Τη Δευτέρα «κληρώνει» για συμβιβασμό εντός του κουαρτέτου, ώστε να αποτραπεί διαζύγιο με το Ταμείο – Ο συμβιβασμός φουσκώνει τον λογαριασμό των μέτρων
Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου
Το πιο εντυπωσιακό νέο δεδομένο που έχει προκαλέσει η διασταύρωση του προσφυγικού με τη μαραθώνια πρώτη αξιολόγηση του 3ου Μνημονίου είναι η ανατροπή στις συμμαχίες που συγκροτούνται εντός της κατακερματισμένης Ε.Ε. Πριν από ένα χρόνο και για αρκετούς μήνες μέχρι την υπογραφή του 3ου Μνημονίου η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ευαγγελιζόταν μια «συμμαχία του Νότου» ενάντια στον «μερκελισμό» – συμμαχία στην οποία κατά καιρούς περιλαμβανόταν και η αυστριακή κυβέρνηση, η ίδια που σήμερα κλείνει τα σύνορα και μεθοδεύει αποβολή της Ελλάδας από τη Σένγκεν.
Σήμερα, η γερμανική ηγεσία εξελίσσεται στον (σχετικά) πιο σταθερό «σύμμαχο» της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Βεβαίως, η «συμμαχία» αυτή προέκυψε από τη συγκυρία της κρίσης που έχει προκαλέσει στην Ε.Ε. το Προσφυγικό, αλλά και της πολιτικής δοκιμασίας στην οποία έχει υποβάλει τη γερμανική κυβέρνηση και τη Μέρκελ προσωπικά εντός της Γερμανίας. Και, φυσικά, αυτή η «συμμαχία» θα ήταν αδύνατη αν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεν είχε επιδείξει τόσο ζήλο συμμόρφωσης όχι μόνο στο «ευαγγέλιο» του Μνημονίου, αλλά και στον προσανατολισμό της προσφυγικής-μεταναστευτικής πολιτικής της Ε.Ε. αποκλειστικά στην απώθηση προσφύγων και μεταναστών. Όλα δείχνουν ότι αυτό θα είναι το κεντρικό στοιχείο της συμφωνίας Ε.Ε.- Τουρκίας τη Δευτέρα, στη Σύνοδο Κορυφής.
Στο πνεύμα Τόμσεν
Στον αντίποδα του ξαφνικού έρωτα Αθήνας- Βερολίνου, από τον οποίο η κυβέρνηση προσδοκά συμβολή στην απεμπλοκή της αξιολόγησης, υπάρχει το άσπονδο ΔΝΤ που επιμένει στο πνεύμα και στο γράμμα του περίφημου άρθρου του Πολ Τόμσεν (11/2), το οποίο συμπυκνώνεται στο απλούστατο δίλημμα: ή η κυβέρνηση αναλαμβάνει το κόστος μέτρων ύψους 4%-5% του ΑΕΠ μέχρι το 2018 (περίπου 9 δισ.) ώστε να προκύψουν πλεονάσματα ύψους 3,5%, ή οι Ευρωπαίοι δανειστές φροντίζουν να απαλλάξουν το ελληνικό χρέος από ανάλογης αξίας βάρος.
Το γεγονός ότι ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ Τζέρι Ράις, ακόμη και μετά το… φανερό δείπνο του κουαρτέτου στις Βρυξέλλες (στις 2/3), επανέλαβε την προσήλωση του Ταμείου σε αυτό το δίλημμα μεταφράζεται σε ένα άλλο, παρεπόμενο δίλημμα: μέχρι τη Δευτέρα, οπότε πραγματοποιούνται παράλληλα η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής Ε.Ε. – Τουρκίας και η συνεδρίαση του Eurogroup με πρώτο θέμα την Ελλάδα, οι Ευρωπαίοι δανειστές ή θα πρέπει να επιτύχουν έναν συμβιβασμό με το ΔΝΤ στο θέμα του δημοσιονομικού κενού μέχρι το 2018 ή θα πρέπει να δρομολογήσουν το βελούδινο διαζύγιο του Ταμείου από Ευρώπη και Ελλάδα, κατά το ανομολόγητο «παράλληλο πρόγραμμα» του Β. Σόιμπλε (βλέπε Δρόμο 19/12/2015).
Πίσω από τις λέξεις των τυπικών ανακοινώσεων του Eurogroup για την ατζέντα της συνεδρίασης της Δευτέρας μπορεί κανείς να ανιχνεύσει το δίλημμα και τις ενδεχόμενες απαντήσεις του: το ΔΝΤ αναφέρεται ως «παρατηρητής» της αξιολόγησης, στην ατζέντα της αξιολόγησης περιλαμβάνεται περιοριστικά η τετράδα ασφαλιστικό, δημοσιονομικό κενό, ιδιωτικοποιήσεις και κόκκινα δάνεια, ενώ κείμενο της ολλανδικής προεδρίας υπενθυμίζει ότι «μετά την πρώτη αξιολόγηση να εξεταστεί η ανάγκη για πρόσθετα μέτρα, ώστε η χρηματοδότηση της Ελλάδας να βρεθεί σε βιώσιμα επίπεδα». Η διατύπωση είναι εξαιρετικά διφορούμενη. Μπορεί να διαβαστεί ως «πρόσθετα μέτρα που θα πάρει η Ελλάδα», ώστε να καταστεί βιώσιμο το χρέος ή ως «πρόσθετα μέτρα που θα πάρουν οι δανειστές», ήτοι ελάφρυνση του χρέους.
Σολωμόντεια λύση
Κατά πληροφορίες, το κουαρτέτο -για την ακρίβεια η ευρωπαϊκή τρόικα και το ΔΝΤ- παζαρεύουν και βρίσκονται κοντά σε σολομώντεια λύση. Δηλαδή μια αύξηση των πρόσθετων μέτρων μέχρι το 2018 από το 1% που προβλέπει η συμφωνία του Αυγούστου στο 2% του ΑΕΠ, αλλά αυτό είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν ικανοποιεί το ΔΝΤ, που επιμένει σε τουλάχιστον διπλάσιο ποσοστό. Το δεύτερο σκέλος της συμβιβαστικής λύσης θα ήταν να εγγυηθεί και πάλι τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους η ευρωπαϊκή τρόικα, όπως έγινε τον Οκτώβριο του 2012, αλλά κι αυτό δύσκολα ικανοποιήσει το ΔΝΤ, που αυτή τη φορά ζητά πολύ ισχυρότερη «εγγύηση», ιδεωδώς κούρεμα του χρέους. Υπάρχει και μια τρίτη διάσταση στον επιχειρούμενο συμβιβασμό, η συζητούμενη εξαίρεση των δαπανών για το Προσφυγικό από το δημοσιονομικό έλλειμμα, αλλά υπό τον απαγορευτικό για την Ελλάδα και άλλες χώρες όρο ότι πρώτα θα έχουν επιτευχθεί οι συμφωνηθέντες δημοσιονομικοί στόχοι.
Θα αρθεί το περιγραφόμενο αδιέξοδο στο Eurogroup της Δευτέρας, στο οποίο το ΔΝΤ θα εκπροσωπήσει ο Τόμσεν αντί της Λαγκάρντ; Όλοι οι συντελεστές του θρίλερ μιλούν για «καλή πρόοδο», τάσσονται υπέρ της επιτάχυνσης της αξιολόγησης και της επιστροφής των επικεφαλής του κουαρτέτου στην Αθήνα το συντομότερο δυνατό και μάλιστα με κοινή θέση ως προς το δημοσιονομικό κενό. Ο υπουργός Οικονομικών Ε. Τσακαλώτος δηλώνει αισιόδοξος γιατί «πολλοί παίκτες πιέζουν να κλείσει η αξιολόγηση», ο πρωθυπουργός προβλέπει επιστροφή στου κουαρτέτου στην Αθήνα μέχρι 10 Μαρτίου, ο γερμανικός Τύπος, εκφράζοντας τη νέα ελληνογερμανική «συμμαχία», προεξοφλεί ευελιξία στην αξιολόγηση όχι μόνο λόγω Προσφυγικού, αλλά με το επιπλέον επιχείρημα ότι στην Ελλάδα «δεν φαίνεται και κάποια καλύτερη εναλλακτική από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ», ενώ ο Σόιμπλε επιμένει σε τακτική σκωτσέζικου λουτρού. Τη μια στιγμή δίνει την ευχέρεια στην ελληνική κυβέρνηση να επιλέξει τις μεταρρυθμίσεις που προτιμά «αρκεί να βγαίνουν τα νούμερα» (βλέπε «ισοδύναμα») και την αμέσως επόμενη καταλογίζει στην κυβέρνηση την πλήρη ευθύνη για την καθυστέρηση της αξιολόγησης, κι όχι στις διαφωνίες εντός του κουαρτέτου.
Ανάμεσα σε δύο Πάσχα
Σε κάθε περίπτωση, οι Ευρωπαίοι δανειστές επιχειρούν να εξαντλήσουν τα περιθώρια συμβιβασμού με το ΔΝΤ, ώστε το κουαρτέτο να επιστρέψει στην Αθήνα με ενιαία θέση. Αν υπερισχύσει αυτό το σενάριο, είναι βέβαιο ότι θα ανεβάσει τον λογαριασμό των μέτρων που θα πρέπει να πάρει η κυβέρνηση. Και με δεδομένη την έντονη ρητορική των κυβερνητικών στελεχών κατά του ΔΝΤ, φαίνεται ότι η κυβέρνηση θέλει με κάθε τρόπο να αποφύγει μια τέτοια εξέλιξη, προκρίνοντας το σενάριο του «διαζυγίου» με το Ταμείο, έστω κι αν αυτό σημαίνει απώλεια τουλάχιστον 16 δισ. από τον δανεισμό.
Αυτά τα δεδομένα προϊδεάζουν για μακρόσυρτη αξιολόγηση. Διόλου τυχαία, οι αξιωματούχοι της Κομισιόν έχουν θέσει εγκαίρως ως ορόσημο το Πάσχα, είτε το καθολικό είτε το ορθόδοξο. Ωστόσο, τα δύο Πάσχα τα χωρίζει ένας μήνας και πλέον και περίπου 4,2 δισ. Τόσα είναι τα χρεολύσια και οι τόκοι που πρέπει να πληρωθούν μέχρι τον Μάιο, κυρίως στο ΔΝΤ. Και χωρίς να δοθεί η δόση της πρώτης αξιολόγησης (5,5 δισ.) ο λογαριασμός δεν βγαίνει. Γι’ αυτό και η κυβέρνηση φαίνεται διατεθειμένη να συμβιβαστεί ακόμη και με σαλαμοποίηση τόσο της αξιολόγησης, όσο και της χρηματοδότησης που εξαρτάται απ’ αυτήν.
