Λάμπρος Α. Φλιτούρης, Αποικιακές αυτοκρατορίες. Η εξάπλωση της Ευρώπης στον κόσμο, 16ος-20ός αι., Ασίνη, Αθήνα 2015, σελ. 354
Τα τραγικά γεγονότα της 13ης Νοεμβρίου στο Παρίσι, η σφαγή στο Charlie Hebdo, συνολικότερα η επίθεση του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους και άλλων ισλαμιστικών ομάδων ενάντια στη Δύση, μπορούν να ερμηνευθούν πολλαπλώς από την πολιτική που ακολούθησαν οι δυτικές δυνάμεις στη Συρία και το Ιράκ, στην ισραηλινοπαλαιστινιακή διαμάχη και σε άλλα, «καυτά» από γεωστρατηγική άποψη, σημεία του πλανήτη.
Συχνά, γίνεται επίκληση του αποικιοκρατικού παρελθόντος και της πολιτικής νεοαποικισμού της Δύσης προκειμένου να ερμηνευθεί, λ.χ., η σχετικά μαζική στρατολόγηση νεαρών Γάλλων, Βρετανών κ.λπ., που ανήκουν στην τρίτη γενιά μεταναστών, στις τζιχαντιστικές ομάδες.
Ασφαλώς, η ευρωπαϊκή αποικιοκρατία δεν μπορεί να αποτελέσει το ερμηνευτικό κλειδί για την ανάπτυξη του τζιχαντισμού, καθώς έτσι είναι αδύνατον να ερμηνευθεί η τελείως διαφορετική διαδρομή των πρώην αποικιοκρατούμενων εθνών της Νοτιοανατολικής Ασίας ή της μη μουσουλμανικής Αφρικής, που επίσης υπήρξαν θύματα της ευρωπαϊκής επέκτασης.
Όμως, η εξάπλωση των αποικιακών αυτοκρατοριών, από την εποχή των «ανακαλύψεων» μέχρι και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, διαμόρφωσε τις συνθήκες που επέτρεψαν την εμφάνιση, στον 19ο και τον 20ό αιώνα, εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων, τα οποία εκδηλώθηκαν κάτω από τη σημαία του εθνικισμού, του μαρξισμού ή του θρησκευτικού φονταμενταλισμού.
Καθώς η Ελλάδα, παρά την εξάρτηση του κράτους από τις δυτικές δυνάμεις υπό διάφορες, κατά καιρούς, μορφές, δεν βρέθηκε, στην ιστορική της πορεία, ούτε αποικιακή ούτε αποικιοκρατούμενη, το θέμα αυτό ελάχιστα έχει απασχολήσει την ελληνόφωνη βιβλιογραφία, με μοναδική εξαίρεση το πολύτομο και πλέον εξαντλημένο έργο του Νίκου Ψυρούκη Ιστορία της αποικιοκρατίας.
Αναγνωρίζοντας αυτό το κενό, ο καθηγητής Ευρωπαϊκής Ιστορίας Λάμπρος Φλιτούρης συνέθεσε αυτήν τη μελέτη, όπου εξετάζει συνοπτικά τους πέντε αιώνες της αποικιακής επέκτασης της Ευρώπης, προορίζοντάς την, αρχικά, να αποτελέσει ένα ευσύνοπτο εγχειρίδιο για φοιτητές.
Στις σελίδες του αποτυπώνεται η πορεία δημιουργίας των πρώτων αυτοκρατοριών, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, που επεκτείνονται χάρη στις «ανακαλύψεις» του 16ου αιώνα, η παρακμή τους και η αντικατάστασή τους από άλλες δυνάμεις (Ολλανδία, Αγγλία), αλλά και η επέκταση της Ευρώπης προς άλλες κατευθύνσεις (η Ρωσική Αυτοκρατορία), οι εθνικές επαναστάσεις του 19ου αιώνα και το πρώτο κύμα αποαποικιοποίησης, για να καταλήξει στον αποικιακό ανταγωνισμό που προηγήθηκε του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, με διαλυτικά αποτελέσματα για τις Κεντρικές Αυτοκρατορίες, και τέλος την περίοδο των αντιαποικιακών κινημάτων του Ψυχρού πολέμου.
Χωρίς να ισχυρίζεται πως συνεισφέρει κάποιο νέο ερμηνευτικό σχήμα, η μελέτη του Λ. Φλιτούρη καλύπτει ένα κενό στην ελληνική βιβλιογραφία, προσφέροντας στον αναγνώστη τη δυνατότητα να γνωρίσει, μέσα από μια συνοπτική επιστημονική αφήγηση, την εξέλιξη ενός φαινομένου που παραμένει κομβικό, επηρεάζοντας ακόμη και σήμερα, την πορεία της Ευρώπης και του κόσμου γύρω της…
Στρατής Αρτεμισιώτης
Παρουσίαση
Για το βιβλίο του Λάμπρου Φλιτούρη Αποικιακές αυτοκρατορίες. Η εξάπλωση της Ευρώπης στον κόσμο, 16ος-20ος αι. συζητούν με τον συγγραφέα οι ιστορικοί Χάρης Αθανασιάδης και Άννα Καρακατσούλη, με συντονιστή τον δρα Φιλοσοφίας Δάνη Κουμασίδη, σε εκδήλωση που διοργανώνουν οι Εκδόσεις Ασίνη στο Βιβλιοπωλείο Επί Λέξει (Ακαδημίας 32), την Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου, στις 8:00μ.μ.
