Η έναρξη της διαιτησίας και το κίνημα στα δικαστήρια
της Μαρίας Καδόγλου
H Eldorado Gold και η «επένδυση» της στη Χαλκιδική ξαναήρθε στην επικαιρότητα στις αρχές Αυγούστου, εν μέσω θερινού καύσωνα και πυρκαγιών. Με την αιφνιδιαστική ακύρωση της προγραμματισμένης για τον Σεπτέμβριο τελετής εγκαινίων του ανακαινισμένου εργοστασίου εμπλουτισμού Ολυμπιάδας που δεν διέθετε άδεια λειτουργίας, δόθηκε το σύνθημα για την επικοινωνιακή καταιγίδα: η «επένδυση» της καλής και νόμιμης εταιρείας στη Χαλκιδική κινδυνεύει με ακύρωση λόγω της αδικαιολόγητης καθυστέρησης αδειών ρουτίνας και κυρίως λόγω της απόφασης της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου να προσφύγει στη διαιτησία για την επίλυση των «ανοιχτών θεμάτων».
Το αφήγημα της εταιρείας αναπαράχθηκε από το σύνολο των ελληνικών μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένου του κρατικού ΑΠΕ-ΜΠΕ – για να μη μένει καμία αμφιβολία ποιους σκοπούς εξυπηρετεί η ροή της πληροφορίας στη μικρή μας αποικία – και πέρασε και στα διεθνή μέσα, προκαλώντας ανησυχία στο επενδυτικό κοινό και κατακόρυφη πτώση της τιμής της μετοχής.
Με δηλώσεις του στην ΕΡΤ1 ο υπουργός κ. Σταθάκης ξεκαθάρισε ότι η διαδικασία της διαιτησίας θα ξεκινήσει στις 15/9 και αντικείμενό της θα είναι η συμβατική υποχρέωση της εταιρείας για καθετοποίηση της παραγωγής των μεταλλείων, ώστε να υπάρχει ωφέλεια για τη χώρα. Καθετοποίηση της παραγωγής σημαίνει μεταλλουργία και εδώ είναι το πρόβλημα: η μεταλλουργική μέθοδος flash smelting απορρίφθηκε οριστικά από το υπουργείο (απόφαση Σκουρλέτη) και δυνατότητα αλλαγής μεθόδου με την ΚΥΑ Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων σε ισχύ δεν υπάρχει. Η απάτη της εταιρείας με μια μέθοδο που δεν εφαρμόζεται την έχει οδηγήσει σε πλήρη αδυναμία να τηρήσει τον βασικότερο όρο της σύμβασης και σε απόλυτο νομικό αδιέξοδο.
Τι θα κάνει ο Σταθάκης;
Μέσα στον ορυμαγδό των προπαγανδιστικών δημοσιευμάτων, των απειλών της εταιρείας για αποχώρηση και των εξώδικων στους αρμόδιους υπουργούς, είναι εξαιρετικά δύσκολο να φανεί τι είναι αλήθεια και τι θέατρο – και από τις δύο πλευρές. Αν ο κ. Σταθάκης ήθελε να τηρήσει τη νομιμότητα, θα ακύρωνε την ΚΥΑ ΕΠΟ, τις εγκρίσεις τεχνικών μελετών και όλες τις άδειες που απορρέουν από αυτήν. Το λιγότερο, δεν θα εξέδιδε καμία νέα άδεια μέχρι την απόφαση του ΣτΕ επί της αίτησης ακύρωσης της απόφασης Σκουρλέτη που έχει καταθέσει η εταιρεία. Ο κ. Σταθάκης επέλεξε μια διαδικασία προβληματική νομικά – εφόσον υπάρχει εκκρεμοδικία ενώπιον του ΣτΕ – και μάλιστα διορίζοντας για αυτή την υπόθεση έναν δικηγόρο με γνωστές σχέσεις με την άλλη πλευρά. Όλα αυτά δείχνουν ότι στόχος της προσφυγής στη διαιτησία είναι να «νομιμοποιηθεί» με κάποιον τρόπο η επένδυση που αυτή τη στιγμή είναι στον αέρα. Όμως αν το υπουργείο επιμείνει, όπως οφείλει και όπως δήλωσε ο κ. Σταθάκης, στην υλοποίηση της μεταλλουργίας, καμία «λύση» δεν φαίνεται εφικτή.
Το βέβαιο είναι ότι οποιαδήποτε τροποποίηση της σύμβασης και του επενδυτικού σχεδίου θα απαιτήσει νέα περιβαλλοντική και τεχνική αδειοδότηση. Η ΚΥΑ ΕΠΟ είναι εδώ και καιρό νομικά και ουσιαστικά νεκρή, αλλά η εταιρεία συνεχίζει να ζητάει άδειες που βασίζονται σε αυτήν και να τις ονομάζει «ρουτίνας». Μέσα σε αυτό το θολό τοπίο, με τη διαιτησία σε εξέλιξη, το ΣτΕ σε εκκρεμότητα και την αποδεδειγμένη πλέον ακαταλληλότητα της πολυδιαφημισμένης μεθόδου flash smelting, δικαιούται ο κ. Σταθάκης να εκδώσει οποιαδήποτε νέα άδεια για την Ολυμπιάδα ή τις Σκουριές; Η νομιμότητα, η λογική και το δημόσιο συμφέρον λένε όχι φυσικά, αλλά ο υπουργός έχει δηλώσει με δελτίο τύπου ότι θα το πράξει. Πόσο «ρουτίνας» μπορούν να θεωρηθούν αυτές οι άδειες από τη στιγμή που ο στόχος της σύμβασης, η παραγωγή καθαρών μετάλλων, δεν μπορεί να υλοποιηθεί; Οι διαδικασίες έκδοσης άδειας λειτουργίας για το εργοστάσιο εμπλουτισμού Ολυμπιάδας και για το χώρο απόθεσης επικινδύνων αποβλήτων στον Κοκκινόλακκα έχουν προχωρήσει και ενδέχεται να τις δούμε αμέσως μετά τη ΔΕΘ. Ο ΧΥΤΕΑ Κοκκινόλακκα βρίσκεται πάνω σε επικίνδυνο σεισμικό ρήγμα, σε απόσταση αναπνοής από το Στρατώνι και οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος έχουν διαπιστώσει ελλείψεις στην κατασκευή. Αλλά για το υπουργείο οι κίνδυνοι για τους ανθρώπους και τον τόπο φαίνεται ότι εξαλείφονται με μια εγγυητική επιστολή.
Ξεκινούν οι δίκες
Θερμό φθινόπωρο λοιπόν, και για έναν ακόμα λόγο: Τον Σεπτέμβριο επίσης ξεκινούν οι μεγάλες δίκες των ανθρώπων που αντιστάθηκαν και αντιστέκονται στην καταστροφή της Χαλκιδικής. Τρία κακουργηματικού χαρακτήρα δικαστήρια προγραμματισμένα για τις 20/9, τις 21/9 και τις 9/11 και πολλά πλημμεληματικά. Συνολικά στο τρίμηνο Σεπτεμβρίου-Νοεμβρίου, 118 μέλη του κινήματος ενάντια στην εξόρυξη χρυσού θα δικαστούν στα πλαίσια της μεθοδευμένης προσπάθειας του κράτους να καταστείλει κάθε αντίδραση στα σχέδια της εταιρείας. Οι δίκες αυτές είναι εμβληματικές για όλη την αγωνιζόμενη κοινωνία και οι διωκόμενοι αγωνιστές πρέπει να μας έχουν όλους δίπλα τους.
