«Η πείνα προκαλείται από τη φτώχεια και την ανισότητα και όχι από την έλλειψη. Στις περασμένες δύο δεκαετίες, ο ρυθμός της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων αυξήθηκε ταχύτερα από ό, τι ο ρυθμός αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού. Σύμφωνα με τον Οργανισμό για τα Τρόφιμα και τη Γεωργία (FAO) των Ηνωμένων Εθνών, ο κόσμος παράγει περισσότερο από 1 1/2 φορά τρόφιμα απ’ όσα αρκούν για να ταΐσει όλους τους ανθρώπους στον πλανήτη. Αυτά είναι ήδη αρκετά για να τροφοδοτήσει 10 δισεκατομμύρια ανθρώπους, τον μέγιστο προβλεπόμενο πληθυσμό του 2050 στον κόσμο. Αλλά οι άνθρωποι που κερδίζουν λιγότερα από δύο δολάρια την ημέρα -οι περισσότεροι από τους οποίους είναι φτωχοί αγρότες που καλλιεργούν μη βιώσιμα μικρά κομμάτια γης- δεν μπορούν να αγοράσουν αυτά τα τρόφιμα.
Στην πραγματικότητα, το μεγαλύτερο μέρος των βιομηχανικά παραγόμενων σιτηρών πηγαίνει στα βιοκαύσιμα και σε ζωοτροφές και όχι σε τροφές για το ένα δισεκατομμύριο πεινασμένους. Η έκκληση για διπλασιασμό τηςπαραγωγής τροφίμων έως το 2050 ισχύει μόνο εάν συνεχίσουμε να δίνουμε προτεραιότητα στον αυξανόμενο πληθυσμό των ζώων και των αυτοκινήτων σε βάρος των πεινασμένων ανθρώπων.»
Το παραπάνω κομμάτι είναι η αρχή μιας μελέτης ειδικών επί του θέματος πανεπιστημιακών ερευνητών που δημοσιεύτηκε στην «Επιθεώρηση Αειφόρου Γεωργίας» (Journal of Sustainable Agriculture) στις ΗΠΑ. Και υπάρχουν πολλές παρόμοιες μελέτες σε όλες τις χώρες από πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και οργανώσεις για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Αλλά αυτή η επιστημονική αλήθεια δεν είναι συμβατή με τη φύση του καπιταλιστικού συστήματος, μέσα στο οποίο οι επιλογές και οι προτεραιότητες καθορίζονται από τη μεγιστοποίηση του κέρδους και όχι από τις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων. Γι’ αυτό, ακόμα και οι πολιτικοί οι οποίοι είναι ενημερωμένοι στην πλούσια Δύση, δεν θίγουν σε βάθος τέτοια ζητήματα. Κι όταν τα θίγουν κάτω από πίεση, το κάνουν ευθυγραμμισμένοι με τη λογική των μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων που βλέπουν τα τρόφιμα όχι ως είδος πρώτης ανάγκης για το σύνολο των ανθρώπων, αλλά ως μέσο για να αυξήσουν την κερδοφορία τους και να αυξήσουν τα μερίσματα των μετόχων τους. Ένα φυτό που ο κοινός άνθρωπος το θεωρεί τροφή, οι εταιρίες που το εμπορεύονται το βλέπουν ως εμπόρευμα ή ως καύσιμο για τα αυτοκίνητα! Επίσης, με την καπιταλιστική λογική τρώει όποιος έχει να πληρώσει και, μάλιστα, με τιμές που ο καπιταλιστής διαμορφώνει. Όποιος, λοιπόν, δεν έχει αρκετά χρήματα για να αγοράσει τρόφιμα, είναι αδιάφορος για τον καπιταλιστή, αδιάφορος και για τον πολιτικό που πιστεύει στο ίδιο σύστημα, το καπιταλιστικό, και το προστατεύει.
Τα δε τελευταία χρόνια, έχει αποκαλυφθεί με λεπτομέρειες, ανατριχιαστικές σε όσους έχουν μη καπιταλιστικές ευαισθησίες, αλλά εντελώς φυσιολογικές για όσους ευνοούνται από τον τρόπο με τον οποίο η αγορά κατευθύνει τα τρόφιμα, ότι, πέρα από την παρά φύσει μετατροπή των τροφίμων σε ντίζελ και σε άλλα κερδοφόρα μη διατροφικά προϊόντα, ο πλούσιος κόσμος αφενός τρώει πολύ μεγαλύτερες ποσότητες τροφίμων βλάπτοντας ακόμα και την δική του υγεία από την απληστία που τον έχει καταλάβει, και αφετέρου πετάει στα σκουπίδια τεράστιες ποσότητες που αντιστοιχούν περίπου στο 30% των παραγόμενων παγκοσμίως τροφίμων! Εξωφρενικό, αλλά αληθινό.
Παχυσαρκία
Από τη μια, λοιπόν, οι άνθρωποι στον δυτικό κόσμο καταναλώνουν ποσότητες και θερμίδες πολύ πάνω από το ανώτατο επιτρεπτό για τη σωματική και πνευματική υγεία του ανθρώπου όριο, με αποτέλεσμα το ποσοστό των υπέρβαρων να τείνει να ξεπεράσει το ποσοστό των ανθρώπων με κανονικό βάρος. Εάν λάβει κανείς υπόψη του ότι, για παράδειγμα στις ΗΠΑ, που είναι πρώτη στον κόσμο σε κατά κεφαλήν κατανάλωση τροφίμων και πρώτη σε παχύσαρκους, το ποσοστό των υπέρβαρων, και μάλιστα από την παιδική κιόλας ηλικία, είναι της τάξης του 36,20%! Πιο κάτω, αλλά ψηλά στην κατάταξη, είναι η Μεγάλη Βρετανία με ποσοστό 27,80%, η Γερμανία με 22,30%, η Γαλλία με 21,60% και η Ιταλία με 19,90%, αλλά και η Ελλάδα με 24,90%. Δηλαδή, οι άνθρωποι στη Δύση, βλάπτοντας και τον εαυτό τους, τρώνε και το φαγητό των άλλων! Στο άλλο άκρο η Κίνα, η οποία αν και έφτασε να είναι η δεύτερη οικονομία στον κόσμο διατηρεί ακόμα ένα από τα χαμηλότερα στον κόσμο ποσοστά υπέρβαρων της τάξης του 6,20%.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η παχυσαρκία έχει σχεδόν τριπλασιαστεί από το 1975 μέχρι σήμερα. Οι υπέρβαροι παγκοσμίως υπολογίζονται σε περίπου δύο δισεκατομμύρια άτομα, εκ των οποίων το ένα τρίτο είναι παχύσαρκοι. Να σημειωθεί ότι οι θάνατοι που συνδέονται με υπέρβαρους είναι περισσότεροι από τους θανάτους που συνδέονται με τους λιποβαρείς (με εξαίρεση την υποσαχάρια Αφρική και μερικές περιοχές στην Ασία). Οι θάνατοι με κύρια αιτία την παχυσαρκία, μόνο στις ΗΠΑ, ανέρχονται ετησίως σε 300.000 περίπου.Βασική αιτία της παχυσαρκίας, σε απλά ελληνικά, είναι η υπερτροφία επιβαρυμένη με ζάχαρα και λίπη. Καρδιακές παθήσεις, καρκίνοι, διαβήτης, οστεορθρίτιδα, ακόμα κι ο κορωνοϊός, προτιμούν τους υπέρβαρους.
Σπατάλη
Απ’ την άλλη, η σπατάλη στα τρόφιμα είναι επίσης εξωφρενική. Το ένα τρίτο των τροφίμων δεν καταλήγει στις κοιλιές αυτών που πεινούν, αλλά στα σκουπίδια και τις χωματερές. Μόνο στη Γερμανία, που είναι από τις πιο οργανωμένες χώρες και το ζήτημα της σπατάλης είναι ανοιχτό και συζητείται, πετιούνται ετησίως 15 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων! Και απ’ αυτά, σύμφωνα με τους ειδικούς, τα 9 εκατομμύρια θα μπορούσαν να μην πετάγονται! Το ίδιο συμβαίνει παντού, κυρίως στον αναπτυγμένο δυτικό κόσμο. Και για να αλλάξει αυτό το αίσχος, να παύσει ή να περιοριστεί στο έπακρο αυτό το έγκλημα, χρειάζεται αφενός αποφασιστική στάση του πολιτικού προσωπικού, που δεν υπάρχει, η αναδιάταξη της διαχείρισης των τροφίμων και η προσαρμογή της βιομηχανίας τροφίμων, που επίσης δεν υπάρχει και, τρίτο, μια διαφορετική παιδεία, με δεδομένο ότι το 50% των τροφίμων καταλήγουν στις χωματερές μέσω των υπερκαταναλωτικών νοικοκυριών, που ούτε κι αυτή υπάρχει.
Και βέβαια, συντρέχει κι άλλος ένας πάρα πολύ σοβαρός λόγος για να περιοριστεί η σπατάλη και να αναδιανεμηθούν καλύτερα να τρόφιμα. Ο λόγος αυτός είναι ότι ο στρεβλός τρόπος διαχείρισης των τροφίμων από το σχεδιασμό, την παραγωγή, επεξεργασία, μεταφορά, πώληση και κατανάλωση, που όλα διευθύνονται και καθορίζονται βασικά από τις μητροπόλεις του καπιταλισμού και τις πολυεθνικές εταιρίες, έχει τρομακτικά αρνητικές συνέπειες για το περιβάλλον, την κλιματική αλλαγή και την εν γένει επιβίωση κάθε ζωντανού οργανισμού, του ανθρώπου συμπεριλαμβανομένου. Σπαταλιούνται τεράστιες ποσότητες πόσιμου νερού, μολύνονται θάλασσες, ποτάμια, λίμνες και υπόγεια ύδατα, εκχερσώνονται δάση για να εξαπλωθούν οι καλλιέργειες και ρυπαίνεται η ατμόσφαιρα από το διοξείδιο του άνθρακα που παράγεται στη διαδικασία παραγωγής, επεξεργασίας και μεταφοράς τροφίμων κ.λπ.
Έτσι κι αλλιώς…
Αυτός είναι ο κανονικός κόσμος του καπιταλισμού που επέβαλε παγκόσμια η Δύση. Και είναι κραυγαλέα η έλλειψη μιας πραγματικής και συγκροτημένης Αριστεράς. Μιας Αριστεράς που δεν θα μιμείται τη Δεξιά, έστω του κέντρου, μιας Αριστεράς που εκτός από τους μισθούς, τα μεροκάματα και την ελευθερία της έκφρασης, θα έχει στη σημαία της και το θέμα της κλιματικής αλλαγής και του δικαιώματος των ανθρώπων, όλων των ανθρώπων, στην τροφή.
Ο απώτερος στόχος της ανατροπής του ισχύοντος πολιτικού καθεστώτος που καταστρέφει κάθε οικοσύστημα και απειλεί όλα τα είδη ζωής επί γης, θα επιτευχθεί, ως δίκαιη και διαρκής λύση, μόνο αν η Αριστερά είναι σε θέση να ενημερώνει και να καλλιεργεί, να αφυπνίζει και να εξεγείρει την κοινωνία ενάντια σε κάθε τι που είναι απάνθρωπο και αφύσικο. Αλλά κι αν δεν υπάρξει μια τέτοια Αριστερά στη Δύση, κι αν δεν το κάνει κάποια άλλη δύναμη, θα το κάνει αργά ή γρήγορα η ίδια η φύση, μέρος της οποίας, και όχι επιβήτορας από άλλο σύμπαν και άλλη διάσταση, εξωγήινη ή μεταφυσική, είναι και η κάθε κοινωνία. Γιατί αυτή η ανισορροπία και η ανισότητα που συνεχώς διευρύνονται, εάν δεν αντιμετωπιστούν με την επικράτηση μιας άλλης κουλτούρας, πιο δίκαιης, ισότιμης, ισορροπημένης και φυσικής, και δεν επέλθει αρμονία με βάση τον κοινό νου, θα οδηγήσουν σε εκρήξεις ηλιακές που κανένα μυαλό δεν μπορεί να διανοηθεί. Ο κορωνοϊός είναι μόνο μια μικρή προειδοποίηση…
