Του Χρήστου Στεργίου *.
Οι μέχρι σήμερα αναλύσεις της κάθε Αριστεράς, ιδιαίτερα της μαρξιστικής, κύρια ασχολούνται με χώρες του λεγόμενου μοντέρνου κόσμου αλλά και του τρίτου… Δύσκολα βλέπει κάποιος αναλύσεις για τις ΗΠΑ, τον Καναδά αλλά και την Ιαπωνία. Μπορούμε να έχουμε ένα συμβάν όπως το ορίζει ο Μπαντιού εκεί; Μπορεί ένα συμβάν να γίνει σε χώρες με μια μεταμοντέρνα πραγματικότητα; Έχει η Αριστερά απάντηση;
Είναι γεγονός ότι οι αναλύσεις που διαβάζει κανείς είναι ακόμα στη λογική που επικράτησε μετά το 18o αιώνα και στηρίζεται στην οικονομία ως βασικό εργαλείο εξήγησης, αλλά και στην ανάγκη κάποιων μελλοντικών ιδανικών κοινωνιών που όλοι παλεύουμε. O ρασιοναλισμός, η παραγωγικότητα, η ιεραρχία και η ιδανική κοινωνία παραμένουν ασθένειες τις Αριστεράς, σήμερα, παρά το γεγονός ότι έχουμε τα ιστορικά παραδείγματα της Σοβιετικής Ένωσης και της Κίνας… Ένα κομμάτι αυτού του πλανήτη έχει περάσει σε μια άλλη εποχή και σπάργανα βλέπουμε και στις δικές μας κοινωνίες. Η σημερινή αλλαγή μέρους του πλανήτη σε μια μεταμοντέρνα πραγματικότητα όπου το εικονικό (virtual) αντικαθιστά το πραγματικό (real) αλλάζει εντελώς τον τρόπο που σκεφτόμαστε και αναλύουμε. Ο ύστερος καπιταλισμός έχει περάσει σε μια άλλη φάση κουλτούρας και σκέψης.
Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά; Πρώτο, δεν υπάρχουν πια ιδανικές κοινωνίες και ούτε είναι ανάγκη να ψάχνουμε για αυτές. Οι παράδεισοι τέλειωσαν, αφού η πραγματικότητα είναι σχετική και το σήμερα αποκτά την αξία του. Δεύτερο, η Κβαντική Φυσική ανατρέπει την αντίληψή μας για την ύπαρξη ενός υλικού αντικειμενικού κόσμου. Τρίτο, ο καταναλωτισμός μετατρέπει τον κόσμο σε μια μάζα χωρίς ιδιαιτερότητες και θα ήταν καλό να διαβάζει κανείς Λακάν για να δει και άλλους λόγους που έχει κερδίσει ο τρόπος αυτής της ζωής. Τέταρτο, η ψηφιακή τεχνολογία, η επικοινωνία, η παγκοσμιοποίηση της πληροφορίας. Πέμπτο, φιλοσοφικά το τυχαίο αντικατέστησε το σταθερό και ως αποτέλεσμα τις έννοιες πρόοδος και ανάπτυξη. Η εικόνα αντικαθιστά την όποια πραγματικότητα και δημιουργεί μια νέα. Το προϊόν δεν έχει μόνο οικονομική αξία, αλλά δίνει και μια ιδεατή αξία στον καταναλωτή. Η ζωή μας βρίσκεται σε μέρη όπως τα Μέσα Μεταφοράς, το Ίντερνετ, στο δρόμο, στα σούπερ μάρκετ, αεροδρόμια, ξενοδοχεία, τηλεόραση και τράπεζες. Μέρη χωρίς ταυτότητα και είναι πολύ ενδιαφέρον το βιβλίο του Marc Auge «Non-Places».
Σε αυτό το μικρό σημείωμα θέλω και ελπίζω να ανοίξει τη συζήτηση για αυτές τις κοινωνίες όπου και κομμάτι της δικής μας νεολαίας ζει στη δική της μικρο-πραγματικότητα. Και ίσως είναι και ένας από τους λόγους του επικοινωνιακού χάσματος με τη γλώσσα της Αριστεράς. Αν καταλάβουμε ότι η όποια αλήθεια είναι σχετική, αφού δημιουργείται ιστορικοκοινωνικά, τότε μπορεί να πλησιάσουμε ευρύτερα στόματα που αλλάζουν τρόπο ζωής.
Σε άλλο σημείωμα θα προσπαθήσω να αναλύσω αν και γιατί ο Μπαντιού μας διδάσκει κάτι για το σήμερα.
* Ο Χρήστος Στεργίου είναι πολιτικός επιστήμονας.
