Του Γιώργου Τσίπρα.
Όταν στις εκλογές του 2007 ο για δυο συνεχόμενες θητείες χριστιανός Πρόεδρος Ομπασάνζο από το Νότο παρέδιδε στον μουσουλμάνο Γιαραντούα από το Βορρά, ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία της ανεξάρτητης Νιγηρίας που λάμβανε χώρα εναλλαγή εξουσίας χωρίς πραξικόπημα. Ωστόσο, η Δύση είχε σπεύσει τότε να καταγγείλει το εκλογικό αποτέλεσμα με τους παρατηρητές Ε.Ε. και ΗΠΑ να δηλώνουν πως ήταν εκλογές νοθείας.
Όταν στις εκλογές του 2007 ο για δυο συνεχόμενες θητείες χριστιανός Πρόεδρος Ομπασάνζο από το Νότο παρέδιδε στον μουσουλμάνο Γιαραντούα από το Βορρά, ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία της ανεξάρτητης Νιγηρίας που λάμβανε χώρα εναλλαγή εξουσίας χωρίς πραξικόπημα. Ωστόσο, η Δύση είχε σπεύσει τότε να καταγγείλει το εκλογικό αποτέλεσμα με τους παρατηρητές Ε.Ε. και ΗΠΑ να δηλώνουν πως ήταν εκλογές νοθείας.
Όταν ο Γιαραντούα πέθανε το 2010 και τον αντικατέστησε ο αντιπρόεδρός του Τζόναθαν, η εξουσία ξαναγυρνούσε στο Νότο και η διεθνής οικονομική κοινότητα ένιωθε πιο ασφαλής αλλά αυτό συνιστούσε παραβίαση της άτυπης συμφωνίας στο εσωτερικό της νιγηριανής ελίτ για μοίρασμα της εξουσίας ανάμεσα στο Βορρά και το Νότο. Η εκλογική νίκη του Τζόναθαν πριν ένα μήνα που τον εμπεδώνει στην εξουσία, αλλά με εκτεταμένης νοθείας εκλογές (που οι διεθνείς παρατηρητές βρήκαν αυτή τη φορά… πιο τίμιες από ποτέ!), ήταν βέβαιο πως θα πυροδοτούσε ταραχές. Οι εκατοντάδες νεκροί και δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες από τις μέχρι τώρα συγκρούσεις είναι, μάλλον, ένα μικρό προοίμιο σε ό,τι πρόκειται να ακολουθήσει τα επόμενα χρόνια.
Με το 70% κάτω από τα όρια της φτώχειας, τη χώρα στην 154η θέση στους δείκτες ανάπτυξης του ΟΗΕ με λιγότερους από τους μισούς κατοίκους να έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό, και την ανεργία πάνω από 40% σε μια νεολαία που αποτελεί την πλειοψηφία του πληθυσμού (λόγω υψηλής θνησιμότητας), το υλικό υπόστρωμα για ξεσηκωμό ήταν έτσι κι αλλιώς υπαρκτό. Το δεδομένο ότι η πλειοψηφία των πιο φτωχών στρωμάτων και περιοχών συγκεντρώνεται στο μουσουλμανικό Βορρά, που αποκλείεται συστηματικά από τη λιγοστή οικονομική δραστηριότητα, εξηγεί την έκρηξη μετά τις εκλογές. Το αν αυτή η έκρηξη έχει έστω και λίγο επηρεαστεί από τις εξεγέρσεις του αραβικού κόσμου δεν το γνωρίζουμε.
Τα πράγματα, από το 1999 που συμφωνήθηκε η καρικατούρα «δημοκρατίας» με τις ευλογίες της Δύσης, έχουν χειροτερεύσει. Για παράδειγμα, η βιομηχανία από 14% του ΑΕΠ που έδινε στη δεκαετία του ’80, τώρα δίνει μόνο 1%. Τη Δύση την ενδιαφέρει μόνο η ροή φτηνών πρώτων υλών, αλλά και η εξαγορά περισσότερων φιλέτων, κυρίως ενεργειακών σε μια χώρα που το 95% των εξαγωγών της είναι πετρέλαιο. Η Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ φροντίζουν για αυτό.
Στο παιχνίδι αυτό έχει μπει δυναμικά και η Κίνα, πίσω από τη Βρετανία και τι ΗΠΑ. Οι περισσότερες συμφωνίες τύπου «πετρέλαιο με αντάλλαγμα υποδομές» με το Πεκίνο ακυρώθηκαν, όμως, όταν ανέλαβε ο μουσουλμάνος Γιαραντούα γιατί οι κλίκες του Βορρά δεν «εκπροσωπούνταν» επαρκώς στις απολαβές της ζάμπλουτης νιγηριανής ελίτ, δείγμα των προβλημάτων που αντιμετωπίζει και η Δύση όταν δεν έχουν την εξουσία οι του Νότου.
Κι όμως, η Νιγηρία είναι η πολυπληθέστερη χώρα της Αφρικής, με πάνω από 150 εκατομμύρια πληθυσμό και το τέταρτο μεγαλύτερο ΑΕΠ μετά τη Ν. Αφρική, την Αίγυπτο και την Αλγερία, εξάγοντας όσο πετρέλαιο εξάγει σήμερα το Ιράκ, μόλις πίσω από την Αγκόλα, ενώ ταυτόχρονα είναι ο μεγαλύτερος πάροχος κυανοκράνων και επεμβατικών στρατευμάτων στην Αφρική. «Υπερδυναμικό μυρμήγκι» την αποκαλούν υποτιμητικά οι δυτικοί. Υπερδύναμη για το μέγεθός της και αυτά που παρέχει στη Δύση. Μυρμήγκι για την υποτακτικότητά της και όσα προσφέρει στο λαό της.
Με πάνω από 250 εθνοτικές ομάδες και το ρήγμα ανάμεσα στο μουσουλμανικό Βορρά και το χριστιανικό Νότο να βαθαίνει, η κυριαρχία και το ισχυρό ενδιαφέρον της λεγόμενης Διεθνούς Κοινότητας για τις πλουτοπαραγωγικές πηγές του Νότου δεν προμηνύει ιδιαίτερη σταθερότητα.
Με το 70% κάτω από τα όρια της φτώχειας, τη χώρα στην 154η θέση στους δείκτες ανάπτυξης του ΟΗΕ με λιγότερους από τους μισούς κατοίκους να έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό, και την ανεργία πάνω από 40% σε μια νεολαία που αποτελεί την πλειοψηφία του πληθυσμού (λόγω υψηλής θνησιμότητας), το υλικό υπόστρωμα για ξεσηκωμό ήταν έτσι κι αλλιώς υπαρκτό. Το δεδομένο ότι η πλειοψηφία των πιο φτωχών στρωμάτων και περιοχών συγκεντρώνεται στο μουσουλμανικό Βορρά, που αποκλείεται συστηματικά από τη λιγοστή οικονομική δραστηριότητα, εξηγεί την έκρηξη μετά τις εκλογές. Το αν αυτή η έκρηξη έχει έστω και λίγο επηρεαστεί από τις εξεγέρσεις του αραβικού κόσμου δεν το γνωρίζουμε.
Τα πράγματα, από το 1999 που συμφωνήθηκε η καρικατούρα «δημοκρατίας» με τις ευλογίες της Δύσης, έχουν χειροτερεύσει. Για παράδειγμα, η βιομηχανία από 14% του ΑΕΠ που έδινε στη δεκαετία του ’80, τώρα δίνει μόνο 1%. Τη Δύση την ενδιαφέρει μόνο η ροή φτηνών πρώτων υλών, αλλά και η εξαγορά περισσότερων φιλέτων, κυρίως ενεργειακών σε μια χώρα που το 95% των εξαγωγών της είναι πετρέλαιο. Η Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ φροντίζουν για αυτό.
Στο παιχνίδι αυτό έχει μπει δυναμικά και η Κίνα, πίσω από τη Βρετανία και τι ΗΠΑ. Οι περισσότερες συμφωνίες τύπου «πετρέλαιο με αντάλλαγμα υποδομές» με το Πεκίνο ακυρώθηκαν, όμως, όταν ανέλαβε ο μουσουλμάνος Γιαραντούα γιατί οι κλίκες του Βορρά δεν «εκπροσωπούνταν» επαρκώς στις απολαβές της ζάμπλουτης νιγηριανής ελίτ, δείγμα των προβλημάτων που αντιμετωπίζει και η Δύση όταν δεν έχουν την εξουσία οι του Νότου.
Κι όμως, η Νιγηρία είναι η πολυπληθέστερη χώρα της Αφρικής, με πάνω από 150 εκατομμύρια πληθυσμό και το τέταρτο μεγαλύτερο ΑΕΠ μετά τη Ν. Αφρική, την Αίγυπτο και την Αλγερία, εξάγοντας όσο πετρέλαιο εξάγει σήμερα το Ιράκ, μόλις πίσω από την Αγκόλα, ενώ ταυτόχρονα είναι ο μεγαλύτερος πάροχος κυανοκράνων και επεμβατικών στρατευμάτων στην Αφρική. «Υπερδυναμικό μυρμήγκι» την αποκαλούν υποτιμητικά οι δυτικοί. Υπερδύναμη για το μέγεθός της και αυτά που παρέχει στη Δύση. Μυρμήγκι για την υποτακτικότητά της και όσα προσφέρει στο λαό της.
Με πάνω από 250 εθνοτικές ομάδες και το ρήγμα ανάμεσα στο μουσουλμανικό Βορρά και το χριστιανικό Νότο να βαθαίνει, η κυριαρχία και το ισχυρό ενδιαφέρον της λεγόμενης Διεθνούς Κοινότητας για τις πλουτοπαραγωγικές πηγές του Νότου δεν προμηνύει ιδιαίτερη σταθερότητα.
Σχόλια
