του Γιώργου Κυριακού
Σε μεγάλη αναστάτωση βρίσκονται οι Έλληνες της Αλβανίας οι οποίοι δέχτηκαν χτυπήματα από δυο μεριές. Το πρώτο χτύπημα ήταν η καταδίκη μέλους βορειοηπειρωτικής οργάνωσης σε 8,5 χρόνια, από τα αλβανικά δικαστήτρια, για «πρόκληση μίσους και ταραχών, διάδοση αντισυνταγματικών κειμένων και οργάνωση και συμμετοχή σε παράνομες συγκεντρώσεις και συλλαλητήρια» ξύπνησε μνήμες του 1994 και της τρομοκρατικής δίκης των πέντε ηγετικών στελεχών της ΔΕΕΜ «Ομόνοια».
Στις 12 Μαΐου 2018 στους Βουλιαράτες (Μπουλεράτι) Δρόπολης πραγματοποιήθηκε εκδήλωση για την επέτειο της υπογραφής του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας (17 Μαΐου 1914), με το οποίο οι Μεγάλες Δυνάμεις αναγνώρισαν την Αυτονομία της Βορείου Ηπείρου. Στην εκδήλωση αναρτήθηκε σε τοίχο η ιστορική σημαία και έγιναν ομιλίες, παρουσία εκπροσώπων του Δήμου Δρόπολης. Στη δίκη, που έγινε ερήμην του κατηγορουμένου, δεν παρουσιάστηκαν στοιχεία προσβολής των εθνικών συμβόλων και του συντάγματος της Αλβανίας. Το άρθρο 7 της Σύμβασης Πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Προστασία των Εθνικών Μειονοτήτων που έχει υπογράψει η Αλβανία, εξασφαλίζει «σε κάθε πρόσωπο που ανήκει σε εθνική μειονότητα το σεβασμό του δικαιώματος στην ελευθερία της ειρηνικής συνάθροισης και στην ελευθερία του συνεταιρισμού, στην ελευθερία της έκφρασης και στην ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας». Η Ένωση Χειμαρριωτών, σε ανακοίνωσή της αναφέρει ότι την έρευνα για την υπόθεση «δεν διεκπεραίωσε η τοπική αστυνομία, αλλά η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία από τα Τίρανα. Η ίδια υπηρεσία που έχει καταρτίσει λίστα με δεκάδες Βορειοηπειρώτες ως υπόπτους τέλεσης τρομοκρατικών ενεργειών και τους έχει θέσει υπό στενή εποπτεία δυσχεραίνοντας οποιαδήποτε δραστηριότητα, ακόμα και τη μετακίνηση προς τις κατοικίες τους». Ειδικά μετά τη δολοφονία του Κωνσταντίνου Κατσίφα.
Η διαχρονική λειτουργία των μηχανισμών της αλβανικής εθνικής ασφάλειας –όταν σχεδόν καμιά κοινωνική υποδομή δεν μπορεί να λειτουργεί– αλλά και το πλαίσιο καταστολής που έφτασε στη δολοφονία του Κλόντιαν Ράσα στα Τίρανα έχει το συντριπτικό του αντίκτυπο στην ελληνική μειονότητα
ΤΟ ΑΛΛΟ ΧΤΥΠΗΜΑ ήρθε από το «κρατίδιο της Νοτίου Ηπείρου» του κ. Καχριμάνη, την Περιφέρεια Ηπείρου. Ανακοίνωση, προ ολίγων ημερών, της εν λόγω Περιφέρειας ανέφερε πως «ασθενείς από την Αλβανία» νοσηλεύονται στα νοσοκομεία των Ιωαννίνων. Μάλιστα πρόσθεσε πως είναι περίπου το 50% από το σύνολο των νοσηλευθέντων στις μονάδες λοιμωδών. Σε παρόμοιο ύφος ήταν και η ανακοίνωση του Δήμου Ιωαννιτών: «Μάλιστα ένα μέρος της υφιστάμενης πίεσης είναι εισαγόμενη και αυτό θα πρέπει να προβληματίσει όλους τους αρμόδιους».
Ο Λεωνίδας Παπάς, τέως Πρόεδρος της ΔΕΕΜ «Ομόνοια», αναφέρθηκε στις συνέπειες: Ο 65χρονος Β. Χ. από το χωριό Βρομερό του Δήμου Φοινίκης, έπρεπε να μεταφερθεί σε νοσοκομείο των Ιωαννίνων. Μετά από προσπάθειες δύο ημερών ήρθε η πολυπόθητη έγκριση από την Πολιτική Προστασία. Η αστυνομικός –κατά σύμπτωση συμμετείχε στον συνδυασμό του δημάρχου Ιωαννίνων– δεν επέτρεψε την είσοδο στη χώρα του ηλικιωμένου…
Ακόμα, ένα ζευγάρι από τους Αγίους Σαράντα, Έλληνες πολίτες και οι δύο, έπρεπε να πάει επειγόντως στην Ηγουμενίτσα γιατί η κοπέλα είχε επιπλοκές με την εγκυμοσύνη της. Καλέσανε ταξί να τους παραλάβει από την (κλειστή) διάβαση του Μαυροματίου, χωρίς να υπολογίσουν τις συνέπειες της παρανομίας τους. Τους συνέλαβε η Αστυνομία, ο οδηγός του ταξί και ο σύζυγος οδηγήθηκαν στο Τμήμα ενώ η έγκυος μεταφέρθηκε με περιπολικό στον γυναικολόγο όπου πραγματοποίησε εξετάσεις υπό την συνοδεία των αστυνομικών, όπως ακριβώς συμβαίνει με τους φυλακισμένους. Μετά από αρκετές ώρες τούς γύρισαν στα σύνορα, δίνοντας τους και ένα «ραβασάκι» αξίας 11.000 ευρώ. Από 5.000 ευρώ για παράνομη είσοδο στη χώρα (ο Έλληνας μπήκε παράνομα στη χώρα του) και 500 γιατί δεν είχαν συμπληρώσει PLF (Έντυπο Εντοπισμού Εισερχομένων). Φυσικά τα τοπικά Μέσα των Ιωαννίνων φτιάξανε το δικό τους φανταστικό σενάριο «για αλλοδαπούς με ύποπτα κρούσματα κορωνοϊού που μπήκαν να σπείρουν το κακό». Όπως τονίζουν, σε κοινή ανακοίνωσή τους, αδελφότητες και σύλλογοι Βορειοηπειρωτών «τα περιστατικά αφορούν ηλικιωμένους Βορειοηπειρώτες και ανέρχονται σε 13 άτομα, όλοι τους Έλληνες πολίτες».
ΑΥΤΑ ΤΑ περιστατικά στην Περιφέρεια Ηπείρου ήταν αρκετά για να ξεσπάσει οργή ώστε το «κοινό μυστικό» να γίνει ευρύτερα γνωστό για τη χρήση της μειονότητας ως δεξαμενής ψήφων. Οι κατά καιρούς ευεργεσίες της Περιφέρειας προς την περιοχή καθώς και η «δουλειά» «πατριωτικών» παραγόντων συνδεμένων με οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα δημιούργησαν ένα σταθερό αλισβερίσι, με διαστάσεις μηχανισμού, που κορυφώνεται στις εκλογές. Τα Γιάννενα εξ άλλου ήταν σχεδόν καθημερινός προορισμός τόσο για λόγους υγείας –ειδικά στην περίσταση της πανδημίας όπου οι εγχώριες δομές υγείας είναι υποβαθμισμένες– όσο και για κοινωνικούς ή οικονομικούς λόγους (επαγγελματίες, ψώνια κ.λπ.) εδώ και τρεις δεκαετίες. Το σύνορο ήταν και παραμένει η –βουλωμένη ή όχι– αρτηρία των Ελλήνων της μειονότητας για τα Γιάννενα. Η ύφεση του ενδιαφέροντος «δένει» και με το γεγονός ότι «πάνω» στα χωριά έχουν μείνει κυρίως οι «μπάμπες και τα γερόντια» και λίγος ενεργός και νεανικός πληθυσμός. Χωρίς «ανταποδοτικό όφελος» πια (!) για τις «υπηρεσίες» λογίζεται –ωμά– η «επιβάρυνση» του συστήματος υγείας για τον Περιφερειάρχη. Η αποδημία, σχεδόν κατά 80-85%, έχει βασικές συνισταμένες αφενός στην ελλαδική πολιτική που συνεχίζει την πολιτική κατευνασμού με κεντρικό στόχο την ένταξη της Αλβανίας στην Ε.Ε. όπως και της έλλειψης φροντίδας ώστε τα μέλη της μειονότητας να ζουν στις εστίες τους και αφετέρου στις πιέσεις που υφίστανται από το αλβανικό κράτος («Ο Βορειοηπειρωτικός Ελληνισμός σήμερα», Δρόμος, φ, 524).
Η ευθύνη του αλβανικού κράτους, που σύμφωνα με πρόσφατα επίσημα στοιχεία του αλβανικού υπουργείου Υγείας έχει ξεπεράσει τους 1.700 θανάτους επί συνόλου 100.000 και πλέον μολύνσεων (περίπου 1,9 εκατομμύρια ο πληθυσμός σήμερα), φαίνεται κι από την εκδικητική ποινή σε 8,5 χρόνια φυλάκισης του Χιμαραίου Μόντη Κολίλα. Η διαχρονική λειτουργία των μηχανισμών της εθνικής ασφάλειας –όταν σχεδόν καμιά κοινωνική υποδομή δεν μπορεί να λειτουργεί– αλλά και το πλαίσιο καταστολής που έφτασε στη δολοφονία του Κλόντιαν Ράσα στα Τίρανα («Οργή στην Αλβανία», Δρόμος, φ. 523) έχει το συντριπτικό του αντίκτυπο στην ελληνική μειονότητα. Παρόλα αυτά θα μπορούσε μια νέα διακρατική συμφωνία να τονώσει τον θεσμό υγείας στον αλβανικό νότο σύμφωνα με την παλαιότερη εμπειρία της προσφοράς των υπηρεσιών υγείας του ελληνικού στρατού, για Αλβανούς και Έλληνες, που δημιούργησαν ένα πλήρες νοσοκομείο στο Αργυρόκαστρο. Υπάρχει όμως τέτοια πρόθεση;
ΣΕ ΜΙΑ ΠΕΡΙΣΤΑΣΗ όπου τα 200 χρόνια από το 1821 συναντώνται με τους αιματηρούς αγώνες που έδωσαν οι πρόγονοι των σημερινών Ηπειρωτών μέχρι και το 1914 (αλλά και μέσα στη γερμανοϊταλική κατοχή στις δυο χώρες), γίνεται φανερό ότι η απώλεια ή η αποδυνάμωση των μηχανισμών που αποτελούσαν, σχετικά, σταθερό προσανατολισμό για τη μειονότητα δημιουργεί κενά. Γεννιέται η ανάγκη για ένα κίνημα –ίσως– που θα εντάσσει στις ευαισθησίες του και τους Έλληνες της Αλβανίας που δεν είναι Κούρδοι, Παλαιστίνιοι ή Καταλανοί. Υπάρχει όμως τέτοια πρόθεση;
