Παρά την ετοιμότητα με την οποία το Συριακό Εθνικό Συμβούλιο, (συνασπισμός διαφόρων ομάδων της αντιπολίτευσης με έδρα το Λονδίνο), απέδωσε τις σφαγές σε παραστρατιωτικές οργανώσεις που πρόσκεινται στον πρόεδρο Άσαντ, πληροφορία την οποία αναμεταδίδουν με ευκολία τα περισσότερα ειδησεογραφικά πρακτορεία, εν τούτοις κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο να αποδειχτεί. Και τούτο, διότι αφενός στη Συρία επικρατεί χάος, με διάφορες ένοπλες ομάδες και της Αλ-Κάιντα συμπεριλαμβανομένης, να δρουν ανενόχλητες, αφετέρου τέτοιες ενέργειες τυφλής βίας θα επιβάρυναν ακόμα περισσότερο τη θέση του καθεστώτος, και μάλιστα την παραμονή της επίσκεψης Ανάν, καθώς θα επιτάχυναν τις διαδικασίες για την ανάληψη άμεσης στρατιωτικής επέμβασης, κάτι που ο μεν Άσαντ απεύχεται, η δε Δύση διακαώς επιθυμεί, και θα ήταν έτοιμη να το πράξει, όπως και στην περίπτωση της Λιβύης, αν το δρόμο δεν τον έφραζαν διάφορα… αν.
Το κυριότερο είναι η σθεναρή αντίσταση σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, υπό μορφήν βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, της Ρωσίας και της Κίνας, ειδικά δε της πρώτης, λόγω της ιδιαίτερης σχέσης που διατηρεί διαχρονικά με το καθεστώς, ως προμηθεύτριας οπλικών συστημάτων, αλλά και λόγω της ναυτικής βάσης, της μοναδικής, που διατηρεί στη Μεσόγειο, και συγκεκριμένα στην πόλη Ταρσό. Μια ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ θα αποδυνάμωνε τη θέση της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή, καθώς και την πρόσβασή της στα πετρέλαια της περιοχής.
Επιπλέον, πράξεις μαζικής βίας, όπως η βομβιστική επίθεση τον περασμένο μήνα στο κέντρο της Δαμασκού με 55 νεκρούς, καθώς και η μαζική εκτέλεση 13 πολιτών, που βρέθηκαν με δεμένα τα χέρια και με μια σφαίρα στο κεφάλι, την ευθύνη των οποίων ανέλαβαν με ανακοινώσεις τους ισλαμικές εξτρεμιστικές οργανώσεις, όπως για παράδειγμα το μέτωπο Al-Nusra, πέρασαν εντελώς απαρατήρητες από τα δυτικά Μέσα.
Ισορροπίες και αποτυχημένα σχέδια
Η εικόνα που επικρατεί αυτή την εποχή στη Συρία, και η οποία δεν απέχει πολύ από το χάος, είναι λίγο-πολύ η εξής: Η αντιπολίτευση, το Συριακό Εθνικό Συμβούλιο, βρίσκεται κοντά στη διάλυση. Πρωτοβουλία του Αραβικού Συνδέσμου, αυτές τις μέρες στο Κάιρο, να συγκεράσει τις διαφορές των ομάδων που το απαρτίζουν, απέτυχε παταγωδώς. Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος του Συμβουλίου δεν χαίρει καθολικής αποδοχής, γεγονός που επιτείνει τις τάσεις απόσχισης. Προσπάθειες του Συμβουλίου να θέσει υπό την εποπτεία του και να συντονίσει τις διάφορες ένοπλες ομάδες των επαναστατών, συνάντησαν την άρνηση της μεγαλύτερης εξ αυτών, του Ελεύθερου Συριακού Στρατού, και συνεπώς δεν καρποφόρησαν. Το σχέδιο ειρήνευσης του απεσταλμένου των Ηνωμένων Εθνών Κόφι Ανάν, το οποίο ετέθη σε εφαρμογή στις 12 Απριλίου και το οποίο προέβλεπε παύση των εχθροπραξιών και αποστολή 300 ένστολων αλλά άοπλων παρατηρητών, κατά γενική ομολογία έχει αποτύχει στους στόχους του. Οι μόνες χώρες οι οποίες ελπίζουν και επιμένουν στην εφαρμογή του είναι η Ρωσία και η Κίνα, για ευνόητους λόγους.
Οι μαζικές σφαγές αμάχων, αλλά και στρατιωτών του συριακού στρατού, που λαμβάνουν χώρα με επιταχυνόμενο ρυθμό τις τελευταίες ημέρες, ενισχύουν την εντύπωση αποτυχίας του ειρηνευτικού Σχεδίου και έχουν σαν αποτέλεσμα την κλιμάκωση των πιέσεων προς τη Ρωσία για αλλαγή της στάσης της σχετικά με τη διατήρηση του καθεστώτος και την εντατικοποίηση των διπλωματικών πρωτοβουλιών. Στη Συρία δρουν ανεξέλεγκτα διάφορες ένοπλες ομάδες οι οποίες μπαινοβγαίνουν από τα διάτρητα με το Λίβανο σύνορα και οι οποίες εξοπλίζονται κυρίως από το Κατάρ και τη Σαουδική Αραβία, με την κάλυψη φυσικά της Δύσης.
Ο Κόφι Ανάν μιλά πλέον ανοιχτά για την κατάσταση εμφυλίου πολέμου, με φυλετικές και θρησκευτικές διαστάσεις, που θα μπορούσε να εξελιχθεί όπως στη Βοσνία. Επιπλέον, η συνεχιζόμενη σύρραξη στη Συρία μεταφέρεται σταδιακά και στις γειτονικές χώρες, πρώτα και κύρια στο Λίβανο, όπου παρατηρήθηκαν ένοπλες συρράξεις μεταξύ Αλεβιτών και Σουνιτών, με την τελευταία στην Τρίπολη να αφήνει πίσω της τουλάχιστον 10 νεκρούς και υπερδιπλάσιους τραυματίες. Στο εσωτερικό, ένα εκατομμύριο περίπου πολίτες βρίσκονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, είτε ως πρόσφυγες, είτε ως τραυματίες, είτε επειδή τα σπίτια τους καταστράφηκαν, είτε επειδή σαν οικογένειες έχασαν αυτούς που τους συντηρούσαν. Οι τιμές των τροφίμων ανέβηκαν κατά 30%-60%, ενώ υπάρχει δυσκολία πρόσβασης σε στοιχειώδεις υπηρεσίες Υγείας.
«Διακριτικό» το Ισραήλ
Ενώ στη σκηνή της Συρίας εμπλέκονται διάφορες μικρές και μεγάλες δυνάμεις, (Ευρώπη, ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Τουρκία, Ιράν, χώρες του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης, χώρες του Κόλπου, όπως Σαουδική Αραβία και Κατάρ), κάθε μια προσπαθώντας να υπερασπιστεί τα δικά της συμφέροντα, ή να επεκτείνει την επιρροή της στη μετά-Άσαντ εποχή, εν τούτοις μια πολύ γειτονική δύναμη, το Ισραήλ, φαίνεται να απουσιάζει. Τι κάνει το Ισραήλ; Απλά, την… πάπια!
Όλως παραδόξως, και σε αντίθεση με τα συμφέροντα της Ουάσιγκτον, η οποία θα καλοέβλεπε ένα διάδοχο μετριοπαθές μουσουλμανικό σχήμα, στο στιλ των Αδελφών Μουσουλμάνων, εν τούτοις το Ισραήλ φαίνεται να ταυτίζει το συμφέρον του με τη διατήρηση του καθεστώτος Άσαντ, ως έχει. Και τούτο για διάφορους λόγους. Πτώση του Άσαντ θα σήμαινε διάλυση της χώρας, καθώς και διάλυση του σημαντικού οπλοστασίου χημικών όπλων, βαλλιστικών πυραύλων κ.λπ., τμήματα των οποίων θα μπορούσαν να καταλήξουν σε χέρια εξτρεμιστών. Από το 2011 και μετά, η Αλ-Κάιντα φαίνεται να αποκτά αυξημένη παρουσία στην περιοχή, ενδυναμώνοντας το υπάρχον δίκτυο στο Ιράκ και Λίβανο. Κατάρρευση του Άσαντ θα αποδυνάμωνε το Ιράν, τα οποίο σε αντιπερισπασμό θα απομονωνόταν ακόμα περισσότερο και πιθανόν να επιτάχυνε την κατασκευή πυρηνικών όπλων.
Η επικράτηση ενός περισσότερο νομιμοποιημένου καθεστώτος στη Συρία πιθανόν να εκδηλωνόταν επιθετικά και να έθετε θέμα των υψωμάτων του Γκολάν, τα οποία βρίσκονται υπό ισραηλινή κατοχή.
Επί του παρόντος, πέρα από την ενίσχυση των πιέσεων προς το καθεστώς να παραιτηθεί, αλλά και προς τη Ρωσία να εγκαταλείψει τον Άσαντ, ο Κόφι Ανάν αναλαμβάνει καινούργια πρωτοβουλία για τη δημιουργία ομάδας επαφής ανάμεσα σε όλες τις δυνάμεις που εμπλέκονται.
Η άρνηση όμως της Βρετανίας και των ΗΠΑ να συμπεριλάβουν το Ιράν, πλέκει ακόμα περισσότερο την κατάσταση.
