Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Εκτιμάται πως πάνω από το 90% των ειδών πτηνών έχουν ένα ταίρι τουλάχιστον για μία περίοδο αναπαραγωγής, αν όχι και για περισσότερο. Παρόλα αυτά, κάποια από τα φερόμενα μονογαμικά πουλιά αλλάζουν ταίρι για μια επόμενη αναπαραγωγική περίοδο παρά το γεγονός ότι ο «κλασικός» τους σύντροφος είναι εν ζωή – συμπεριφορά που χαρακτηρίζεται από τους επιστήμονες ως «διαζύγιο».
Παρότι στο παρελθόν έχουν μελετηθεί εκτεταμένα οι πιθανοί παράγοντες που συνδέονται με τέτοια διαζύγια, οι μελέτες αυτές εστίαζαν σε μεμονωμένα είδη ή ομάδες ειδών.
Τώρα οι ερευνητές υποστηρίζουν πως ανακάλυψαν δύο βασικούς παράγοντες που οδηγούν σε διαζύγιο ένα ευρύ φάσμα ειδών. Και δεν είναι άλλοι από την ερωτική ασυδοσία των αρσενικών και τις μεταναστεύσεις μεγάλων αποστάσεων.
Ερευνητές από Κίνα και Γερμανία περιγράφουν στο επιστημονικό περιοδικό Proceedings of the Royal Society B πώς κατέληξαν στα ευρήματά τους, βασιζόμενοι σε ήδη δημοσιευμένα στοιχεία τα ποσοστά διαζυγίων σε 232 είδη πουλιών.
Οι επιστήμονες μελέτησαν τα ποσοστά θνησιμότητας, τις αποστάσεις μετανάστευσης, ενώ βαθμολόγησαν τα θηλυκά και τα αρσενικά με «σκορ ερωτικής ασυδοσίας» βάσει δημοσιευμένων πληροφοριών για τη συμπεριφορά τους. Επιπλέον, διεξήγαγαν ανάλυση με βάση τις εξελικτικές σχέσεις μεταξύ των ειδών ώστε να συνυπολογιστεί η επίδραση της κοινής καταγωγής.
Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν πως τα είδη με αξιοσημείωτα υψηλά ποσοστά διαζυγίου έτειναν να είναι στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους, εύρημα που ίσχυε και για είδη με παροιμιώδη χαμηλά ποσοστά διαζυγίων. Το ίδιο μοτίβο καταγραφόταν και για τα «άσωτα» αρσενικά.
«Για παράδειγμα, γλαρόνια, χελιδόνια, παπαγαλάκια, κοτσύφια και συκοφάγοι εμφάνιζαν τόσο υψηλά ποσοστά διαζυγίων όσο και ερωτική ασυδοσία στα αρσενικά, ενώ πετρίτες, άλμπατρος, χήνες και κύκνοι είχαν χαμηλά ποσοστά διαζυγίων και αρσενικής ασυδοσίας» αναφέρει στη μελέτη της η ερευνητική ομάδα.
Παρότι οι ερευνητές διαπίστωσαν τα υψηλότερα ποσοστά αρσενικών «Δον Ζουάν» συνδέονταν με τα υψηλότερα ποσοστά διαζυγίων, αυτό δεν ίσχυε και για τα θηλυκά.
«Όταν ένα αρσενικό πτηνό είναι ερωτικά ασυγκράτητο, αυτό συχνά εκλαμβάνεται ως μείωση της δέσμευσής του, καθώς η προσοχή του μοιράζεται μεταξύ πολλών θηλυκών. Αυτό μπορεί να το κάνει λιγότερο ελκυστικό ως ταίρι και συνεπώς “θύμα” διαζυγίου στην επόμενη
αναπαραγωγική περίοδο. Από την άλλη, ένα αρσενικό μπορεί να ενισχύσει τη φυσική του κατάσταση ζευγαρώνοντας με πολλά θηλυκά» λέει ο δρ. Ζιτάν Σονγκ, συν-επικεφαλής της έρευνας στο Ιστιτούτο Συμπεριφοράς Ζώων Max Planck στη Γερμανία. Ως αποτέλεσμα, τα ποσοστά διαζυγίων εκτιμάται πως αυξάνονται όπου τα αρσενικά έχουν περισσότερες ευκαιρίες «εξωσυζυγικών» σχέσεων.
Παρόλα αυτά, όπως υποστηρίζει ο Σονγκ, οι απιστίες των θηλυκών δεν έχουν τις ίδιες συνέπειες διότι η αβεβαιότητα για την πατρότητα των απογόνων θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξημένη συμμετοχή των αρσενικών στη γονική φροντίδα.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης πως τα είδη που διένυαν μεγαλύτερες αποδημητικές αποστάσεις, διατηρούσαν υψηλότερα ποσοστά διαζυγίων.
«Μετά τη μετανάστευση, τα ζευγάρια ενδέχεται να φτάσουν στον προορισμό τους σε διαφορετικό χρόνο, οδηγώντας εκείνο που φτάσει νωρίτερα σε ζευγάρωμα με άλλο ταίρι και τελικά προκαλώντας “διαζύγιο”. Επιπλέον, η μετανάστευση μπορεί να οδηγήσει τα ζευγάρια και σε διαφορετικούς προορισμούς, με το “διαζύγιο” να προκύπτει έτσι λόγω μιας αθέλητης απώλειας συντρόφου. Η συνέπεια αυτή εντείνεται όταν οι αποστάσεις μετανάστευσης είναι μεγαλύτερες», εξηγεί ο Σονγκ.
Όπως παρατήρησαν οι επιστήμονες, οι μεγαλύτερες μεταναστεύσεις περιόρισαν τα περιθώρια αναπαραγωγής.
Η ομάδα αναφέρει ότι τα αποτελέσματα υποδεικνύουν πως το διαζύγιο στα πτηνά μπορεί να μην είναι απλώς μια στρατηγική για την ενίσχυση της φυσικής κατάστασης ενός ατόμου ή μια αντίδραση σε οικολογικούς παράγοντες όπως η μετανάστευση, αλλά αντίθετα μπορεί να επηρεάζεται ταυτόχρονα και από τα δύο.
Πηγή: kathimerini.gr, Guardian
Ο μεγαλύτερος «θερμοκαρστικός κρατήρας του κόσμου»
Εντυπωσιακά πλάνα από drone καταγράφουν το δραματικό ανάγλυφο του κρατήρα Μπαταγκάικα στη ρωσική Άπω Ανατολή, ένα χάσμα μήκους ενός χιλιομέτρου που σχηματίζει τον μεγαλύτερο «θερμοκαρστικό κρατήρα» του κόσμου.
Ο κρατήρας, βάθους 100 μέτρων, άρχισε να σχηματίζεται μετά την αποψίλωση του γύρω δάσους τη δεκαετία του 1960, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να εκτεθεί στον καλοκαιρινό ήλιο το μονίμως παγωμένο έδαφος της Σιβηρίας, γνωστό ως πέρμαφροστ.
«Εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1970, αρχικά ως ρεματιά. Μετά άρχισε να επεκτείνεται από το λιώσιμο της ζέστης της ηλιόλουστες ημέρες» λέει στο Reuters ο Έρελ Στρούκοφ, κάτοικος της περιοχής και εξερευνητής του κρατήρα.
Στην παγωμένη Δημοκρατία του Σάκχα της Ρωσίας, ο κρατήρας Μπταγκάικα είναι γνωστός και ως «πύλη στον κάτω κόσμο».
Η υποχώρηση του εδάφους μέσα στον κρατήρα συχνά αποκαλύπτει οστά μαμούθ και άλλων ζώων της τελευταίας εποχής των παγετώνων, η οποία έληξε πριν από περίπου 12.000 χρόνια.
Παρόμοιοι αλλά μικρότεροι θερμοκαρστικοί κρατήρες από την τήξη του πέρμαφροστ έχουν εμφανιστεί και σε άλλες περιοχές της Αρκτικής, όπου η θερμοκρασία αυξάνεται λόγω της κλιματικής αλλαγής 2,5 φορές ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όριο.
Θεμέλια που υποχωρούν, τοίχοι που ραγίζουν, δρόμοι που στραβώνουν και διαλύονται είναι μερικές από τις επιπτώσεις στις υποδομές της Ρωσίας, του Καναδά και της Σκανδιναβίας.
Σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη, ο κρατήρας Μπαταγκάικα μεγάλωνε κατά περίπου δέκα μέτρα τον χρόνο έως το 2016, ρυθμός που ολοένα μεγαλώνει καθώς η θερμοκρασία ανεβαίνει.
Παρόλο που ο κρατήρας προσελκύει τουρίστες, η εμφάνισή του είναι «σημάδι κινδύνου» λέει ο Νικότα Τανανιάεφ, ερευνητής του Ινστιτούτου Πέρμαφροστ «Μέλνικοφ» στο Γιακούτσκ.
Το πέρμαφροστ στην παγωμένη τούνδρα, η οποία αντιστοιχεί στο 65% της έκτασης της Ρωσίας, περιέχει γιγάντιες ποσότητες μισοσαπισμένης οργανικής ύλης, η οποία καθώς ξεπαγώνει απελευθερώνει μεγάλες ποσότητες άνθρακα που παρέμενε παγιδευμένος στο υπέδαφος εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Οι θερμοκαρστικοί κρατήρες της Σιβηρίας γίνονται έτσι μια ορατή προειδοποίηση για μια αλυσιδωτή αντίδραση που απειλεί να επιδεινώσει την κλιματική αλλαγή.
Εσπρέσο κατά Αλτσχάιμερ
Πειράματα in vitro που διεξήχθησαν στο πλαίσιο της μελέτης έδειξαν ότι συστατικά του εσπρέσο αποτρέπουν τη δημιουργία συσσωματώσεων της πρωτεΐνης ταυ – μια διαδικασία η οποία θεωρείται ότι εμπλέκεται στην εμφάνιση της νόσου Αλτσχάιμερ.
Παρότι οι ακριβείς μηχανισμοί που κρύβονται πίσω από την εκδήλωση της Αλτσχάιμερ δεν είναι σαφείς, εκτιμάται ότι η πρωτεΐνη «ταυ» παίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της νόσου. Στα υγιή άτομα η πρωτεΐνη ταυ βοηθά στη σταθεροποίηση δομών στον εγκέφαλο, ωστόσο σε ορισμένες νευροεκφυλιστικές νόσους όπως η Αλτσχάιμερ, οι πρωτεΐνες αυτές «κολλούν» μεταξύ τους δημιουργώντας ινίδια. Ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η πρόληψη της δημιουργίας ινιδίων της πρωτεΐνης ταυ στον εγκέφαλο μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα της νόσου.
Η Μαριαπίνα Ντ’Ονόφριο, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου της Βερόνα και οι συνεργάτες της θέλησαν να δουν αν συστατικά του καφέ εσπρέσο μπορούν να αποτρέψουν τις συσσωματώσεις της πρωτεΐνης ταυ σε πειράματα στο εργαστήριο. Οι ερευνητές αγόρασαν κόκκους καφέ από συμβατικά καταστήματα και έφτιαξαν εσπρέσο. Στη συνέχεια ανέλυσαν τη χημική σύσταση του καφέ με χρήση φασματοσκοπίας πυρηνικού μαγνητικού συντονισμού.
Από τα συστατικά επέλεξαν την καφεΐνη και την τριγωνελλίνη που είναι αλκαλοειδή, το φλαβονοειδές γενιστεΐνη καθώς και τη θεοβρομίνη η οποία περιέχεται και στη σοκολάτα, προκειμένου να επικεντρώσουν σε αυτές τα πειράματά τους. Αυτά τα μόρια μαζί με ολόκληρο το εκχύλισμα του εσπρέσο «επωάστηκαν» μαζί με μια μορφή της πρωτεΐνης ταυ επί 40 ώρες.
Οπως φάνηκε, όσο η συγκέντρωση του εκχυλίσματος του εσπρέσο, της καφεΐνης ή της γενιστεΐνης αυξανόταν, τόσο τα ινίδια της πρωτεΐνης κόνταιναν και δεν δημιουργούσαν συσσωματώσεις – μάλιστα τα καλύτερα αποτελέσματα εμφανίστηκαν όταν η ταυ «κολυμπούσε» μέσα σε ολόκληρο το εκχύλισμα του καφέ.
Τα πιο κοντά ινίδια φάνηκε ότι δεν ήταν τοξικά στα κύτταρα ενώ παράλληλα δεν λειτουργούσαν ως «σπόροι» περαιτέρω συσσωμάτωσης. Σε άλλα πειράματα οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η καφεΐνη και το εκχύλισμα του καφέ μπορούσαν να δεσμεύσουν τα ινίδια της ταυ.
