Περιμένοντας καθηλωμένοι το λαϊκό ξέσπασμα. Του Γιάννη Τσούτσια
Το τελευταίο διάστημα, ενόσω μεθοδεύεται η οικονομική καταιγίδα, επικρατεί ατμόσφαιρα ιδιότυπης ανακωχής. Η συγκυρία εξακολουθεί διαχυμένη, δεν νευρώνεται, δεν εστιάζει, τα γεγονότα δεν μπορούν να πυκνώσουν σωρεύσεις προς συγκεκριμένη κατεύθυνση.
Καταρχήν, οι άλλοτε επικριτικοί ξένοι, με μια στροφή 180 μοιρών, μας… αγάπησαν. Ένας- ένας οι πιστωτές εκδηλώνουν τη συμπάθειά τους προς τους υπηκόους τους (ανάσα και τροφή για τον Σαμαρά), επιβεβαιώνοντας πως οι ευρωπαϊκές ελίτ επιμένουν να αντιμετωπίζουν την κρίση με τακτικισμούς, ήτοι κοντόφθαλμα και με μικρόνοια, ικανή να τινάξει στο τέλος στον αέρα και τους ίδιους.
Στο εσωτερικό μέτωπο της τριανδρίας, διοχετεύονται επιφυλάξεις, νεύματα και αστερίσκοι, χωρίς όμως να αμφισβητείται η κινητήρια επωδός – απάτη: «Μάχη» για να μείνουμε στο ευρώ, επαναλαμβάνουν. Οι τριβές όμως, λανθάνουσες και υπόγειες, θα καταγραφούν ανήμερα της ανακοίνωσης του Αρμαγεδδώνα.
Με τη σειρά της η κοινωνική διαθεσιμότητα, παρά τα μπρος-πίσω ή την μετεκλογική αμηχανία, δείχνει ξανά παρούσα. Από την ανακοίνωση των εκλογικών αποτελεσμάτων και μετά, η αποσυσπείρωση προχωρά με όλο και πιο γρήγορους ρυθμούς. Η απογοήτευση από την πολιτική επαναπροσεγγίζει τα υψηλά όρια. Όσο το κοινωνικό ελατήριο συσπειρώνεται, τόσο πολλαπλασιάζονται -σε πολλαπλά επίπεδα- οι ενδείξεις επανεμφάνισης ενός νέου κύκλου. Διότι, τελικά, όλων των ειδών οι χειρισμοί, απέναντι σε μια κοινωνία που θα χτυπηθεί άγρια από τα μέτρα και τον επερχόμενο χειμώνα, δεν θα μπορέσουν να αποτρέψουν και να συγκρατήσουν τη λαϊκή οργή. Η κοινωνία θα αντιδράσει απρόβλεπτα και καταγραφικά. Μια νέα έκρηξη θα ορίσει και πάλι, με τον τρόπο της, τα πράγματα, καθώς κανείς άλλος δεν φαίνεται ικανός να προσανατολίσει ή να τροποποιήσει τις εξελίξεις.
Εν μέσω, λοιπόν, σχετικής νηνεμίας, ήρθε η ομιλία Τσίπρα στη ΔΕΘ να ταράξει κάπως τα νερά. Μια απόπειρα της Αριστεράς να μιλήσει ουσιαστικά για τα αναγκαία, περί του τι μέλλει γενέσθαι, προσπερνώντας τη συνθηματολογία και την κριτική. Να θέσει τη δική της ατζέντα, την οποία στο εξής δύσκολα θα μπορεί κάποιος να παρακάμψει. Η πέτρα έπεσε. Και άνοιξε το κρίσιμο ζήτημα της «παραγωγικής ανασυγκρότησης», προφανώς όχι επαρκώς και σε βαθμό που να διαψευσθούν πρόωρα όσοι προεξοφλούν ότι η Αριστερά είναι ανίκανη να θέτει τέτοια ζητήματα, να τροφοδοτεί γόνιμες αντιπαραθέσεις ή να μετατρέπει τις επιλογές της σε προνομιακό πεδίο πολιτικής. Παράλληλα ας μη διαφεύγουν οι προσπάθειες ανασυγκρότησης στα αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ, με κεντρικό στοιχείο την αναθέρμανση της κριτικής απέναντί του, από θέσεις «συνέπειας». Κινήσεις επαναληπτικές, χαμηλών ορίων και προϋποθέσεων.
Πάντως, κι αυτήν την εβδομάδα, το ζήτημα της Χρυσής Αυγής έχει στρογγυλοκαθίσει στην επικαιρότητα. Οι αναλύσεις εστιάζουν στις κραυγαλέες αντικειμενικές προϋποθέσεις που πράγματι συντρέχουν για την ανάδυση του φασιστικού φαινομένου (ανεργία, βίαιη και απρόβλεπτη καταστροφή της μεσαίας τάξης), μάλιστα στον ευρωπαϊκό νότο συνολικά, όχι μόνο στην Ελλάδα. Όμως, δίπλα στις κοινωνιολογικές προσεγγίσεις και τις εδραιωμένες απόψεις, η πολιτική, σε τελευταία ανάλυση, εξακολουθεί να ορίζει τα πράγματα. Πολιτικές επιλογές οδήγησαν τη Χρυσή Αυγή να υπερβεί το μεταναστευτικό (το οποίο τώρα όλοι ανακαλύπτουν) και να ορίσει ως κυρίαρχη διαλεκτική και δυναμική της, τον αντισυστημικό μανδύα. Πάντα η πολιτική αγνοεί τους χαρακτηρισμούς και αυτονομείται. Τώρα η Χ.Α. βρίσκεται μπροστά σε διαζευκτικές επιλογές: Να ακολουθήσει την κατεύθυνση μιας εθνικολαϊκής Δεξιάς, με μαζική εξάπλωση, που θα επενδύει στη ρητορεία απέναντι στους τραπεζίτες και τη Μέρκελ ή να επιχειρήσει τη ναζιστική κατεύθυνση, επιδιώκοντας να μετατρέψει την επιρροή της σε κίνημα με φασιστικά χαρακτηριστικά, «παίζοντας» στα όρια της αστικής νομιμότητας.
Δεν είναι εδώ χωρίς αξία η διαπίστωση, πως όσο ο ΣΥΡΙΖΑ καθίσταται παραπληρωματικός του πολιτικού συστήματος, όσο δηλ. καταγράφεται ως δύναμη εναλλαγής ή ήπιας στροφής, τόσο τροφοδοτείται το κοινωνικό ρεύμα προς τη Χρυσή Αυγή. Η ισορροπία μοιάζει μηδενικού αθροίσματος: Ό,τι χάνει ο ΣΥΡΙΖΑ εγγράφεται ως δυναμική στη Χ.Α. Οφείλει, λοιπόν, κανείς να λάβει σοβαρά υπ’ όψιν του αυτή την παρατήρηση, καθώς στην πολιτική, σημαντικό είναι όχι τόσο τι λέγεται, αλλά κυρίως οι πράξεις. Γι’ αυτό και καταλήγουν άσφαιρες οι καταγγελίες της Αριστεράς, οι αποκαλύψεις και οι επικλήσεις περί δημοκρατικού κινδύνου. Πολιτικές χρειάζονται.
Τέλος, το φάντασμα του Καρβάλιο στην Πορτογαλία εξακολουθεί να ζει στο μήνυμα των σημερινών στρατηγών προς τον πρωθυπουργό Κοέλιο («Δεν θα επιτρέψουμε στην τρόικα και σε κανένα άλλο να αφαιρεί τα κατοχυρωμένα από το πορτογαλικό σύνταγμα δικαιώματα, για τα οποία υφίσταται όρκος υπεράσπισής τους… Δεν μπορούμε, ούτε και πρόκειται να εγκαταλείψουμε ένα έθνος με 900 χρόνια ιστορία να μαραζώσει, επειδή εσείς αποφασίσατε να κάνετε την Πορτογαλία όμηρο των διεθνών οικονομικών κύκλων»). Ζει, για να μας υπενθυμίζει, ότι οι λαοί αντιδρούν συχνά με απρόβλεπτους και πρωτότυπους τρόπους…
Καταρχήν, οι άλλοτε επικριτικοί ξένοι, με μια στροφή 180 μοιρών, μας… αγάπησαν. Ένας- ένας οι πιστωτές εκδηλώνουν τη συμπάθειά τους προς τους υπηκόους τους (ανάσα και τροφή για τον Σαμαρά), επιβεβαιώνοντας πως οι ευρωπαϊκές ελίτ επιμένουν να αντιμετωπίζουν την κρίση με τακτικισμούς, ήτοι κοντόφθαλμα και με μικρόνοια, ικανή να τινάξει στο τέλος στον αέρα και τους ίδιους.
Στο εσωτερικό μέτωπο της τριανδρίας, διοχετεύονται επιφυλάξεις, νεύματα και αστερίσκοι, χωρίς όμως να αμφισβητείται η κινητήρια επωδός – απάτη: «Μάχη» για να μείνουμε στο ευρώ, επαναλαμβάνουν. Οι τριβές όμως, λανθάνουσες και υπόγειες, θα καταγραφούν ανήμερα της ανακοίνωσης του Αρμαγεδδώνα.
Με τη σειρά της η κοινωνική διαθεσιμότητα, παρά τα μπρος-πίσω ή την μετεκλογική αμηχανία, δείχνει ξανά παρούσα. Από την ανακοίνωση των εκλογικών αποτελεσμάτων και μετά, η αποσυσπείρωση προχωρά με όλο και πιο γρήγορους ρυθμούς. Η απογοήτευση από την πολιτική επαναπροσεγγίζει τα υψηλά όρια. Όσο το κοινωνικό ελατήριο συσπειρώνεται, τόσο πολλαπλασιάζονται -σε πολλαπλά επίπεδα- οι ενδείξεις επανεμφάνισης ενός νέου κύκλου. Διότι, τελικά, όλων των ειδών οι χειρισμοί, απέναντι σε μια κοινωνία που θα χτυπηθεί άγρια από τα μέτρα και τον επερχόμενο χειμώνα, δεν θα μπορέσουν να αποτρέψουν και να συγκρατήσουν τη λαϊκή οργή. Η κοινωνία θα αντιδράσει απρόβλεπτα και καταγραφικά. Μια νέα έκρηξη θα ορίσει και πάλι, με τον τρόπο της, τα πράγματα, καθώς κανείς άλλος δεν φαίνεται ικανός να προσανατολίσει ή να τροποποιήσει τις εξελίξεις.
Εν μέσω, λοιπόν, σχετικής νηνεμίας, ήρθε η ομιλία Τσίπρα στη ΔΕΘ να ταράξει κάπως τα νερά. Μια απόπειρα της Αριστεράς να μιλήσει ουσιαστικά για τα αναγκαία, περί του τι μέλλει γενέσθαι, προσπερνώντας τη συνθηματολογία και την κριτική. Να θέσει τη δική της ατζέντα, την οποία στο εξής δύσκολα θα μπορεί κάποιος να παρακάμψει. Η πέτρα έπεσε. Και άνοιξε το κρίσιμο ζήτημα της «παραγωγικής ανασυγκρότησης», προφανώς όχι επαρκώς και σε βαθμό που να διαψευσθούν πρόωρα όσοι προεξοφλούν ότι η Αριστερά είναι ανίκανη να θέτει τέτοια ζητήματα, να τροφοδοτεί γόνιμες αντιπαραθέσεις ή να μετατρέπει τις επιλογές της σε προνομιακό πεδίο πολιτικής. Παράλληλα ας μη διαφεύγουν οι προσπάθειες ανασυγκρότησης στα αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ, με κεντρικό στοιχείο την αναθέρμανση της κριτικής απέναντί του, από θέσεις «συνέπειας». Κινήσεις επαναληπτικές, χαμηλών ορίων και προϋποθέσεων.
Πάντως, κι αυτήν την εβδομάδα, το ζήτημα της Χρυσής Αυγής έχει στρογγυλοκαθίσει στην επικαιρότητα. Οι αναλύσεις εστιάζουν στις κραυγαλέες αντικειμενικές προϋποθέσεις που πράγματι συντρέχουν για την ανάδυση του φασιστικού φαινομένου (ανεργία, βίαιη και απρόβλεπτη καταστροφή της μεσαίας τάξης), μάλιστα στον ευρωπαϊκό νότο συνολικά, όχι μόνο στην Ελλάδα. Όμως, δίπλα στις κοινωνιολογικές προσεγγίσεις και τις εδραιωμένες απόψεις, η πολιτική, σε τελευταία ανάλυση, εξακολουθεί να ορίζει τα πράγματα. Πολιτικές επιλογές οδήγησαν τη Χρυσή Αυγή να υπερβεί το μεταναστευτικό (το οποίο τώρα όλοι ανακαλύπτουν) και να ορίσει ως κυρίαρχη διαλεκτική και δυναμική της, τον αντισυστημικό μανδύα. Πάντα η πολιτική αγνοεί τους χαρακτηρισμούς και αυτονομείται. Τώρα η Χ.Α. βρίσκεται μπροστά σε διαζευκτικές επιλογές: Να ακολουθήσει την κατεύθυνση μιας εθνικολαϊκής Δεξιάς, με μαζική εξάπλωση, που θα επενδύει στη ρητορεία απέναντι στους τραπεζίτες και τη Μέρκελ ή να επιχειρήσει τη ναζιστική κατεύθυνση, επιδιώκοντας να μετατρέψει την επιρροή της σε κίνημα με φασιστικά χαρακτηριστικά, «παίζοντας» στα όρια της αστικής νομιμότητας.
Δεν είναι εδώ χωρίς αξία η διαπίστωση, πως όσο ο ΣΥΡΙΖΑ καθίσταται παραπληρωματικός του πολιτικού συστήματος, όσο δηλ. καταγράφεται ως δύναμη εναλλαγής ή ήπιας στροφής, τόσο τροφοδοτείται το κοινωνικό ρεύμα προς τη Χρυσή Αυγή. Η ισορροπία μοιάζει μηδενικού αθροίσματος: Ό,τι χάνει ο ΣΥΡΙΖΑ εγγράφεται ως δυναμική στη Χ.Α. Οφείλει, λοιπόν, κανείς να λάβει σοβαρά υπ’ όψιν του αυτή την παρατήρηση, καθώς στην πολιτική, σημαντικό είναι όχι τόσο τι λέγεται, αλλά κυρίως οι πράξεις. Γι’ αυτό και καταλήγουν άσφαιρες οι καταγγελίες της Αριστεράς, οι αποκαλύψεις και οι επικλήσεις περί δημοκρατικού κινδύνου. Πολιτικές χρειάζονται.
Τέλος, το φάντασμα του Καρβάλιο στην Πορτογαλία εξακολουθεί να ζει στο μήνυμα των σημερινών στρατηγών προς τον πρωθυπουργό Κοέλιο («Δεν θα επιτρέψουμε στην τρόικα και σε κανένα άλλο να αφαιρεί τα κατοχυρωμένα από το πορτογαλικό σύνταγμα δικαιώματα, για τα οποία υφίσταται όρκος υπεράσπισής τους… Δεν μπορούμε, ούτε και πρόκειται να εγκαταλείψουμε ένα έθνος με 900 χρόνια ιστορία να μαραζώσει, επειδή εσείς αποφασίσατε να κάνετε την Πορτογαλία όμηρο των διεθνών οικονομικών κύκλων»). Ζει, για να μας υπενθυμίζει, ότι οι λαοί αντιδρούν συχνά με απρόβλεπτους και πρωτότυπους τρόπους…
Σχόλια
