Η οικονομική κρίση «θίγει» τον πολιτισμό, τον περιορίζει ή ο πολιτισμός ανθεί στα δύσκολα;
Η περίφημη οικονομική κρίση θίγει εν μέρει τον πολιτισμό. Κι αυτό γιατί κάποιοι υποστηρίζονται οικονομικά και κάποιοι άλλοι όχι. Εντελώς τυχαία, αυτοί που υποστηρίζονται είναι οι ίδιοι εδώ και χρόνια με μερικές προσθαφαιρέσεις και λίγο αλατοπίπερο «στήριξης» σε ομάδες νέων. Με ρωτάτε αν ο πολιτισμός ανθεί στα δύσκολα. Μα είναι σαν το λουλούδι που θέλει πότισμα και όχι πεινασμένους και αγχωμένους καλλιτέχνες. Θέλει ανθρώπους που να μπορούν να ποιούν τέχνη χωρίς να σκέφτονται τα χαράτσια, τους λογαριασμούς, τις τράπεζες με τα τηλέφωνα από τις γνωστές εταιρίες που τους διαλύουν από την πίεση και τους φτάνουν στα όρια της αυτοκτονίας.
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης γράφει στη Νοσταλγό του: «…Η γάστρα ήτο αλαβαστρίνη. Το φυτόν ήτο εύθραυστον και το άνθος απέπνεε λεπτήν ευωδίαν ήτις δεν ήτο για βαναύσους ρώθωνας». Ίσως να περιμένατε να σας πω ότι από τη στάχτη θα φυτρώσουν λουλούδια. Πολύ πιθανόν, μια που στο ιστορικό μας παρελθόν έχει όντως συμβεί. Τώρα, όμως, αγνοώ πότε θα σταματήσει η διαδικασία καύσης.
Τι θα «σβήνατε» από τον πολιτιστικό χάρτη της Ελλάδας του σήμερα;
Ό,τι πληγώνει την ιστορία του πολιτισμού μας. Ό,τι υποβαθμίζει τα αρχαία θέατρά μας και ό,τι διαλύει κλασικά έργα, ελληνικά και ξένα, με τη μορφή… άποψης που όμως τον πρωταγωνιστικό ρόλο έχει η διάλυση των πάντων. Στον πολιτισμό, το θέατρο, στην τέχνη και τη μουσική υπάρχουν μερικά στάνταρ που πάνω σε αυτά πατάμε και ανοίγουμε διαφορετικούς ορίζοντες με τις προτάσεις μας.
Πολιτική και πολιτισμός. Πού συναντιούνται;
Βασικός πυλώνας της πολιτικής, της κεντρικής πολιτικής σκηνής και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να είναι η κοινωνική πολιτική και ο πολιτισμός, ως αναπόσπαστο κομμάτι. Και όταν μιλάμε για πολιτισμό καλό είναι να μην φέρνουμε στο μυαλό μας τα σκουπίδια που μας σερβίρουν νυχθημερόν για να «ξεχαστούμε» και να μην αντιδρούμε. Όταν δεν υπάρχει κοινωνική πολιτική και σωστό εκπαιδευτικό σύστημα, όταν πρωταγωνιστεί η ανεργία που οδηγεί γονείς να σταματούν τα παιδιά τους από τα πανεπιστήμια και τους νέους στη μετανάστευση, όταν το μόνο που βλέπουμε πλέον στα πρόσωπα των ανθρώπων είναι το αδιέξοδο, ο φόβος και η ανασφάλεια, τότε τι να κουβεντιάσουμε για συναντήσεις πολιτικής και πολιτισμού. Για ποια πολιτική και ποιο πολιτισμό τολμάμε να μιλάμε;
Πώς ορίζετε την ποιότητα στην Τέχνη; Τι σημαίνει για εσάς έργο με καλλιτεχνική αξία;
Η ποιότητα στην Τέχνη είναι ό,τι ευφραίνει το μυαλό και την καρδιά του ανθρώπου. Κάποιοι πιθανόν να πιστεύουν ότι η ποιότητα πρέπει να είναι δυσνόητη και άπιαστη για τη λογική ενός ανθρώπου.
Θα τους θυμίσω μόνο το ανέκδοτο με το λευκό πίνακα που ο καλλιτέχνης «έσκιζε» τα ιμάτιά του πως παρουσίαζε ένα καταπράσινο λιβάδι, που το είχε φάει η αγελάδα. Θα αρκεστώ να σας πω μόνο πως καλλιτεχνική αξία ενός έργου είναι η διαχρονικότητά του.
Η ποιότητα είναι συνυφασμένη με την… οικονομία των πραγμάτων; Με άλλα λόγια έχει χρειαστεί να κάνετε «εκπτώσεις» στη δουλειά σας;
Εκπτώσεις στα πιστεύω μου δεν έχω κάνει ποτέ μέχρι σήμερα. Απλώς κάνω επιλογές έργων που δεν χρειάζονται πολλά πρόσωπα για να μπορώ να τα βγάζω πέρα. Κάθε παράσταση που έχει γίνει μέχρι σήμερα στο Θέατρο «Ελεύθερη Έκφραση» έχει πίστη και κέφι από όλους τους συνεργάτες μου και τους ευχαριστώ γι’ αυτό. Προσωπικά, φροντίζω να μην ξεφεύγω ποτέ από τις επιλογές μου που είναι η στήριξη του ελληνικού έργου, όσο κι αν έχω «χτυπηθεί» για αυτό.
Οι άνθρωποι του πνεύματος, της τέχνης και των γραμμάτων οφείλουν να βγουν στην. πρώτη γραμμή; Να πάρουν θέση μέσω της δουλειάς τους ή απλά με την έκφραση της γνώμης τους για το σημερινό κοινωνικό αναβρασμό;
Πώς είναι δυνατόν να μην είναι στην πρώτη γραμμή και να μην παίρνουν θέση; Η ίδια η τέχνη είναι πολιτική. Οι άνθρωποι του πνεύματος, της τέχνης και των γραμμάτων οφείλουν να αντιστέκονται, να φωνάζουν, να προτείνουν και να είναι μπροστάρηδες. Δεν γίνεται να είναι υπέρ -ανεξαρτήτως κομματικών χρωματισμών- ενός συστήματος που καταπνίγει την ελεύθερη ψυχή και τα όνειρα.
Φέτος πρωταγωνιστήσατε στην παράσταση του έργου του Αντώνη Σαμαράκη Ζητείται ελπίς. Άραγε, υπάρχει ελπίς;
Δίνω με κλειστά μάτια ψήφο εμπιστοσύνης στις καινοτομίες, τις ιδέες, τις αντιστάσεις και τους νέους. Μόνο έτσι υπάρχει και θα υπάρχει ελπίς.
