Το γεγονός της πρωτόγνωρης «εκδοτικής άνοιξης» που ζήσαμε την τελευταία δεκαετία στην Ελλάδα, δεν οδηγεί στο συμπέρασμα ότι συνοδεύτηκε από αναβάθμιση των αναγνωστικών μας συνηθειών, ούτε του καλού βιβλίου κατά συνέπεια. Απεναντίας, η κυριαρχία της λογοτεχνίας δευτέρας διαλογής -ως επι το πλείστον- έδωσε το χρώμα αυτής της άνοιξης.
Τούτο σημαίνει ότι αρκετές ποιοτικές προσπάθειες που δεν ακολούθησαν τις συνήθειες και τους νόμους της αγοράς δεν διεκδίκησαν -ούτε ήταν δυνατόν να αποτελέσουν- τμήμα αυτής της ανοίξεως. Παρά ταύτα, βιβλία καλά στο χώρο του δοκιμίου και της επιστημονικής έρευνας υπήρξαν αρκετά.
Η εμπορική τους τύχη, όμως, ήταν προδιαγεγραμμένη σχεδόν, καθώς δεν βρήκαν διαύλους για τις προβεβλημένες προθήκες των βιβλιοπωλείων και τις συνήθεις του ευρύτερου αναγνωστικού κοινού.
Ένα τέτοιο βιβλίο μοιάζει να είναι ο τόμος Λαϊκοί πολιτισμοί και σύνορα στα Βαλκάνια των εκδόσεων «πεδίο».
Το συλλογικής γραφής πόνημα είναι μια απόπειρα να διερευνηθεί η «συμβολή» του λαϊκού πολιτισμού θετική και αρνητική στην κατασκευή «συνόρων» ανάμεσα στις εθνοτικές ομάδες που συνθέτουν το πάζλ της Βαλκανικής Χερσονήσου. Τα τελευταία χρόνια οι ερευνητές δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την έννοια των συνόρων κι αυτό όχι μόνο διότι η κυρίαρχη οικονομική και πολιτική ιδεολογία προβλέπει το τέλος τους.
Το σύνορο, σε κάθε περίπτωση, οριοθετεί την κοινότητα -κάθε κοινότητα που ζει εντός του- ενώ παράλληλα διαμορφώνει και το πλαίσιο των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των κοινοτήτων.
Υπ’ αυτές τις συνθήκες-ιστορικές και πολιτικές που όπως είδαμε την τελευταία δεκαετία οδήγησαν σε φοβερές συγκρούσεις και αναδιατάξεις συνόρων στη «γειτονιά» μας, είναι αυτονόητο ότι θα οδηγούσε επιστήμονες να μελετήσουν και να αναστοχαστούν με ιδιαίτερη, μάλιστα, ένταση πάνω στο φαινόμενο. Χρησιμποιώντας τον λαϊκό πολιτισμό ως πλαίσιο και ταυτόχρονα ως μηχανισμό για την υποστήριξη και την αποδοχή των συνόρων -ορατών και μη- οι συγγραφείς αναδεικνύουν και φωτίζουν με επάρκεια σημαντικά κενά της μελέτης επί του συγκεκριμένου θέματος.
Στο βιβλίο που επιμελήθηκε ο Ευάγγελος Αυδίκος, καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας, αρχαιολογίας και κοινωνικής ανθρωπολογίας στο πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας συμμετέχουν με μελέτες τους οι Έλληνες επιστήμονες: Αλίκη Αγγελίδου, Ιωάννης Μάνος, Κατερίνα Μάρκου, Δομνα Μιχαήλ, Βασίλης Νιτσιάκος, Χρήστος Παπακώστας και οι ξένοι: Rozita Dimova, Sarah Green, Margarita Karamihova και Ljupco Risteski.
Η εμπορική τους τύχη, όμως, ήταν προδιαγεγραμμένη σχεδόν, καθώς δεν βρήκαν διαύλους για τις προβεβλημένες προθήκες των βιβλιοπωλείων και τις συνήθεις του ευρύτερου αναγνωστικού κοινού.
Ένα τέτοιο βιβλίο μοιάζει να είναι ο τόμος Λαϊκοί πολιτισμοί και σύνορα στα Βαλκάνια των εκδόσεων «πεδίο».
Το συλλογικής γραφής πόνημα είναι μια απόπειρα να διερευνηθεί η «συμβολή» του λαϊκού πολιτισμού θετική και αρνητική στην κατασκευή «συνόρων» ανάμεσα στις εθνοτικές ομάδες που συνθέτουν το πάζλ της Βαλκανικής Χερσονήσου. Τα τελευταία χρόνια οι ερευνητές δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την έννοια των συνόρων κι αυτό όχι μόνο διότι η κυρίαρχη οικονομική και πολιτική ιδεολογία προβλέπει το τέλος τους.
Το σύνορο, σε κάθε περίπτωση, οριοθετεί την κοινότητα -κάθε κοινότητα που ζει εντός του- ενώ παράλληλα διαμορφώνει και το πλαίσιο των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των κοινοτήτων.
Υπ’ αυτές τις συνθήκες-ιστορικές και πολιτικές που όπως είδαμε την τελευταία δεκαετία οδήγησαν σε φοβερές συγκρούσεις και αναδιατάξεις συνόρων στη «γειτονιά» μας, είναι αυτονόητο ότι θα οδηγούσε επιστήμονες να μελετήσουν και να αναστοχαστούν με ιδιαίτερη, μάλιστα, ένταση πάνω στο φαινόμενο. Χρησιμποιώντας τον λαϊκό πολιτισμό ως πλαίσιο και ταυτόχρονα ως μηχανισμό για την υποστήριξη και την αποδοχή των συνόρων -ορατών και μη- οι συγγραφείς αναδεικνύουν και φωτίζουν με επάρκεια σημαντικά κενά της μελέτης επί του συγκεκριμένου θέματος.
Στο βιβλίο που επιμελήθηκε ο Ευάγγελος Αυδίκος, καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας, αρχαιολογίας και κοινωνικής ανθρωπολογίας στο πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας συμμετέχουν με μελέτες τους οι Έλληνες επιστήμονες: Αλίκη Αγγελίδου, Ιωάννης Μάνος, Κατερίνα Μάρκου, Δομνα Μιχαήλ, Βασίλης Νιτσιάκος, Χρήστος Παπακώστας και οι ξένοι: Rozita Dimova, Sarah Green, Margarita Karamihova και Ljupco Risteski.
Σχόλια
