Όλες οι συμμαχίες που έχουν συμπηχθεί στο συριακό μέτωπο δοκιμάζονται σοβαρά αυτές τις μέρες και δείχνουν την ευθραυστότητά τους. Αιτία, οι προετοιμασίες και η διακηρυγμένη πρόθεση της Τουρκίας να «συντρίψει τον στρατό των τρομοκρατών» επί συριακού εδάφους, στον λεγόμενο θύλακα του Αφρίν. Εκεί εδρεύουν ισχυρές, εμπειροπόλεμες και καλά εξοπλισμένες δυνάμεις της κουρδικής συριακής πολιτοφυλακής YPG (Μονάδες Προστασίας του Λαού). Η πρόθεση των ΗΠΑ να τις χρησιμοποιήσει ως «συνοριακή δύναμη» ακριβώς κάτω από τη μύτη της Τουρκίας δεν έχει ξεσηκώσει μονάχα τη φραστική οργή του Ερντογάν (που εγκαλεί δημόσια τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ ως «υποστηρικτές των τρομοκρατών»), αλλά έχει μετασχηματιστεί και σε άμεσα επικείμενη τουρκική εισβολή σε συριακό έδαφος.
Και εδώ αρχίζει να περιπλέκεται ακόμη περισσότερο το ήδη αξεδιάλυτο κουβάρι των διαρκώς εναλλασσόμενων συμμαχιών στη Συρία ή/και με αφορμή τη Συρία. Δεδομένου ότι μια τέτοια επιχείρηση απαιτεί αεροπορική υποστήριξη, η πρώτη σαφής αντίδραση ήρθε από τη συριακή κυβέρνηση – παρόλο που κι αυτή βλέπει με εύλογη καχυποψία την ενδυνάμωση μιας υποστηριζόμενης από τις ΗΠΑ κουρδικής οντότητας στο έδαφός της. «Ας μην υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία», δήλωσε προχθές ο Σύριος αναπληρωτής ΥΠΕΞ Φαϊζάλ Μεκντάντ, προειδοποιώντας: «Θα θεωρήσουμε επιθετική ενέργεια τυχόν δράση τουρκικών αεροσκαφών σε συριακό εναέριο χώρο, και θα τα καταρρίψουμε. Λέμε στην Τουρκία ότι μια επίθεση στο [υπό κουρδικό έλεγχο] Αφρίν δεν θα είναι περίπατος».
Μεγάλο ρίσκο για τον Ερντογάν
Είχε προηγηθεί, τη Δευτέρα, μια πιο γενικόλογη και καλυμμένη προειδοποίηση από τον Ρώσο ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ: «Καλούμε όλες τις πλευρές να αποφύγουν μονομερείς ενέργειες και να προσέλθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Θέλουμε να καταστήσουμε σαφές σε όλους τους φίλους μας ότι οι Κούρδοι αποτελούν πράγματι τμήμα του συριακού έθνους, και άρα τα συμφέροντά τους πρέπει να ληφθούν υπόψη». Αυτή η στάση υπονομεύει βέβαια την εύθραυστη προσέγγιση της Άγκυρας με τη Μόσχα και την Τεχεράνη, και τη συνεργασία τους για τη διευθέτηση της συριακής σύγκρουσης «με αμοιβαία επωφελή τρόπο», βασικό κίνητρο της οποίας υπήρξε ακριβώς η «υιοθέτηση» των Κούρδων από τις ΗΠΑ.
«Θα θεωρήσουμε επιθετική ενέργεια τυχόν δράση τουρκικών αεροσκαφών σε συριακό εναέριο χώρο, και θα τα καταρρίψουμε. Λέμε στην Τουρκία ότι μια επίθεση στο Αφρίν δεν θα είναι περίπατος», δήλωσε ο Σύριος αναπληρωτής ΥΠΕΞ
Έτσι, ο Ερντογάν βαδίζει πάνω σε τεντωμένο σκοινί. Ούτε μπορεί να ανεχθεί την ντε φάκτο εγκατάσταση ισχυρής δύναμης «τρομοκρατών» στα σύνορά του (και μάλιστα όταν όλοι γνωρίζουν τις σχέσεις τους με το ΡΚΚ, που εξακολουθεί να βρίσκεται στη λίστα των τρομοκρατικών οργανώσεων της Ε.Ε. και των ΗΠΑ). Ούτε όμως μπορεί ταυτόχρονα να αντιπαρατεθεί με τις ΗΠΑ δυσαρεστώντας και τη Ρωσία – η προσέγγισή του με την οποία, απότομη και θεαματική, του έδωσε ανάσες αφότου έπεσαν στο ναδίρ οι σχέσεις του με την Ουάσιγκτον. Αν υλοποιήσει το σχέδιο εισβολής στο Αφρίν, ρισκάρει να βρεθεί αντιμέτωπος με μια ντε φάκτο συμμαχία δύο άσπονδων εταίρων: των υποστηριζόμενων από τις ΗΠΑ Κούρδων και του υποστηριζόμενου από τη Ρωσία και την Τεχεράνη συριακού καθεστώτος!
Υπό διπλή πίεση και οι ΗΠΑ
Η Ουάσιγκτον βρίσκεται πάντως σε ακόμη πιο δυσχερή θέση από την Άγκυρα: η απόπειρά της να παραμείνει υπολογίσιμος παίκτης στη συριακή σύγκρουση «επισημοποιώντας» μια κατά βάση κουρδική δύναμη 30.000 ανδρών σε συριακό έδαφος, με μέτωπο τόσο προς την Άγκυρα όσο και προς τη Δαμασκό, αποδεικνύεται εξίσου μεγάλο ρίσκο. Καταρχήν συναντά τη σθεναρή αντίσταση της Τουρκίας, που απειλεί να προχωρήσει σε πλήρη ρήξη με το ΝΑΤΟ. Την ίδια στιγμή, υπονομεύεται από το αντίπαλο στρατόπεδο (τη συμμαχία Μόσχας-Τεχεράνης), ενώ ακόμη και το συριακό καθεστώς βρίσκει χώρο να «παρέμβει» με μια επίθεση φιλίας προς τους Κούρδους. Οι προειδοποιήσεις του Σύριου αναπληρωτή ΥΠΕΞ προς την Τουρκία στην πραγματικότητα υπέκρυπταν μήνυμα προς τους Κούρδους: «Όταν σας επιτεθούν οι Τούρκοι, οι Αμερικανοί θα σας πουλήσουν για μια ακόμη φορά. Μόνο εμείς μπορούμε να σας υπερασπίσουμε από την τουρκική αεροπορία».
Η πλέον πρόσφατη αντίδραση των πιεζόμενων από παντού ΗΠΑ μοιάζει να επιβεβαιώνει το μήνυμα του συριακού καθεστώτος προς τους Κούρδους για την αναξιοπιστία των ΗΠΑ: «Δεν θεωρούμε την κουρδική πολιτοφυλακή ως τμήμα του πολέμου μας εναντίον του ISIS, και δεν την υποστηρίζουμε», δήλωσε την Τετάρτη στο τουρκικό πρακτορείο Αναντολού ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, ερχόμενος σε καταφανή αντίθεση με την… πρόσφατη πραγματικότητα. Μία μέρα πριν, συνομιλώντας στο τηλέφωνο με τον Ερντογάν, ο Τραμπ τον διαβεβαίωσε ότι δεν θα παράσχει όπλα και υποστήριξη στους Κούρδους. Με δυο λόγια, η Ουάσιγκτον δεν φαίνεται να έχει ένα συνεκτικό και ενιαίο σχέδιο. Με σπασμωδικές και αντιφατικές κινήσεις, είναι τελικά πιθανό να φέρει κοντά τους Κούρδους και το συριακό καθεστώς. Και να χάσει έτσι και τα αυγά και τα πασχάλια!
