολα λέγοντας ότι το πλαίσιο είναι προκαθορισμένο.
Κορυφαίο πρόβλημα
Με λίγα λόγια, η δημόσια συζήτηση περιστρέφεται ολοένα και περισσότερο γύρω από τις πολιτικές που κάθε δύναμη έχει για τη συνολική πορεία της χώρας και τους επιμέρους τομείς. Η εξέλιξη ακούγεται θετική, αλλά όλοι γνωρίζουν ότι η πραγματικότητα είναι κάπως διαφορετική. Γιατί;
Η απάντηση στο ερώτημα, μας φέρνει μπροστά σε ένα κορυφαίο πρόβλημα, το οποίο συχνά θάβεται κάτω από τη συζήτηση για την οικονομία, για τα δημοσιονομικά δεδομένα και μέτρα. Το πρόβλημα αυτό είναι, και παραμένει, το πολιτικό σύστημα. Δηλαδή, το σύστημα των πολιτικών θεσμών και κομμάτων, οι σχέσεις μεταξύ τους, οι τρόποι με τους οποίους διοικείται το κράτος, αρθρώνεται η πολιτική εξουσία, διεξάγεται η δημόσια αντιπαράθεση και παίρνονται οι αποφάσεις, αλλά και οι σχέσεις όλου αυτού του συστήματος με τους πολίτες, οι απολήξεις του δηλαδή μέσα στην ίδια την κοινωνία.
Οι δύο που σήμερα εμφανίζονται σαν «μονομάχοι» του πολιτικού παιχνιδιού, ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ., κινούνται φυσικά εντός αυτού του συστήματος και το αναπαράγουν. Ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να πείσει ότι αντιμάχεται το «παλιό», αλλά όλοι γνωρίζουν ποια είναι η πραγματικότητα, ενώ ο τελευταίος ανασχηματισμός ήταν ενδεικτικός ακόμα και για το θέμα των προσώπων.
Το «διακύβευμα» που διαπερνά όλες τις πολιτικές προτάσεις, δεν είναι άλλο από έναν διαχειριστικό εκσυγχρονισμό της μεταμνημονιακής ερήμου. Με έντονο το στοιχείο του πλασαρίσματος κάτω από τις φτερούγες των μεγάλων δυνάμεων που ενδιαφέρονται έντονα για τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή
Έχουμε λοιπόν ένα αναχρονιστικό, διεφθαρμένο, εσωστρεφές, και βέβαια βαθιά εξαρτημένο, πολιτικό σύστημα σε πλήρη διάσταση με την κοινωνία. Αυτό καθορίζει την ποιότητα της μεταμνημονιακής φάσης και τα πολιτικά επίδικα που κυριαρχούν.
Έτσι, στην αντιπαράθεση που σήμερα διεξάγεται, απουσιάζουν τα ουσιαστικά ζητήματα για την πορεία της χώρας. Στο τιμόνι βρίσκεται η μικροπολιτική και τα παιχνίδια επιβίωσης και κυριαρχίας εντός του πολιτικού συστήματος, με σκοπό την παραπλάνηση και τον εγκλωβισμό των πολιτών σε ένα πεδίο που δεν οδηγεί σε καμιά πραγματική διέξοδο.
Αν σε όλα αυτά προστεθεί η υπαγωγή των πολιτικών που ασκούνται σήμερα στις ορέξεις των μεγαπαικτών στην ευρύτερη περιοχή και κυρίως των ΗΠΑ, αλλά και της Ε.Ε., τότε θα έχουμε μια πιο συνολική εικόνα για την επικινδυνότητα του τοπίου που προδιαγράφεται.
Μπαμπούλες και γκαουλάιτερ…
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, μπορούμε να δούμε την όξυνση της πολιτικής αντιπαράθεσης, όπως αυτή εξελίσσεται το τελευταίο διάστημα. Όσα ακούστηκαν στη ΔΕΘ και ο απόηχός τους, δίνουν μια ανάγλυφη εικόνα των αδιεξόδων που αναπαράγονται από τους δύο «μονομάχους» και τις υπόλοιπες δυνάμεις.
Φτάνουμε έτσι σε μια βασική εκτίμηση, πριν δούμε τις επιμέρους τακτικές των κομμάτων και των επιτελείων τους. Όλη η πολιτική αντιπαράθεση γίνεται πάνω στο έδαφος της διαχείρισης της υπάρχουσας κατάστασης όπως αυτή σήμερα έχει διαμορφωθεί μετά από οκτώ και πλέον χρόνια μνημονιακής διάλυσης και υποβάθμισης της χώρας. Το «διακύβευμα» που διαπερνά όλες τις πολιτικές προτάσεις, δεν είναι άλλο από έναν διαχειριστικό εκσυγχρονισμό της μεταμνημονιακής ερήμου. Με έντονο το στοιχείο του πλασαρίσματος κάτω από τις φτερούγες των μεγάλων δυνάμεων που ενδιαφέρονται έντονα για τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή.
Έτσι, από τη μια μεριά ο ΣΥΡΙΖΑ φιλοτεχνεί το προφίλ μιας δήθεν προοδευτικής, στην ουσία κεντροαριστερής, προοπτικής με μια 100% φιλοαμερικάνικη στάση σε όλα τα φλέγοντα θέματα και αναφορές στα δικαιώματα, τις μεταρρυθμίσεις, αλλά και τις ξένες επενδύσεις. Στο πλαίσιο αυτό, απεργάζεται συνεχώς τρόπους για να πολώσει την αντιπαράθεση με την Ν.Δ., εμφανίζοντας τον «μπαμπούλα» μιας ακραίας δεξιάς, νεοφιλελεύθερης ρεβάνς, βάζοντας τον εαυτό του στη θέση της δημοκρατικής παράταξης, του φωτός που αντιμάχεται το σκότος.
Από την άλλη, η Ν.Δ. προβάλλει το αφήγημα της υπεύθυνης, ικανής παράταξης που χωρίς ιδεοληψίες και πειραματισμούς, μπορεί να διαχειριστεί τη νέα κατάσταση. Αφού οι ράγες είναι δεδομένες και καθορίζονται από τους νόμους της αγοράς και της παγκοσμιοποίησης, λέει η Ν.Δ., τότε εμείς είμαστε εμείς που μπορούμε να οδηγήσουμε το τρένο πάνω σε αυτές, χωρίς ατυχήματα και υπαναχωρήσεις. Τάξη, ιδιωτική πρωτοβουλία, επιχειρηματικότητα, είναι οι αξίες που πρέπει να εγκαθιδρυθούν χωρίς αμφισβητήσεις στο νέο τοπίο ενός «μεταμνημονιακού Ελντοράντο» που αποτελεί το κοινό όραμα.
Έχουμε ένα αναχρονιστικό, διεφθαρμένο, εσωστρεφές, και βέβαια βαθιά εξαρτημένο, πολιτικό σύστημα σε πλήρη διάσταση με την κοινωνία. Αυτό καθορίζει την ποιότητα της μεταμνημονιακής φάσης και τα πολιτικά επίδικα που κυριαρχούν
Είναι χαρακτηριστικό το πρόσφατο παράδειγμα με τον δημοσιογράφο της ΕΡΤ να βλέπει κάποιον «θεωρητικό του φασισμού» πίσω από την ομιλία Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, και όσα ακολούθησαν με την Ν.Δ. να καταγγέλλει τους «κομματικούς γκαουλάιτερ» και τη «χυδαία προπαγάνδα» του Μαξίμου. Δείχνει πώς σχεδιάζεται και υλοποιείται η πόλωση ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα για τον εγκλωβισμό των αυριανών ψηφοφόρων, αλλά και τη συμπίεση κάθε ενδιάμεσης ή συμπληρωματικής δύναμης.
Όλα δείχνουν ότι ο πολιτικός χάρτης θα αλλάξει στην πορεία προς τις εκλογές και βέβαια μετά από αυτές. Οι συσχετισμοί θα τροποποιηθούν, κόμματα θα υποβαθμιστούν ή θα καταποντιστούν και νέες καταστάσεις θα αναδειχθούν στο έδαφος που διαμορφώνεται.
Κόμματα που φτιάχτηκαν επειδή δήλωσαν αντιμνημονιακά, θα δυσκολευτούν να διατηρήσουν την πελατεία τους. Σχήματα που άμεσα θα υπάγονται σε επιχειρηματικά συμφέροντα ή και στην ΜΚΟποιημένη διαχείριση, είναι στη λογική των πραγμάτων να εμφανιστούν. Καταστάσεις ενδιαφέρουσες, που θα ανιχνεύουν μια πραγματικά νέα κατεύθυνση για τη χώρα, και όχι για τον εαυτό τους, θα αναμετρηθούν με την πρόκληση να υπάρξουν έξω από το σκηνοθετημένο σκηνικό.
