Η πολιτική αστάθεια ήταν το θύμα από την επικράτηση του δικομματισμού στη χώρα, του ΠΑΣΟΚ ή της Ν.Δ., του Κ. Καραμανλή και του Α. Παπανδρέου. Οι δυο ηγέτες κατάφεραν να εγκαταστήσουν σταθερό καθεστώς. Η χουντικοί απορροφήθηκαν και εξουδετερώθηκαν στη Ν.Δ. ενώ οι πολυδιασπασμένοι Κεντρώοι συγκολλήθηκαν στο ΠΑΣΟΚ. Οι δυο ηγέτες συνέκλιναν στα σημαντικά για την εξομάλυνση του πολιτικού κλίματος και του κοινωνικού βίου, π.χ. η καθιέρωση της Δημοτικής και η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης.
Αυτή η περίοδος σταθερότητας πιθανόν παίρνει τέλος. Ήρθε το τέλος της Μεταπολίτευσης, όπως βιαστικά είπαν πολλές φορές. Ο ήδη ανάπηρος δικομματισμός παραπαίει χωρίς να διαφαίνεται ανάκαμψη. Ο ΣΥΡΙΖΑ αδυνατεί να παίξει τον ρόλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η Ν.Δ. δέχεται ανηλεείς επιθέσεις πανταχόθεν και είναι ασαφές αν και για πόσο καιρό θα αντέξει. Κανείς δεν πιστεύει ότι το ΚΙΝΑΛ είναι ο από μηχανής θεός. Το άλυτο πρόβλημα είναι ότι ο κόσμος, απροσδόκητα, δεν λέει να ξεκολλήσει από τη Ν.Δ. με τον κ. Μητσοτάκη, ως καταφύγιο σταθερότητας. Είπαμε, ως παράδειγμα, για τον φίλο Σαμιώτη, επιστήμονα και πρώην διευθυντή σε κρίσιμο επιστημονικό οργανισμό, αριστερό από οικογένεια, που δηλώνει ότι δεν αντέχει τον Τσίπρα επειδή, με πράξεις και παραλείψεις, τον αναγκάζει να αποδέχεται τον Μητσοτάκη.
Το ερώτημα, λοιπόν, είναι πώς να καμφθεί (ή να παρακαμφθεί) η λαϊκή θέληση και να περάσουν οι «επώδυνες αλλά (δήθεν) αναγκαίες υποχωρήσεις» στα εθνικά και, εννοείται, να αδρανοποιηθεί ο κόσμος στα οικονομικά ζητήματα. Οι ελίτ πιστεύουν ότι αν, επιτέλους, «λογικευτεί» ο κόσμος στα ελληνοτουρκικά όλα τ’ άλλα θα πάνε κατ’ ευχήν. Τα όσα γίνονται περί τις εκλογές του ΚΙΝΑΛ είναι σημαντικό τμήμα αυτών των προσπαθειών.
Για το ΚΙΝΑΛ ισχύει, πιστεύω, παλαιό σχόλιό μου για τον ΣΥΡΙΖΑ: ποντάρει σε κουτσό άλογο όποιος ακουμπάει τις ελπίδες του επάνω του. Για τον απλό λόγο ότι νεκραναστάσεις δεν υπάρχουν. Ο Αντρέας έχει πεθάνει. Ο τροχός γύρισε, η εποχή άλλαξε. Νέος ηγέτης δεν εμφανίστηκε. Παιδιά του κομματικού σωλήνα ουδέποτε έλαμψαν σε δύσκολες ώρες. Οι κάλπες δεν είναι η μαμή της Ιστορίας, δεν γεννούν ούτε δημιουργούν τους ηγέτες. Πέρα από λόγια και προθέσεις, το ΚΙΝΑΛ δεν μπορεί ούτε να νεκραναστήσει το ΠΑΣΟΚ ούτε να ανανεώσει το πολιτικό σκηνικό. Μπορεί μόνο, ελισσόμενο, να βάλει τρικλοποδιές σε όποιον, Αριστερά ή Δεξιά, επιμένει στη σταθερότητα του πολιτικού σκηνικού. Οι εκλογές με απλή αναλογική προσφέρουν τη δυνατότητα και την ευκαιρία. Η έλλειψη ισχυρών ηγεσιών ανοίγει «παράθυρο ευκαιρίας» για πολλούς, μικρούς, αδύναμους, ευκαιριακούς. Και κυρίως πρόθυμους να υπηρετήσουν τους ισχυρούς της ημέρας – και της νύχτας.
Η νέα ηγεσία του ΚΙΝΑΛ μπορεί μόνο να γείρει την πλάστιγγα για να κερδίσει «ο τυχερός», εκλεκτός των ελίτ εντός και εκτός της χώρας. Με αντίτιμο τη διάσπασή του, αν χρειαστεί
Οι εκλογές στο ΚΙΝΑΛ αντί για κόμμα υπό ανανέωση θύμισαν μάλλον το «δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται». ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ μετέτρεψαν τις εκλογές στο κόμμα σε πεδίο δικής τους αναμέτρησης με στόχο να προκύψει από το συνονθύλευμα ο μετεκλογικός σύμμαχος. Αλλά χωρίς να συνυπολογίζονται οι (αντικρουόμενες;) γνώμες ΗΠΑ-Βερολίνου για τη χώρα, τίποτα δεν έχει τελειώσει.
Το ΚΙΝΑΛ, υπό την όποια νέα ηγεσία, θυμίζει την πολύπαθη ιστορία των προδικτατορικών μικρών κεντρώων κομμάτων. Η όποια νέα ηγεσία δεν έρχεται να δώσει απαντήσεις στα θεμελιώδη προβλήματα επειδή ούτε το κόμμα διαθέτει ιδέες με τέτοιο βάρος ούτε τις έχουν πρόχειρες όσοι ετοιμάζονται να του προσφέρουν «συμμαχική» στέγη. Η νέα ηγεσία του ΚΙΝΑΛ μπορεί μόνο να γείρει την πλάστιγγα για να κερδίσει «ο τυχερός», εκλεκτός των ελίτ εντός και εκτός της χώρας. Με αντίτιμο τη διάσπασή του, αν χρειαστεί. Το αναμάσημα περί «προοδευτικής διακυβέρνησης» θυμίζει όσα έλεγε ο λαγός εν απουσία του τίγρη.
Όπου λαλούν πολλοί κοκόροι
Με πολλά κόμματα στην κυβέρνηση, είναι δυνατόν –ίσως– να επιτευχθεί ο στόχος, των «εκατέρωθεν (;) συμβιβασμών» (με την Τουρκία) με επιχείρημα την ειρήνη στην περιοχή. Ο Ερντογάν διαψεύδει καθημερινά το επιχείρημα. Θέλει πολύ περισσότερα από όσα ο οποιοσδήποτε συμβιβασμός μπορεί να του προσφέρει. Οι αθηναϊκές ελίτ επιμένουν.
Εδώ, είναι έτοιμο το μετεκλογικό σκηνικό των διαφωνιών: οι μεν «ανυποχώρητοι» πατριώτες οι δε «ενδοτικοί», με τα παρατράγουδα, τους διχασμούς και την κυβερνητική αστάθεια θα κατασκευάσουν, εν αρμονία, το κλίμα για τη δικαιολογία (πιο σωστά: τον εκβιασμό προς τον κόσμο) έτσι ώστε όλοι, άρχοντες και αρχόμενοι, να μπούνε στο ίδιο σακί, συνυπεύθυνοι για τις «επώδυνες αλλά αναπόφευκτες λύσεις». Ο κόσμος ξέρει από διχασμούς και τους φοβάται και γι’ αυτό έχει προσκολληθεί στην κυβέρνηση χωρίς να είναι ούτε καν ψυχρός υποστηρικτής του κ. Μητσοτάκη.
Όσοι έχουν αίσθηση της «ελληνικής πραγματικότητας» ξέρουν καλά ότι η διχόνοια είναι το ευαίσθητο σημείο, ο πιο εύκολος τρόπος για να αποδυναμωθεί κάθε αντίσταση. Πλην όμως οι σχεδιαστές της διαίρεσης του κόσμου έπεσαν σε απροσδόκητο εμπόδιο. Συναντούν για πρώτη φορά την προσκόλληση σε έναν πρωθυπουργό που δεν είχε εκ των προτέρων αποσπάσει τη συμπάθεια, τη συγκατάθεση ούτε καν την ιδιαίτερη προσοχή του κόσμου. Κυριολεκτικά, ο φόβος της διχόνοιας, τώρα και του ιού, «φυλάει τα έρημα», τον κοσμάκη, ίσως και την κυβέρνηση. Αλλά για πόσο καιρό ακόμα; «Για ασφάλεια κυκλωθήκαμε με τείχη και γίνανε τα τείχη φυλακή μας» έλεγε ο ποιητής Κώστας Ουράνης.
