A΄ μέρος
Τη χρονιά που μόλις έκλεισε το πιο σημαντικό ζήτημα, που κυριάρχησε διεθνώς, ήταν οπωσδήποτε η πανδημία του Covid-19. Ο κορωνοϊός, που στην αρχή αιφνιδίασε τους πάντες αλλά σύντομα θεωρήθηκε ευκαιρία από τις παγκόσμιες ελίτ για να επιταχύνουν τα σχέδιά τους, προκάλεσε και προκαλεί τεράστια προβλήματα στους λαούς. Προκαλεί ατέλειωτες εκατόμβες στο φόντο διαλυμένων συστημάτων υγείας, γκριζάρει κάθε πτυχή της προσωπικής, κοινωνικής και οικονομικής ζωής δισεκατομμυρίων ανθρώπων και μετατρέπεται σε οδοστρωτήρα που ισοπεδώνει ζωές, συνήθειες αλλά και δικαιώματα κάθε είδους… Την ίδια στιγμή η εξασθένιση της Δύσης συνεχίζεται, βαθαίνοντας την ενδόρρηξη στο δυτικό στρατόπεδο, καθώς οι ΗΠΑ και οι υπόλοιπες βασικές δυνάμεις του αδυνατούν να συμφωνήσουν σε μια στοιχειωδώς κοινή στρατηγική ανακοπής της πτώσης τους – και εδώ, όπως και στο μέτωπο του κορωνοϊού, κυριαρχεί το δόγμα «ο σώζων εαυτόν σωθήτω». Δεν πρόκειται όμως για ευθύγραμμη πορεία, αλλά για μια γενική τάση με πολλές αντιφάσεις: οι ισχυροί του κόσμου εξακολουθούν να μαυρίζουν τη ζωή των πολλών, που κι αυτοί με τη σειρά τους δεν σταματούν να αντιστέκονται και, ενίοτε, να αντεπιτίθενται – από τη Λατινική Αμερική ως την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Η διεθνής αναδρομή του 2020, βασισμένη κυρίως στη σχετική αρθρογραφία του Δρόμου, θυμίζει βασικές «στιγμές» του περασμένου χρόνου. Στο παρόν φύλλο δημοσιεύεται το Α΄ μέρος (Ιανουάριος-Ιούνιος), ενώ το Β΄ μέρος θα δημοσιευθεί την επόμενη εβδομάδα. Οι φράσεις εντός εισαγωγικών είναι από τα άρθρα του Δρόμου για τις εξελίξεις που αναφέρονται.
Ιανουάριος
Η χρονιά δεν ξεκινά καλά, αφού τεράστιες πυρκαγιές εξακολουθούν να μαίνονται στην Αυστραλία, αφανίζοντας χλωρίδα και πανίδα σε μεγάλο τμήμα της. Την τρίτη μέρα του χρόνου οι ΗΠΑ δολοφονούν τον λαοφιλή Ιρανό στρατηγό Κασέμ Σουλεϊμανί. Η γκανγκστερική εκτέλεση «γέννησε μια πρωτοφανή συσπείρωση των Ιρανών, τέτοια που “εξανάγκασε” την ηγεσία τους να απαντήσει εξαπολύοντας πυραυλική επίθεση εναντίον δύο στρατιωτικών βάσεων των ΗΠΑ στο Ιράκ». Τις ίδιες μέρες ο Ερντογάν διακηρύσσει και επίσημα την επέμβαση της Τουρκίας στον λιβυκό εμφύλιο: «Η Τουρκία, μετά την Κύπρο, το Ιράκ και τη Συρία, επεκτείνει την παρέμβασή της και στη Λιβύη… Το Διεθνές Δίκαιο έχει καταργηθεί με επίσημη βούλα, και επιστρέφουμε σε εποχές προ της Κοινωνίας των Εθνών». Αυτό φαίνεται να ισχύει και στην κατεχόμενη Παλαιστίνη, όπου ο Τραμπ προωθεί μια «εκτρωματική πρόταση για τη (μη) επίλυση του Παλαιστινιακού, αγνοώντας προκλητικά τις σχετικές αποφάσεις του ΟΗΕ και θεμελιώδεις κανόνες του διεθνούς δικαίου». Στη Βολιβία, η ντε φάκτο κυβέρνηση των πραξικοπηματιών εξακολουθεί να διώκει ανελέητα τους υποστηρικτές του Μοράλες, αλλά ταυτόχρονα αναγγέλλει τη διενέργεια εκλογών στις αρχές Μαΐου. Περνώντας στην Ευρώπη, η Γαλλία συγκλονίζεται από διαδηλώσεις εκατοντάδων χιλιάδων, που συκοφαντούνται από την κυβέρνηση Μακρόν ως «οχλοκρατικές» και αντιμετωπίζονται με αιματηρή καταστολή, ενώ η Ισπανία ακυρώνει την εκλογή Καταλανών ευρωβουλευτών, αγνοώντας την αντίθετη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός γιορτάζει τα πεντηκοστά του γενέθλια σε κλίμα αστυνομοκρατίας αλλά και «λυσσαλέας αντιπαράθεσης μεταξύ πτερύγων της παγκόσμιας ελίτ». Στο Άουσβιτς οι εκπρόσωποι της πολωνικής κυβέρνησης και της Ε.Ε. επιχειρούν να μετατρέψουν την 75η επέτειο από την απελευθέρωσή του από τον Κόκκινο Στρατού σε άσκηση ξαναγραψίματος της Ιστορίας. Στο τέλος του πρώτου μήνα του χρόνου υλοποιείται, μετά από χρόνια κωλυσιεργίας, και η απόφαση του βρετανικού δημοψηφίσματος για έξοδο από την Ε.Ε.: «Το Brexit δεν αποτελεί μια “στιγμή”, αλλά μια δυναμική διαδικασία που συνεχίζει να εξελίσσεται, αλλάζοντας όχι μόνο τους παραδοσιακούς συσχετισμούς αλλά και αυτές καθαυτές τις σταθερές της βρετανικής κοινωνίας». Είναι όμως και ο μήνας που αρχίζει να συζητιέται ένας νέος εξωτικός ιός που εμφανίστηκε στην Κίνα: «Πιθανή θεωρείται η παγκόσμια διασπορά της νόσου» γράφει ο Δρόμος…
Φεβρουάριος
Συνεχίζεται η λαϊκή αναταραχή στη Χιλή και την Κολομβία. Στις ΗΠΑ η Γερουσία απορρίπτει ως αβάσιμες τις κατηγορίες με τις οποίες παραπέμφθηκε ο Τραμπ με στόχο την καθαίρεσή του, «αλλά ο εμφύλιος συνεχίζεται, στο φόντο της γεωπολιτικής φθοράς των ΗΠΑ». Ταυτόχρονα επανακάμπτει ο θεωρούμενος «ακραίος λαϊκιστής» Μπέρνι Σάντερς ως διεκδικητής του Δημοκρατικού χρίσματος για τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές. Ο νέος κορωνοϊός αποκτά όνομα (Covid-19), ξεφεύγει από τα όρια της Κίνας, και προκαλεί μίνι-κραχ στα δυτικά χρηματιστήρια, ενώ ταυτόχρονα ανοίγει «νέο κεφάλαιο στον δασμολογικό πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας». Ο κυβερνητικός συριακός στρατός, με ρωσική και ιρανική υποστήριξη, επιτίθεται στους τζιχαντιστές που ελέγχουν το κυβερνείο Ιντλίμπ με τουρκική υποστήριξη, προκαλώντας «τρικυμία στην ήδη εύθραυστη συνεργασία Ρωσίας-Ιράν-Τουρκίας». Καταρρέουν, πριν καλά-καλά αρχίσουν στη Γενεύη, οι συνομιλίες για ειρήνευση στη Λιβύη, καθώς «οι ξένες δυνάμεις δεν έχουν καταλήξει σε κάποιον στοιχειωδώς βιώσιμο συμβιβασμό». Η απόπειρα κυβερνητικής συνεργασίας των Φιλελεύθερων και των Χριστιανοδημοκρατών με την ακροδεξιά AfD στο γερμανικό κρατίδιο της Θουριγγίας ακυρώνεται αλλά «η πολύπλευρη κρίση συνεχίζεται, αφού οι παραδοσιακές συνταγές χειρισμού της λαϊκής δυσφορίας δεν είναι πια αποτελεσματικές». Στην Ιρλανδία το Σιν Φέιν σημειώνει αλματώδη άνοδο και βγαίνει πρώτο κόμμα στις βουλευτικές εκλογές, υπογραμμίζοντας τη βαθιά κρίση των παραδοσιακών πολιτικών δυνάμεων της χώρας. Ξεκινά στη Βρετανία η δίκη του Τζούλιαν Ασάνζ, ιδρυτή των Wikileaks, του οποίου οι ΗΠΑ ζητούν την έκδοση. Τεράστιες αντιαμερικανικές διαδηλώσεις σημειώνονται στην Ινδία, την οποία επισκέπτεται ο Τραμπ. Οι ΗΠΑ και οι Ταλιμπάν υπογράφουν στο Κατάρ ειρηνευτική συμφωνία, που προβλέπει την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν.
Μάρτιος
Η συνάντηση Πούτιν-Ερντογάν καταλήγει σε εκεχειρία στη Συρία, που «αναβάλλει προσωρινά την οξύτητα των αντιπαραθέσεων». Συνεχίζονται τα γεωπολιτικά παιχνίδια για τον έλεγχο της Λιβύης, αυτή τη φορά με την επιχείρηση «Ειρήνη» της Ε.Ε., που γρήγορα εξελίσσεται σε φιάσκο αντίστοιχο αυτού της προηγούμενης επιχείρησης «Σοφία». Πεθαίνει ο Ραφαέλ Μιράντα, εκ των ιστορικών ηγετών του κινήματος για την ανεξαρτησία του Πουέρτο Ρίκο από τις ΗΠΑ, που πέρασε 25 χρόνια στις αμερικανικές φυλακές. Το κατεστημένο του Δημοκρατικού Κόμματος των ΗΠΑ οργανώνει «πανστρατιά εναντίον του Σάντερς». Η μόλις δύο μηνών συγκυβέρνηση Σοσιαλιστών-Podemos στην Ισπανία αντιμετωπίζει δυσκολίες καθώς «το κοινωνικό και το εθνικό πρόβλημα δεν παρουσιάζουν σημάδια εκτόνωσης», ενώ το κύρος της μοναρχίας «πλήττεται από τις αποκαλύψεις για “δωράκι” 100 εκατομμυρίων ευρώ από τη Σαουδική Αραβία προς τον Χουάν Κάρλος, πατέρα του νυν Ισπανού βασιλιά Φελίπε». Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κηρύσσει καθεστώς πανδημίας λόγω Covid-19. Οι αντιδράσεις των παγκόσμιων ελίτ «αποδεικνύουν για μια ακόμη φορά τον αναίσθητο, ανεύθυνο και επικίνδυνο χαρακτήρα τους», ενώ στην Ευρώπη αποκαλύπτεται η γύμνια της ευρωκρατίας: «οι κοινές πολιτικές, η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, η ίδια η Ε.Ε. τελικά, απλά δεν υφίστανται» κι έχουν αντικατασταθεί από τη βοήθεια που προσφέρουν… Κουβανοί εθελοντές γιατροί. Ταυτόχρονα οι ΗΠΑ ξεκινούν στρατιωτικές ασκήσεις-μαμούθ στην Ευρώπη, ο Τραμπ μιλά για «κινέζικο ιό», στην Ιταλία αυξάνονται οι εκατόμβες καθώς το εσκεμμένα αποσαθρωμένο δημόσιο σύστημα υγείας αδυνατεί να ανταποκριθεί, ο Βραζιλιάνος πρόεδρος Μπολσονάρου μιλά για «διεθνή συνομωσία περί δήθεν πανδημίας» και ο Αργεντίνος πρώην πρόεδρος Μάκρι δηλώνει ότι «ο λαϊκισμός είναι πιο επικίνδυνος από τον κορωνοϊό»! Στην εαρινή σύνοδο του ΟΠΕΚ στη Βιέννη ξεσπά σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Σαουδικής Αραβίας, προκαλώντας κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου και –σε συνδυασμό με την πανδημία– τη μεγαλύτερη πτώση στην ιστορία του δείκτη Dow Jones. Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Μαδούρο δημοσιεύει ανοιχτή επιστολή στους λαούς του κόσμου με την οποία αποκαλύπτει στοιχεία για το ξεδίπλωμα μιας επιχείρησης των ΗΠΑ σε κολομβιανό έδαφος με στόχο τη δολοφονία του ίδιου και άλλων αξιωματούχων.
Απρίλιος
Η παγκόσμια οικονομία πέφτει σε βαθιά ύφεση, καθώς στην ήδη υφιστάμενη κρίση προστίθεται ο καλπασμός της πανδημίας: από τις αρχές μέχρι τα τέλη Απριλίου ο αριθμός των κρουσμάτων διεθνώς τριπλασιάζεται, και διπλασιάζεται ο αριθμός των νεκρών. Η ανθρωπότητα μπαίνει βίαια στη δεύτερη περίοδο της πανδημίας, και «οι ελίτ αρπάζονται, αλλά η γραμμή τους είναι κοινή: “τα κέρδη πάνω από τον άνθρωπο”». Το παζάρι στην Ε.Ε. για το πώς θα χρηματοδοτηθεί η αντιμετώπιση της πανδημίας «φέρνει στο προσκήνιο τον απίστευτο κυνισμό και εθνικισμό των Γερμανών» που «πιστεύουν ότι μπορούν να εκμεταλλευθούν την κρίση για να κυριαρχήσουν επί ευρωπαϊκού εδάφους». Η Ιταλία, που ζητούσε ενίσχυση των κρατών μελών χωρίς μνημονιακούς όρους, υποχρεώνεται σε υποχώρηση. Ταυτόχρονα ξεκινά «μια υπόκωφη ζύμωση για το πότε θα λήξουν τα μέτρα περιορισμού», με την Ε.Ε. να κηρύσσει «λήξη συναγερμού» τη στιγμή που στην Ευρώπη οι θάνατοι από τον κορωνοϊό ξεπερνούν τις 100.000. Ταυτόχρονα η Κίνα ανακοινώνει ότι τέθηκε υπό ολοκληρωτικό έλεγχο το πρόβλημα και, μετά από 76 μέρες αυστηρού λοκντάουν στο Βουχάν , κηρύσσει τη λήξη του. Οι διαφωνίες για τον τρόπο αντιμετώπισης του κορωνοϊού στις ΗΠΑ οδηγούν σε διχασμό, ενώ στα τέλη του μήνα καταγράφονται εκεί πάνω από 1 εκατομμύριο κρούσματα και 64.000 θάνατοι. Το 69% των Αμερικανών τάσσεται πλέον υπέρ της δημιουργίας ενός δημόσιου συστήματος υγείας, αλλά τόσο οι Ρεπουμπλικανοί όσο και οι Δημοκρατικοί διαφωνούν με ένα τόσο «ακραίο» μέτρο… «Μαυρίζει» η διεθνής αγορά του πετρελαίου, υποχρεώνοντας τον ΟΠΕΚ να αποφασίσει πρωτοφανή περικοπή της παγκόσμιας παραγωγής κατά σχεδόν 10 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως. Δεκάδες Λατινοαμερικάνοι ηγέτες δημοσιοποιούν την έναρξη της καμπάνιας «Είναι η ώρα!» για την παραγραφή του χρέους της Λατινικής Αμερικής. Στη Βολιβία οι πραξικοπηματίες αναβάλλουν «επ’ αόριστον» τις εκλογές που είχαν υποσχεθεί για τον Μάιο. Στις νοτιοκορεατικές εκλογές το Δημοκρατικό Κόμμα του φιλειρηνιστή προέδρου Μουν Τζάε-ιν και το αριστερό Κόμμα Δικαιοσύνης σημειώνουν μεγάλη νίκη επί των συντηρητικών και ανοιχτά φιλοαμερικανικών κομμάτων. Στο Ισραήλ οι «αντίπαλοι» Νετανιάχου και Γκαντζ σχηματίζουν συγκυβέρνηση με πρωθυπουργό τον πρώτο.
Μάιος
Μία ομάδα Βενεζουελάνων και Αμερικανών μισθοφόρων που επιχείρησε να διεισδύσει στη Βενεζουέλα με στόχο να εξοντώσει τον Μαδούρο εξαρθρώνεται. Σύγκρουση Κινέζων και Ινδών στρατιωτών που διεξάγεται με ρόπαλα καταλήγει στο θάνατο δεκάδων εξ αυτών, με το Πεκίνο να κατηγορεί τις ΗΠΑ για υποδαύλιση του ινδικού επεκτατισμού. Εντείνεται η κόντρα Βορρά-Νότου στην Ε.Ε.: «Η Γερμανία ετοιμάζεται για την αποικιοποίηση του ευρωπαϊκού Νότου, επιβάλλει τελεσίγραφα στην Ευρώπη» ενώ η κρίση πλήττει όλον τον πλανήτη. Η πανδημία μετατρέπει το Βέλγιο στη χώρα με τη μεγαλύτερη αναλογία νεκρών σε σχέση με τον πληθυσμό της εξαιτίας «των εγκληματικών κυβερνητικών πολιτικών και του απάνθρωπου κυνισμού των ελίτ». Ο κορωνοϊός προκαλεί βαθύτατα τραύματα στις ΗΠΑ, όπου ο Τραμπ καυχιόταν ότι είναι καλύτερα προετοιμασμένες από την Κίνα, κι έτσι τώρα ο Αμερικανός πρόεδρος λέει ότι η επέκταση της πανδημίας οφείλεται σε «κινεζική επίθεση χειρότερη από το Περλ Χάρμπορ και τους Δίδυμους Πύργους»! Στο στόχαστρο μπαίνει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η ετήσια συνέλευση του οποίου εξελίσσεται σε νέο πεδίο αντιπαράθεσης ΗΠΑ-Κίνας. Στα τέλη του μήνα μια «συνήθης» αστυνομική δολοφονία Αφροαμερικανού από αστυνομικούς (στη συγκεκριμένη περίπτωση του Τζορτζ Φλόιντ), το βίντεο της οποίας δημοσιοποιήθηκε, πυροδοτεί ένα νέο κύμα μαζικών και επεισοδιακών διαμαρτυριών απ’ άκρη σε άκρη των ΗΠΑ με το κίνημα Black Lives Matter στην πρώτη γραμμή. Νέος γύρος αναταραχής ετοιμάζεται στα Βαλκάνια εξαιτίας της «δυναμικής επιστροφής των ΗΠΑ εις βάρος των γερμανικών-ευρωπαϊκών σχεδιασμών», με πρώτη εκδήλωση την ανατροπή του φιλοευρωπαίου πρωθυπουργού του Κοσόβου. Εδραιώνεται η τουρκική παρέμβαση στη Λιβύη και έτσι η πλάστιγγα γέρνει εναντίον του Χαφτάρ, ενώ γίνεται όλο και πιο ορατή η σύμπηξη ενός γερμανοτουρκικού άξονα. Το Ισραήλ, με τις πλάτες των ΗΠΑ και την ανοχή της Ε.Ε., ανακοινώνει την πρόθεσή του να προσαρτήσει μεγάλο τμήμα της Δυτικής Όχθης.
Ιούνιος
Οι διαμαρτυρίες για τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ εξελίσσονται στο «μεγαλύτερο ξέσπασμα εδώ και δεκαετίες» συνταράσσοντας τις ΗΠΑ και ξεσηκώνοντας ένα κύμα διεθνούς αλληλεγγύης. Αντιμετωπίζονται από την κυβέρνηση Τραμπ με άγρια καταστολή («ό,τι δεν δοκιμάστηκε για να ανακοπούν οι εκατόμβες της πανδημίας, μπαίνει τώρα σε εφαρμογή ενάντια στο κίνημα δίκαιης οργής»), αλλά δεν υποχωρούν, κουρελιάζοντας «την εικονική πραγματικότητα του Αμερικανικού Ονείρου που οι ΗΠΑ πουλάνε στην υπόλοιπη υφήλιο». Η Βραζιλία αναδεικνύεται σε «περιφερειακή πρωταθλήτρια του κορωνοϊού» εξαιτίας της πολιτικής του ακροδεξιού προέδρου Μπολσονάρου που αποκαλούσε την πανδημία «συναχάκι». Η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. καταλήγει σε δύσκολα συγκαλυμμένο φιάσκο, αδυνατώντας να καλύψει τον διχασμό και την αστάθεια στους «πυλώνες» της ευρωκρατίας. «Θερμαίνεται» η Ν.Α. Μεσόγειος, στην οποία συγκεντρώνονται πολλές δυνάμεις με αντικρουόμενα συμφέροντα. Οι μόνοι που δεν «μετράνε» στα εν εξελίξει παζάρια είναι οι Κύπριοι και οι Παλαιστίνιοι… Στις σερβικές εκλογές σημειώνεται θρίαμβος του προέδρου Βούτσιτς, προκαλώντας δυσαρέσκεια στις Βρυξέλλες, ενώ και στη Ρωσία ο Πούτιν κερδίζει άνετα το δημοψήφισμα για την τροποποίηση του ρωσικού Συντάγματος. Στην Ιρλανδία, όπου επί μήνες αδυνατούσε να σχηματιστεί κυβέρνηση μετά τη νίκη του Σιν Φέιν στις εκλογές, συνασπίζονται τα δύο κεντροδεξιά κόμματα και οι Πράσινοι σε μια άνευ προηγουμένου τρικομματική κυβέρνηση ώστε να αποτραπεί η άνοδος των «ακραίων» στην εξουσία.
Ένθετα και αφιερώματα
Εκτός της αρθρογραφίας, στην οποία βασίστηκε η διεθνής ανασκόπηση του 2020, ο Δρόμος φιλοξενεί τακτικά ανταποκρίσεις και αναλύσεις συνεργατών του, συνεντεύξεις και αφιερώματα. Ενδεικτικά από το Α΄ εξάμηνο του 2020 αναφέρουμε:
► Ένθετο με τις ομιλίες των συμμετεχόντων στην εκδήλωση του Δρόμου μετά την γκανγκστερική δολοφονία του Ιρανού στρατηγού Σουλεϊμανί από τις ΗΠΑ (φύλλο 481, σελ. 13-20).
► Αφιέρωμα με θέμα «Αντιμετωπίζοντας τον κορωνοϊό», κείμενα των Πιερλουίτζι Φαγκάν, Χριστόδουλου Δολαψάκη, Λεοπόλντο Σαλμάζο, Παύλου Δερμενάκη (φύλλο 487, σελ. 15-19).
► Ένθετο με ανάλυση του Ντέιβιντ Χάρβεϊ: «Αντικαπιταλιστικές πολιτικές στον καιρό του κορωνοϊού» (φύλλο 491, σελ. 15-18).
► Ένθετο με ομιλία του Άλβαρο Γκαρσία Λινέρα: «Παγκόσμιος πανικός και αβεβαιότητα των προοπτικών» (φύλλο 494, σελ. 15-18).
► Αφιέρωμα με θέμα «Το Δόγμα του Πανδημικού Σοκ», κείμενα της Ναόμι Κλάιν και του Δημήτρη Α. Τραυλού-Τζανετάτου (φύλλο 498, σελ. 15-20).
► Συνέντευξη του Φρέντι Φερνάντες, επιτετραμμένου της Μπολιβαριανής Δημοκρατίας της Βενεζουέλας: «Αντιμετωπίζουμε την πανδημία έχοντας απέναντί μας τρελούς εγκληματίες» (φύλλο 498, σελ. 12-13).
