Μια διαπίστωση που είναι καταλυτική για τις επερχόμενες πολιτικές εξελίξεις
Του Κώστα Μελά*
Ο Ένγκελς υποστήριζε ότι για την κατανόηση της πραγματικότητας της τότε υπάρχουσας αστικής τάξης, ήταν αποτελεσματικότερη η μελέτη των μυθιστορημάτων του Ονορέ ντε Μπαλζάκ από τα αντίστοιχα μυθιστορήματα του Εμίλ Ζολά.
Σκέφθηκα τα παραπάνω διαβάζοντας το άρθρο του Bloomberg (EU’s Greek Drama Needs a Final Act ,18/12/2014) στο οποίο υποστηρίζεται ότι: Η Ελλάδα δεν μπορεί να διαχειριστεί περισσότερη λιτότητα. Σύμφωνα με το άρθρο, ανεξαρτήτως των πολιτικών εξελίξεων στην Ελλάδα και του αποτελέσματος ενδεχόμενων πρόωρων εκλογών, οποιοσδήποτε έρθει στην εξουσία το επόμενο έτος δεν θα μπορέσει να διαχειριστεί περισσότερη λιτότητα, προτείνοντας ανοικτά την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Ας μην εμπλακούμε προς το παρόν με το πρόβλημα της αναδιάρθρωσης του χρέους. Ας μείνουμε, όμως, στη βασική και κύρια διαπίστωση του άρθρου: Ότι οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί πλέον να διαχειριστεί περισσότερη λιτότητα το επόμενο έτος.
Η διαπίστωση αυτή είναι καταλυτική για τις επερχόμενες πολιτικές εξελίξεις διότι απλούστατα είναι πραγματική. Αντανακλά με μαθηματική ακρίβεια την διαμορφωθείσα, μετά από 5 συναπτά έτη σκληρής λιτότητας, πραγματικότητα του ελληνικού λαού. Προσοχή όχι μόνο την σκληρή οικονομική πραγματικότητα όπως τη βιώνει κάθε ένας Έλληνας πολίτης αλλά πλέον και την πολιτική πραγματικότητα που αποτελεί τον φορέα της συγκεκριμένης οικονομικής πολιτικής. Με απλά λόγια: Σήμερα ο Έλληνας πολίτης φαίνεται ότι αντιλαμβάνεται συνειδητά και εξ ανάγκης ότι η ακολουθούμενη πολιτική λιτότητας των ελληνικών κυβερνήσεων δεν είναι πλέον αποδεχτή. Έχει συμβεί δηλαδή στην ελληνική κοινωνία μια μεταστροφή σύμφωνα με την οποία η πολιτική βούληση του ελληνικού λαού φαίνεται ότι έχει πάρει το πάνω χέρι σε σχέση με τους περιορισμούς της οικονομικής πραγματικότητας όπως αυτοί επιβάλλονται από την σημερινή ηγεσία της Ε.Ε. και δευτερευόντως από τις διεθνείς αγορές.
Η Ελλάδα έχει εξαντληθεί
Η μεταστροφή συντελέσθηκε αφενός μεν διότι: Μετά από έξι χρόνια πολιτικών λιτότητας που επιβλήθηκαν στο πλαίσιο των προγραμμάτων διάσωσης η Ελλάδα έχει πλέον εξαντληθεί. Αν και η οικονομία επέστρεψε σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, ωστόσο 1 στους 4 Έλληνες παραμένει άνεργος, και ποσοστό άνω του 70% είναι μακροχρόνια άνεργοι. Η ακολουθούμενη οικονομική πολιτική της λιτότητας στέρησε από επαρκή περίθαλψη του Έλληνες, μείωσε τις κρατικές δαπάνες στον τομέα της Υγείας και της ψυχικής Υγείας, αύξησε τις αυτοκτονίες κατά 45%, δεκαπλασίασε τις μολύνσεις με HIV και επανέφερε την ελονοσία μετά από 40 χρόνια. Αφετέρου, διότι η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου υπό τη σφοδρή πίεση των δανειστών είναι έτοιμη να συνεχίσει τα μέτρα οικονομικής λιτότητας και για το 2015, ενώ κανείς δεν είναι σίγουρος στο τι θα συμβεί το 2016.
Οι συντελούμενες κοινωνικές διεργασίες, μέσα από τις επιπτώσεις του εφαρμοζόμενου κυβερνητικού έργου «υποδεικνύοντας» αποφασιστική βούληση για αλλαγή οικονομικής πολιτικής, συνεχώς προκαλούν συνεχή μείωση της εκλογικής-κοινωνικής απήχησης της κυβέρνησης, με αποτέλεσμα την αποδυνάμωσή της και επομένως τη δημιουργία κλίματος πολιτικής αστάθειας, κάτι που επιβαρύνει τη θέση της χώρας στις αξιολογήσεις των διεθνών οργανισμών, γεγονός, αυτό το τελευταίο, που υποσκάπτει τον πυρήνα των επιδιώξεων της κυβερνητικής πολιτικής. Η προσπάθειά της να υπηρετήσει το στόχο «απόκτηση εμπιστοσύνη» των διεθνών αγορών δεν μπορεί να επιτευχθεί, όσο αποτυγχάνει να εξασφαλίσει πλατιές συναινέσεις στο εσωτερικό μέτωπο.
Συνεπώς, δεν είναι δυνατόν να επικαλείται η παρούσα κυβέρνηση την αύξηση του μελλοντικού πολιτικού κινδύνου για να αποκρύψει ότι η ίδια έχει δημιουργήσει πολιτική αστάθεια που εδράζεται στις εγχώριες κοινωνικές διεργασίες, με αποτέλεσμα να κυβερνά όλο και πιο δύσκολα, χρησιμοποιώντας ακραίους τρόπους στα όρια της νομιμότητας, ενώ συγχρόνως να μη χαίρει της εκτίμησης των διεθνών αγορών την οποία συνεχώς επικαλείται ως βασικό πυλώνα της πολιτικής της.
Τώρα, η παρατηρούμενη μεταστροφή της κοινής γνώμης στη βάση αλλαγής της ασκούμενης οικονομικής πολιτικής έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη συνέχιση των πολιτικών λιτότητας που έχει σχεδόν συμφωνήσει η παρούσα ελληνική κυβέρνηση γεγονός που δεν μπορεί να λύσει το πολιτικό πρόβλημα ακόμη και αν εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Υπάρχουν στιγμές στην Ιστορία που οι λύσεις καθοδηγούνται και επιβάλλονται από μια αδήριτη κοινωνική πραγματικότητα ανεξαρτήτως ότι in genere οι σκοποί της Ιστορίας είναι ετερογενείς και ανοικτοί στην όποια εξέλιξή τους. Θα πρέπει να τονισθεί με έμφαση ότι στην παρούσα φάση των πολιτικών εξελίξεων η εξασφάλιση πλατειών συναινέσεων στο εσωτερικό μέτωπο στη βάση της κυρίαρχης άποψης «όχι άλλα μέτρα λιτότητας» είναι η αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη για την επίτευξη πολιτικής σταθερότητας στην χώρα. Ακόμη και αν εκφρασθεί πολιτικά η διαμορφούμενη, όχι μόνο πια κοινωνική δυσαρέσκεια αλλά βούληση και σχηματισθεί μια συμπαγής πολιτική πλειοψηφία δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι υπάρχει η αναγκαία και ικανή συνθήκη για λύση του ελληνικού δράματος.
Όμως, η εξασφάλιση και ικανής συνθήκης δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την εξασφάλιση της αναγκαίας. Αυτή (η ικανή) απαιτεί προσεκτική και λελογισμένη διαχείριση της διεθνούς και ευρωπαϊκής πολιτικοοικονομικής πραγματικότητας προκειμένου να διευθετηθούν προς όφελος του ελληνικού λαού οι βασικοί υπερκείμενοι αρνητικοί περιορισμοί, μεταξύ των οποίων πρωταρχική θέση κατέχει το ελληνικό δημόσιο χρέος.
* Ο Κώστας Μελάς είναι πανεπιστημιακός
