Συνεχίζοντας την παρουσίαση των παρεμβάσεων που πραγματοποιήθηκαν στις εκδηλώσεις του Resistance Festival, μεταφέρουμε στο σημερινό φύλλο του Δρόμου, μια μικρή εικόνα από το δεύτερο κύκλο του σεμιναρίου που πραγματοποιήθηκε στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών το πρωί της Κυριακής 18 Σεπτεμβρίου με θέμα τον αναδυόμενο πολυπολικό κόσμο. Τις διαδικασίες του σεμιναρίου παρακολούθησαν δεκάδες φίλες και φίλοι, ενώ γενική εικόνα όλων ήταν πως η ποιότητα των ομιλιών βοήθησε στο να οικοδομηθούν κριτήρια σχετικά με τον προσανατολισμό γύρω από το κεντρικότατο αυτό ζήτημα των ημερών μας.
Τις πολύ πλούσιες εισηγήσεις της δεύτερης θεματικής του σεμιναρίου μπορείτε να το παρακολουθήσετε στο κανάλι του Δρόμου στο Youtube. Τις επόμενες μέρες θα ανέβουν και όλες οι υπόλοιπες εκδηλώσεις/ομιλίες. Αν συμφωνείτε με τις ιδέες του Δρόμου, βοηθήστε στη διάδοση τους, κοινοποιώντας σε φίλους και γνωστούς το κανάλι του Δρόμου, και τα βίντεο που ανεβαίνουν σε αυτό.
Ανοίγοντας την συζήτηση ο συντονιστής, Κώστας Δημητριάδης, εκ μέρους της συντακτικής επιτροπής του Δρόμου, περιέγραψε τους λόγους που οδήγησαν στην επιλογή του συγκεκριμένου θέματος ως κεντρικού για το φεστιβάλ. Μεταξύ άλλων ανέφερε πως «θεωρούμε πως ο πολυπολικός κόσμος που αναδύεται είναι το θέμα των ημερών. Με βάση αυτή την εκτίμηση θέλαμε ο συνολικός χαρακτήρας του φεστιβάλ να καταπιάνεται με αυτό το θέμα, να είναι μια συμβολή στο θέμα αυτό. Έτσι κι αλλιώς από τις στήλες της εφημερίδας μας, προσπαθούμε εδώ και καιρό να συμβάλουμε στο άνοιγμα μιας συζήτησης για την νέα κατάσταση που εμφανίζεται μπρος στην ανθρωπότητα. Αυτόν τον πολύ αντιφατικό, συγκρουσιακό, με τεράστιους ανταγωνισμούς πολυπολικό κόσμο, ο οποίος έχει από την άλλη μεριά τα ειδικά χαρακτηριστικά μια αφάνειας του λαϊκού παράγοντα». Ενώ συνέχισε παρουσιάζοντας του ομιλητές της θεματικής αυτής συζήτησης, τονίζοντας πως «οι απόψεις τους είναι χρήσιμες για τον προσανατολισμό μας γιατί ξεχωρίζουν για την πρωτότυπη και διεισδυτική ματιά τους».
Πρώτος ομιλητής ήταν ο Βασίλης Φούσκας, καθηγητής Διεθνών Σπουδών στη Νομική και Οικονομική σχολή του Πανεπιστημίου του Δυτικού Λονδίνου, ιδρυτής και αρχισυντάκτης της επιθεώρησης Journal of Balkan and Near Eastern Studies και συγγραφέας, μεταξύ άλλων του νεοεκδοθέντος βιβλίου «Τουρκικος ιμπεριαλισμός και αποτροπή» (εκδ. Επικεντρο, 2022). Η παρέμβαση του κ. Φούσκα είχε τίτλο «Η κρίση της αμερικανικής υψηλής στρατηγικής, τα αίτια και της συνέπειες της». Ο ομιλητής, τόνισε πως αν θέλουμε να κατανοήσουμε τον σύγχρονο κόσμο θα πρέπει να αναζητήσουμε τα «σπέρματα του πολυπολικού κόσμου, στην κρίση του ‘70» και στην «μεταφορά του κέντρου βάρους της οικονομίας από την Δύση στην Ανατολή. (…) Η παγκοσμιοποίηση που ακολούθησε βασίστηκε στην ανισότητα, φτώχυνε ορισμένες περιοχές του πλανήτη για να πλουτίσουν άλλες». Σε όλη αυτή την περίοδο «διαχρονική επιδίωξη των ΗΠΑ και της εξωτερικής τους πολιτικής ήταν να μην ενωθεί ο Ευρασιατικός χώρος (Γαλλία, Γερμανία, Ρωσία, Κίνα), του οποίου η συσσωμάτωση των οικονομιών θα μπορούσε να απειλήσει την ηγεμονία των ΗΠΑ».
Στην συνέχεια πήρε τον λόγο ο Βαγγέλης Πισσίας, διδάκτωρ Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και ομότιμος καθηγητής, ο οποίος ξεκίνησε με μια βιωματική αναφορά, στον τόπο όπου γεννήθηκε και έζησε τα παιδικά του χρόνια, την Αίγυπτο, και την εκεί ελληνική κοινότητα, γεγονός που όπως είπε του έχει δημιουργήσει την αίσθηση «πως έχει δύο εθνικές ταυτότητες, την ελληνική αλλά και την αραβική. Και είναι αυτό το μπόλιασμα που έγινε τότε και με οδήγησε εδώ και 51 χρόνια να έχω έναν ισχυρό δεσμό με το πιο πονεμένο κίνημα, αλλά και το πιο μακρόχρονο και το πιο θαρραλέο, το παλαιστινιακό κίνημα». Στην ομιλία του προσπάθησε να απαντήσει στο ερώτημα αν είναι εφικτός ένας πολυπολικός κόσμος. «Ο μονοπολικός κόσμος που ένας κάνει ό,τι γουστάρει δεν μας αρέσει, αλλά δεν μας αρέσει και ένας κόσμος που δύο ή τρεις κάνουν ό,τι γουστάρουν. Το θέμα είναι να δεις πως αυτός ο πολυπολικός κόσμος που φαίνεται εφικτό να δημιουργεί μερικές ισορροπίες, θα μπορούσε να ανοίξει μια ιστορική πορεία μετάβασης σε κάτι άλλο καλύτερο». Ενώ μετά από αναφορά σε ιστορικά παραδείγματα κατέληξε στο συμπέρασμα πως «η μελέτη όμως δείχνει ότι η ιστορία του πολέμου δεν δίνει πολυπολικά σχήματα, αλλά πάντα οι συγκρούσεις ανάγονται σε διπολικές. Το θέμα δεν είναι να πάμε πίσω σε έναν διπολικό κόσμο, όπου είναι δύο τα αφεντικά, που συγκρούονται ή τα βρίσκουν (όπως τα έβρισκαν πολλές φορές οι ΗΠΑ και η Σοβιετική Ένωση), αλλά ούτε και ένας πολυπολικός κόσμος που δεν θα καταφέρνει την κρίσιμη στιγμή να δημιουργεί εκείνες τις συμμαχίες, και την αποτρεπτική δύναμη για τον επιτιθέμενο ισχυρό πολεμικό πόλο».
Ακολούθησε η παρέμβαση του εκδότη του Δρόμου, Ρούντι Ρινάλντι, ο οποίος ξεκίνησε την ομιλία του αναφέροντας μια αντίφαση με την οποία πρέπει να αναμετρηθούμε. «Από την μια πλευρά είμαστε μπροστά σε έναν κόσμο που αλλάζει, σε διαδικασίες μετάβασης που είναι πολύ σημαντικές, και από την άλλη πλευρά προσπαθούν να μας επιβάλλουν μια παράλυση της σκέψης, του φρονήματος, και οποιαδήποτε εναλλακτικής». Βασική επισήμανση στην παρέμβασή του ήταν η διασύνδεση του προτσές μετάβασης σε έναν πολυπολικό κόσμο, με τη δύση της δύσης, και την εμφάνιση του ετερογενούς μπλοκ των αναδυόμενων χωρών, με την πολυοργανική κρίση του καπιταλιστικού συστήματος που κυριαρχεί σε δύση και ανατολή. Εκεί εντοπίζεται «η αδυναμία τόσο της συλλογικής δύσης όσο και των άλλων δυνάμεων να επιβάλλουν της επιλογές τους». Η κυριαρχία της δύσης, με επικεφαλής τις ΗΠΑ μετά από μία τεράστια οπισθοχώρηση μια έμπρακτης αμφισβήτησης του κόσμου του καπιταλισμού, που δεν έγινε απλά από μια χώρα αλλά από ένα παγκόσμιο κίνημα. Σήμερα παρόλο που έχουμε ανάγκη από μια μεγάλη αλλαγή ισχύος, δεν μπορούμε να αγνοούμε τις κοινωνικές σχέσεις και το μοντέλο που κυριαρχεί στο εσωτερικό των αναδυόμενων χωρών. Η σημερινή σύγκρουση χρωματίζεται από την μεγάλη απουσία του κοινωνικού ζητήματος, αλλά και κινημάτων που θα διεκδικούν μια ανεξαρτησία από τις στρατηγικές των μεγάλων δυνάμεων. Ενώ έκλεισε την ομιλία του τονίζοντας ξανά πως «αυτό που έχουμε ανάγκη είναι ένας άλλος πόλος των αγωνιζόμενων λαών, χωρών και κινημάτων».
Ακολούθησε ο Κώστας Ράπτης, συντάκτης διεθνών θεμάτων σε έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ, με ενδιαφέρουσες επισημάνσεις γύρω από την διεθνή επικαιρότητα, που φώτισαν διαφορετικές πλευρές του ζητήματος. Θα καταφέρει η Κίνα να «εκπλήξει την ιστορία», όπως πιστεύει η ηγεσία της, αποφεύγοντας την παγίδα του Θουκιδίδη, την αναγκαιότητα δηλαδή που οδηγεί μια κατεστημένη δύναμη (ΗΠΑ) να αναμετρηθεί βίαια με μια αναδυόμενη (Κίνα); Γιατί οι ΗΠΑ επισπεύδουν, να αποδράσουν από το οικοδόμημα της παγκοσμιοποίησης και να σπρώξει τα πράγματα στην σύγκρουση, με μια στρατηγική όχι κατάκτησης θέσεων αλλά διασποράς χάους; «Οι ΗΠΑ επισπεύδουν και η Κίνα έχει κάθε λόγο να αγοράζει ιστορικό χρόνο. Ο χρόνος όμως δεν χαρίζεται όπως μας έδειξε η σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας». «Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν θα πάμε σε μια πολυπολικότητα που ακούγεται στα αυτιά μας ως μια ευκαιρία να εξασφαλισθούν μεγαλύτεροι χώροι ελευθερίας, ή αν η ιστορία θα επαληθεύσει τον εαυτό της και η ανθρωπότητα, οι λαοί θα ζήσουν τον εφιάλτη ενός μεγάλου πολέμου, που διεξάγεται ήδη εδαφικά έστω περιορισμένος. Με το ΝΑΤΟ να έχει τον επιχειρησιακό έλεγχο του Κιέβου και την Ρωσία να μάχεται επί της ουσίας και για τα συμφέροντα πολλών τρίτων, όπως ο πρόεδρος Σι Τζι Πινγκ, που κρατά προς ώρας αποστάσεις ασφαλείας».
Τελευταίος ομιλητής ήταν ο Βαγγέλης Χωραφάς, διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών και διευθυντής της ιστοσελίδας γεωπολιτικής geoeurope.org. Ξεκίνησε την ομιλία του με τη διαπίστωση πως «βρισκόμαστε μπροστά σε έναν διπολισμό, ασχέτως αν οι Ρώσοι και οι Κινέζοι τον ονομάζουν πολυπολικό κόσμο». Το ερώτημα για τον κ. Χωραφά είναι πώς θα αντιδράσουν οι ΗΠΑ «θα επιλέξουν τη συνύπαρξη από θέση ισχύος ή την παγίδα του Θουκιδιδη»; Η διοίκηση Μπάιντεν λέει «η Αμερική επέστρεψε», δεν κάνει απευθείας πόλεμο αλλά θέλει να δείξει στην Κίνα ότι είναι αδύνατο να νικήσει σε μια παγκόσμια αναμέτρηση. (…) Αυτό προσπαθεί να το υλοποιήσει και δια μέσου του παραδείγματος της Ουκρανίας, επιδιώκοντας να μην νικήσει η Ρωσία, στέλνοντας το μήνυμα και στην Κίνα». «Μεταξύ της Κίνας (οικονομική δύναμη) και της Ρωσίας (στρατιωτική δύναμη) υπάρχει ένας γάμος συμφέροντος με τον έναν να καλύπτει τα κενά του άλλου». «Για την Κίνα το πρόβλημα δεν είναι η στρατιωτική υπεροχή, αλλά το ποιος θα είναι ο ηγεμόνας ο οποίος θα μπορεί να αναπαράξει το σύστημα. Ποιο σύστημα; Το καπιταλιστικό σύστημα». Το ερώτημα όμως για εμάς είναι «αυτός ο καπιταλισμός, όπως υπάρχει σήμερα, με αυτά τα στοιχεία, μπορεί να αναπαραχθεί».
Δ.Γκ.
