Επιμέλεια: Βάννα Σφακιανάκη
Εταιρεία ανάπτυξης αιολικών σταθμών έστειλε επιστολή 323 σελίδων (!) προς τους Δήμους της περιοχής του Σουλίου, απαντώντας φράση προς φράση, τις τοποθετήσεις και τις αποφάσεις των Δημοτικών Συμβουλίων που έχουν εκφράσει την κατ’ αρχήν αρνητική τους άποψη για την εγκατάσταση των έργων. (1) Ένα από τα θέματα που πραγματεύεται η επιστολή είναι τα αντισταθμιστικά οφέλη. Αφού λοιπόν ενημερώνει για το ποια είναι τα προβλεπόμενα από την νομοθεσία, προχωράει σε εκείνα που «δεν προβλέπονται από το κράτος και γίνονται σε άμεση συνεργασία Δήμων και Εταιρείας» και «αφορούν χρηματοδοτήσεις και αναπτυξιακά έργα υποδομών και βασικών αναγκών των Τοπικών Κοινοτήτων».
Είναι γνωστό βέβαια, ότι αυτά γίνονται σε όλη την Ελλάδα –το τονίζει και η ίδια η εταιρεία– όμως εντυπωσιάζουν οι αναφορές σε συγκεκριμένα έργα και οι σχετικές διατυπώσεις.
Ως «αναπτυξιακά έργα και δράσεις», χαρακτηρίζονται δωρεές οχημάτων και επισκευές κτιρίων, τσιμεντοστρώσεις, πλακοστρώσεις και ασφαλτοστρώσεις, παροχές ποσοτήτων πετρελαίου κίνησης και σκυροδέματος, οικονομικές ενισχύσεις πολιτιστικών και αθλητικών συλλόγων, ιατρικός εξοπλισμός και παροχή υπολογιστών σε σχολεία.
Πολιτικό σύστημα και εταιρείες συμφωνώντας ότι η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη ασκείται σε εθελοντική βάση, μεγάλες εταιρείες επιδίδονται σε δωρεές που ευχαρίστως αποδέχεται το πολιτικό σύστημα εκχωρώντας έτσι στις εταιρείες σταδιακά, όχι μόνο τον κοινωνικό του ρόλο αλλά και άλλα σημαντικά αντικείμενα υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος. Εν τέλει εκχωρούν το ρόλο τους στην άσκηση πολιτικής
Η εταιρεία στη συνέχεια, τονίζει ότι «είναι στην διάθεση των Τοπικών Κοινοτήτων ώστε οι κάτοικοι να εκφράσουν τις επιθυμίες τους για αναπτυξιακά έργα και έργα υποδομών που θα μπορούσαν να υποδείξουν και η εταιρεία να υλοποιήσει κατά την διάρκεια της κατασκευής και λειτουργίας του έργου». Προτείνει και η ίδια συγκεκριμένα έργα όπως «ετήσια εξαγορά ζωοτροφών για όλες τις μονάδες κτηνοτροφίας ντόπιων κτηνοτρόφων που αναπτύσσονται εντός και πέριξ των περιοχών ανάπτυξης των αιολικών πάρκων» ενώ προσφέρεται να χρηματοδοτήσει τη μετεγκατάσταση κτηνοτροφικών μονάδων «όπου τα έργα θα είναι πιο εκτεταμένα». Στη συνέχεια δε διστάζει να προσφέρει έργα ανάδειξης ιστορικών τόπων και μνημείων «πάντα σε αρμονική συνεργασία με Δήμους και Εφορείες Αρχαιοτήτων», «Προγράμματα Εκπαίδευσης για τους νέους ώστε να μπορούν να απασχοληθούν παραγωγικά και αποτελεσματικά στις σύγχρονες ανάγκες του επαγγελματικού προσανατολισμού» ακόμα και «Περιβαλλοντολογικό Πάρκο με δράσεις»!
Οι νέες προσφορές βέβαια, εμφανίζονται αναβαθμισμένες από «αναπτυξιακή» άποψη σε σχέση με έργα που αναφέρονται να έχουν εκτελεστεί σε προηγούμενους χρόνους από άλλες εταιρείες, παράλληλα όμως αποκαλύπτουν τα πεδία που το κράτος και η τοπική αυτοδιοίκηση αφήνουν ελεύθερα σε διαμόρφωση πολιτικής από τις εταιρείες. Έτσι, ξεκινώντας από μηδαμινά –και όχι και τόσο αναπτυξιακά– που σίγουρα θα μπορούσαν να είχαν καλυφθεί από δημόσιους πόρους ώστε να μην γίνουν αντικείμενα «άμεσων συνεργασιών» της αυτοδιοίκησης με εταιρείες, φτάνουμε σήμερα σε έργα που αφορούν σε πολύ ευαίσθητους τομείς όπως η διαχείριση της κτηνοτροφίας, του πολιτισμού της εκπαίδευσης και του περιβάλλοντος.
Εταιρική Κοινωνική ευθύνη
Αν και στο συγκεκριμένο κείμενο δεν αναφέρεται, υποθέτουμε ότι όλα αυτά «νομιμοποιούνται» στο όνομα της «εταιρικής κοινωνικής ευθύνης», για την οποία ενώ υπάρχουν δεκάδες ορισμοί, πουθενά δεν βρήκαμε να περιλαμβάνονται τέτοιου είδους πρακτικές.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση με ανακοίνωσή της (2011) την έχει ορίσει ως «την ευθύνη των επιχειρήσεων για τις επιπτώσεις τους στην κοινωνία». Σε ιστοσελίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας αναφέρεται: «Για να ανταποκριθούν στην εν λόγω ευθύνη τους, οι επιχειρήσεις καλούνται να υιοθετήσουν διαδικασίες για την ένταξη κοινωνικών, περιβαλλοντικών και δεοντολογικών πτυχών, καθώς και πτυχών που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και τα δικαιώματα του καταναλωτή, τόσο στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα όσο και στη βασική επιχειρησιακή τους στρατηγική, σε συνεργασία πάντοτε με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Βασικές προϋποθέσεις αποτελούν η συμμόρφωση προς την ισχύουσα νομοθεσία καθώς και ως προς τις συλλογικές συμβάσεις μεταξύ κοινωνικών εταίρων.» (2)
Στην Ελλάδα το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων έθεσε το 2014 σε Διαβούλευση «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη», (3) που επίσης δεν περιλαμβάνει τέτοιου είδους δράσεις. Το εγχείρημα δεν φαίνεται να κατέληξε κάπου, αφού η συζήτηση συνεχιζόταν το 2019 χωρίς να διαφαίνεται συμφωνία των «κοινωνικών εταίρων». (4)
Στο μεταξύ, μεγάλες εταιρείες συνεργάζονται με την ΜΚΟ «Ελληνικό Δίκτυο για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΔΕΚΕ-CSR Hellas), (5) που έχει εκδώσει «Οδηγό υπεύθυνης επιχειρηματικότητας» και που όχι μόνο δεν περιέχει δράσεις όπως αυτές που περιγράφονται παραπάνω, αλλά δηλώνει κατηγορηματικά ότι ούτε η φιλανθρωπία ούτε οι εμπορικές χορηγίες, ούτε οι δημόσιες σχέσεις συνιστούν Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και ότι η υιοθέτηση τέτοιων πρακτικών συνιστά παρερμηνεία του όρου. (6)
Συμφωνώντας όμως όλοι –πολιτικό σύστημα και εταιρείες– ότι η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη ασκείται σε εθελοντική βάση, μεγάλες εταιρείες επιδίδονται σε δωρεές (7) –ερμηνεύοντας ή «παρερμηνεύοντας» τους ορισμούς– που ευχαρίστως αποδέχεται το πολιτικό σύστημα (8) εκχωρώντας έτσι στις εταιρείες σταδιακά, όχι μόνο τον κοινωνικό του ρόλο αλλά και άλλα σημαντικά αντικείμενα υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος. Εν τέλει εκχωρούν το ρόλο τους στην άσκηση πολιτικής!
Παραπομπές
(1) Η GAIACOMM ΕΠΕ για τις ανεμογεννήτριες στα όρη Σουλίου.
(2) Κυπριακή Δημοκρατία: Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη
(3) Διαβούλευση: Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη
(4) Διάλογος για την εθνική στρατηγική της ΕΚΕ
(5) Ινστιτούτο Εταιρικής Ευθύνης
(6) CSR HELLAS: Οδηγός Υπεύθυνης Επιχειρηματικότητας
(7) Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη: Οι επιχειρήσεις που προσφέρουν στο περιβάλλον και την κοινωνία
(8) ΥΕΘΑ: Εγκρίθηκαν δωρεές από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, την «ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή» και την «ΣΥΝ-ΕΝΩΣΙΣ»
