Φιλολογία και πραγματικότητα για τη συνάντηση Πούτιν-Τσίπρα
Του Απόστολου Αποστολόπουλου
Γέφυρα Ανατολής και Δύσης βλέπουν την Ελλάδα κάποιοι με αφορμή την επίσκεψη Τσίπρα στη Μόσχα. Η άποψη αυτή δεν έχει κανένα νόημα. Δεν είχε ούτε όταν την πρωτοδιατύπωσε ο Ζαχαριάδης, το ’46, αν δεν κάνω λάθος. Γέφυρα χρειάζεται όταν οι αντίπαλοι θέλουν αλλά για κάποιους λόγους δεν μπορούν να συνομιλήσουν απ’ ευθείας. Αυτό, με τη Γιάλτα, δεν ίσχυε τότε ούτε τώρα ισχύει. «Αυτόκλητος γεφυροποιός» είναι ο ορισμός της ανοησίας και της αυταπάτης, ακριβά πληρωμένης. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι και τότε και τώρα οι αντίπαλες πλευρές, ΗΠΑ-Ρωσία, βρίσκονται σε πλήρη και οξυνόμενη αντιπαράθεση, χωρίς διάθεση συμβιβασμού κι αν κάποια στιγμή θελήσουν να τα βρουν μπορούν να το κάνουν χωρίς μεσολάβηση.
Δεύτερον, πολλοί στο εξωτερικό καλλιεργούν την άποψη ότι η επίσκεψη Τσίπρα στη Μόσχα σημαίνει γεωπολιτική μετατόπιση της Ελλάδας από τη Δύση στην Ανατολή. Το ίδιο υποστηρίζουν -ή ελπίζουν- και κάμποσοι στο εσωτερικό. Οι έξω είναι αναμενόμενο να λένε τέτοια, ελπίζοντας ότι μ’ αυτόν τον τρόπο θα απομονώσουν «την αριστερή κυβέρνηση» της Ελλάδας, θα τη συκοφαντήσουν στην κοινή γνώμη των χωρών τους. Επιπλέον, φοβούνται (τουλάχιστον μερικοί) ότι πράγματι μπορεί η Ελλάδα να στραφεί προς τη Ρωσία εγκαταλείποντας τη Δύση, κάτι που θα κόστιζε τα μέγιστα στους εταίρους/συμμάχους, αλλά και σε μας…
Οι μέσα παίρνουν, απλώς, τις επιθυμίες τους για πραγματικότητα, αιθεροβατούν ανιστόρητα, χωρίς επίγνωση των σημερινών γεωπολιτικών δεδομένων. Ούτε οι ίδιοι οι Ρώσοι έχουν τέτοιες προσδοκίες ή βλέψεις, εξ όσων τουλάχιστον μεταδίδουν τα δικά τους ΜΜΕ για την επίσκεψη Τσίπρα. Π.χ. κανείς και πουθενά ώς τώρα, ούτε ελληνικά ούτε ρωσικά ΜΜΕ υποστηρίζουν ότι οι Ρώσοι ζητούν ή εμείς παραχωρούμε λιμενικές διευκολύνσεις για επισκευές πλοίων και δη πολεμικών, κάτι που θα χτυπούσε καμπανάκι στα αφτιά Ευρωπαίων και υπερατλαντικών συμμάχων. Αν συμβεί κάτι τέτοιο θα είναι αληθινή έκπληξη, ένα τεράστιο άλμα που η Αθήνα, αλλά και η Μόσχα, δεν φαίνονται διατεθειμένες να κάνουν. Αρκετές σκοτούρες έχουν ήδη στο κεφάλι τους.
Η επίσκεψη Τσίπρα, λοιπόν, ούτε προοίμιο γεωπολιτικής μετατόπισης είναι ούτε θέτει την ελάχιστη αμφιβολία για τις υπάρχουσες υποχρεώσεις της χώρας έναντι των συμμάχων. Εφαρμόζει, όμως, ένα στοιχειώδες δικαίωμα κάθε χώρας. Να μπορεί να συνομιλεί και να συναλλάσσεται με όλους, χωρίς να προκαλεί ή να δημιουργεί υποψίες αποστασίας σε κανέναν. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι και έτσι ακόμα μια μικρή και σε δυσχερή θέση χώρα δεν έχει τα ίδια περιθώρια κινήσεων με άλλους ισχυρότερους παίκτες οικονομικά, στρατιωτικά και γεωπολιτικά. Απογοητεύεται μόνο αυτός που πετάει στους ουρανούς και πέφτει από τα σύννεφα. Τόλμη δεν είναι να κάνεις ό,τι σου καπνίσει και όταν σου καπνίσει, αλλά να ασκείς δικαιώματα που έχει και ασκεί ο καθένας από τους συμμάχους. Με τη διαφορά πως εσύ, εθελόδουλα, είχες εγκαταλείψει, όπως έκαναν όλες οι μνημονιακές κυβερνήσεις. Τόλμη, τώρα, είναι να ασκείς δικαιώματα που είχαν εγκαταλειφθεί και οι ξένοι θεωρούν πλέον θράσος εκ μέρους σου να τα διεκδικείς, διότι δικαιώματα που δεν ασκούνται χάνονται και χρειάζεται κόπος να ανακτηθούν.
Είναι κοινοτοπία ότι μόνο οι καλά οργανωμένες και προετοιμασμένες κινήσεις πιάνουν τόπο, ιδίως στις επαφές με ξένες κυβερνήσεις και μάλιστα με μεγάλες και ισχυρές χώρες. Φαίνεται ότι η επίσκεψη Λαφαζάνη στη Μόσχα ήταν σωστά προετοιμασμένη, ως προπομπός των συνομιλιών Τσίπρα-Πούτιν. Αρκεί, βέβαια, να επιβεβαιωθεί στην πράξη, με υπογραφές. Τι ακριβώς περιμένει η Αθήνα (αλλά και η Μόσχα) να υπογραφεί δεν είναι στο σύνολό του γνωστό. Τα ελληνικά και ρωσικά ΜΜΕ μιλούν για πολλά, δημιουργούν υψηλές προσδοκίες, ο ίδιος ο Λαφαζάνης είπε αρκετά, αν και όχι όλα ως φαίνεται. Ίσως, λένε, υπάρχουν κι άλλα με άμεσες ή μακροπρόθεσμες προοπτικές στον εμπορικό, χρηματοδοτικό και αμυντικό τομέα, όπου ως γνωστόν η Ελλάδα διαθέτει ρωσικό λειτουργικό αμυντικό υλικό αλλά εικοσαετίας πλέον.
Προεξάρχει, φυσικά, ο τομέας της Ενέργειας, καθοριστικός οικονομικά και κρίσιμος από την άποψη της Ασφάλειας και των διεθνών συσχετισμών. Π.χ. ο αγωγός από τη Ρωσία έως τα ελληνοτουρκικά σύνορα μπορεί να συνεχίσει στο ελληνικό έδαφος και μετά από τα Σκόπια να φθάσει στην Ουγγαρία από όπου θα διανέμεται φυσικό αέριο στην κεντρική Ευρώπη. Η Γερμανία δεν επιθυμεί αυτόν τον αγωγό, αλλά θέλει να προστεθεί ένας δεύτερος στον ήδη υπάρχοντα μέσω των Βαλτικών χωρών, οπότε θα εδραιωθεί η εξάρτηση της Ν. Ευρώπης από το Βερολίνο. Εξαρτημένη θα ήταν και η Μόσχα και γι’ αυτό επιθυμεί σφόδρα τον Νότιο αγωγό προς Τουρκία, Ελλάδα κ.λπ.
Ο πρωθυπουργός απέφυγε το ατόπημα να επισκεφθεί και το Κίεβο, υπονομεύοντας την επίσκεψη στη Μόσχα και αναμένεται να πάει σε λίγο στην Κίνα -όπου την προετοιμασία είχαν αναλάβει οι Δραγασάκης/Κοτζιάς- οπότε, επιστρέφοντας, θα μπορεί να σκεφθεί τις επόμενες κινήσεις με βάση τα πρακτικά αποτελέσματα των επισκέψεών του.
