Επιμέλεια: Βάννα Σφακιανάκη
Σε ένα Γαλατικό χωριό, την Καλαμιά Κοζάνης, συναντήθηκαν οι αγώνες πολλών περιοχών της Κοζάνης και της Φλώρινας, περιοχών που πλήττονται από την εγκατάσταση μονάδων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Πριν από λίγες μέρες, οι εκπρόσωποι των Επιτροπών Αγώνα αποφάσισαν την πραγματοποίηση παλλαϊκού συλλαλητηρίου στην κεντρική πλατεία της Κοζάνης την 1η Ιουνίου. (1)
Στην Καλαμιά οι αντιδράσεις για την εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών σταθμών σε δημόσια χορτολιβαδική έκταση 750 στρεμμάτων στην πλαγιά του όρους Κέδρωμα, σε απόσταση αναπνοής από τα σπίτια του χωριού, είχαν ξεκινήσει δύο χρόνια πριν και κλιμακώθηκαν όταν η εταιρεία έστειλε τις μπουλντόζες για να ξεκινήσει το έργο. Στις 27 Απριλίου με πρωτοβουλία της Επιτροπής Αγώνα, είχαν στηθεί οι πρώτες σκηνές στο Κέδρωμα με σκοπό τη μόνιμη παραμονή στη βουνοπλαγιά και κλήθηκαν να πάνε όσοι άλλοι ήθελαν να στήσουν τη δική τους σκηνή και να γιορτάσουν όλοι μαζί την Πρωτομαγιά.
Με καθημερινή μαζική παρουσία τους και με το σύνθημα «Δεν χαρίζουμε σε κανέναν το μέλλον του χωριού μας», οι κάτοικοι σταματούσαν τις εργασίες. Στις 12 Μαΐου πραγματοποιήθηκε συγκέντρωση με παρουσία Δημοτικών και Περιφερειακών συμβούλων και βουλευτών. (2)
Σε συνάντηση που είχε γίνει στην Κοζάνη στις 3 Μαΐου μεταξύ αντιπροσωπείας της Καλαμιάς και της εταιρείας Kiefer μετά από πρωτοβουλία της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, οι κάτοικοι ζήτησαν νέα χωροθέτηση με τον εκπρόσωπο της Περιφέρειας να χαρακτηρίζει κάτι τέτοιο ανέφικτο. «Ζητούμε νέα χωροθέτηση .Το πάρκο αυτό είναι η γελοιοποίηση του κράτους και ο δικός μας εξευτελισμός .Θα αγωνιστούμε μέχρι τέλους. Εσείς μπορείτε να βρείτε έκταση σε εφαπτόμενο οικόπεδο. Εμείς θέλουμε να ζήσουμε σε αυτή τη γωνιά της γης στο φυσικό μας περιβάλλον. Σε 25 χρόνια που θα σηκωθούνε τα φωτοβολταϊκά θα χαθεί το δάσος. Εμείς δεν ξεπουλιόμαστε και τσάμπα ρεύμα να μας δώσετε» τόνισε εμφαντικά κάτοικος για αυτούς που βλέπουν την Καλαμιά ως κουκίδα χωρίς να λαμβάνεται υπόψιν ο άνθρωπος. «Δεν μπορούν να έρθουν τα παιδιά μας να δουν αυτή την βαρβαρότητα. Το τοπίο είναι σημαντικό κλειδί για την ευημερία και συνεπάγεται ευθύνες και δικαιώματα για τον καθένα. Αυτή την ευθύνη αναλαμβάνουμε, να διαφυλάξουμε το τοπίο, το δικαίωμα στη ζωή». (3)
Ασφυκτικά περικυκλωμένα χωριά από μονοκαλλιέργεια θηριωδών φωτοβολταϊκών και στο βάθος αιολικά και μικρά υδροηλεκτρικά
Μια ματιά στο χάρτη της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας φτάνει για να διαπιστώσει κανείς τη ζοφερή εικόνα στα ορεινά χωριά της Κοζάνης, αλλά και άλλων περιοχών, ορεινών και πεδινών, της Μακεδονίας, της Θεσσαλίας και όλης της χώρας. Χωριά που ζουν από τη γεωργία και την κτηνοτροφία πολιορκούνται από φωτοβολταϊκές μονάδες που καταλαμβάνουν παραγωγικές εκτάσεις και δημιουργούν αποπνικτικές συνθήκες για τη ζωή. Και το ακόμα χειρότερο είναι ότι στην Καλαμιά –και όχι μόνο εκεί– οι εκτάσεις παραχωρήθηκαν από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης που σκοπός του είναι να στηρίζει την ύπαιθρο και την αγροτική ανάπτυξη!
Στο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας υπάρχει η εξής πρόβλεψη: «Ως περιοχές προτεραιότητας για τη χωροθέτηση εγκαταστάσεων εκμετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας μπορεί ενδεικτικά να θεωρηθούν οι περιοχές που είναι άγονες ή δεν είναι υψηλής παραγωγικότητας και κατά προτίμηση αθέατες από πολυσύχναστους χώρους… Ειδικώς για την εγκατάσταση Φωτοβολταϊκών Σταθμών σε πολυσύχναστους χώρους πρέπει, στο πλαίσιο της σχετικής περιβαλλοντικής αδειοδότησης, να καθορίζονται τα κατά περίπτωση κατάλληλα μέτρα για να μην υπάρχει οπτική όχληση.». Οι προβλέψεις αυτές παρά την ασάφειά τους, σε άλλες εποχές θα προβλημάτιζαν τις υπηρεσίες αφού έστω και «κατά προτίμηση» οι μονάδες θα έπρεπε να είναι «αθέατες από πολυσύχναστους χώρους». Πως να κάνει όμως κανείς αθέατη μια βουνοπλαγιά που κατεβαίνει προς το χωριό;
Για την κτηνοτροφική γη στα ορεινά χωριά δεν υπάρχει καμιά πρόβλεψη στο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο. Είναι βέβαιο παρ’ όλα αυτά, ότι σε διάφορα αναπτυξιακά προγράμματα, εθνικά ή περιφερειακά, υπάρχουν αναφορές σε προστασία της κτηνοτροφίας και οι υπηρεσίες όχι μόνο μπορούν αλλά οφείλουν να τις συνεκτιμήσουν. Στην εποχή που ζούμε όμως, όπου όλες οι έννοιες έχουν χάσει το νόημά τους, το Ειδικό Χωροταξικό «εφαρμόζεται» ακόμα κι αν δεν προβλέπει τίποτα, όταν αυτό συμφέρει την κυρίαρχη πολιτική!
Σχεδόν ένα «Βέλγιο» χρειάζονται για να πετύχουν τους στόχους, Γαλλία, Γερμανία και Ιταλία.
Είναι γνωστό ότι οι μονάδες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ειδικά τα φωτοβολταϊκά καταλαμβάνουν τεράστιες εκτάσεις γης. Η McKinsey σε μελέτη με τίτλο «Land: A crucial resource for the energy transition», εξέτασε πόση γη χρειάζεται για να εκπληρωθεί ο στόχος ισχύος ΑΠΕ που τίθεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (REPowerEU) και ο οποίος μόνο για τα φωτοβολταϊκά είναι 600 GW μέχρι το 2030. «Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έκθεσης, μόνο η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία, οι οποίες αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ των εγκαταστάσεων ΑΠΕ μέχρι το 2030, χρειάζονται επιπλέον 23,000 έως 35,000 τετραγωνικά χιλιόμετρα προκειμένου να φιλοξενήσουν την νέα ισχύ έργων ΑΠΕ με βάση τους στόχους που υπάρχουν. Πρόκειται για μια έκταση που ισούται με το μέγεθος του Βελγίου.». Σύμφωνα με την μελέτη, στην Ιταλία μόλις το 1% της γης είναι κατάλληλο για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών χωρίς περιορισμούς. Και η «λύση» θα μπορούσε να είναι η …μείωση των περιορισμών για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών! (4)
Στην Ελλάδα πάντως ως πρωτοπόροι, επειδή δεν έχουμε περιορισμούς όπως η Ιταλία, και επειδή επίσης, δεν μας πειράζει να κάνουμε αθρόες εισαγωγές γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, πήραμε ασημένιο μετάλλιο στο ρυθμό διείσδυσης φωτοβολταϊκών παγκοσμίως καταγράφοντας το 2022 το δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό μετά την Ισπανία σε παγκόσμιο επίπεδο! (5) Σε βάρος των τόπων όπου ζουν άνθρωποι και του μέλλοντός τους, που δεν αποτιμήθηκαν από την επιτροπή που μοίρασε τα μετάλλια…
Παραπομπές
1] Πολιτιστικός Σύλλογος Καλαμιάς «Μέγας Αλέξανδρος», facebook.com
2) Καλαμιά Κοζάνης: Οι κάτοικοι σταμάτησαν τις εργασίες κατασκευής φωτοβολταϊκού πάρκου, naftemporiki.gr
3) Η Καλαμιά αντιστέκεται στις προτάσεις του Πετρόχειλου για αντισταθμιστικά: «Εμείς δεν ξεπουλιόμαστε, ζητούμε νέα χωροθέτηση», prlogos.gr
4) Νέα μελέτη της McKinsey για την διαθεσιμότητα εκτάσεων γης για ανάπτυξη ΑΠΕ – Σχεδόν ένα «Βέλγιο» χρειάζονται για να πετύχουν τους στόχους, Γαλλία, Γερμανία και Ιταλία, energypress.gr
5) «Ασημένιο μετάλλιο» για την Ελλάδα στο ρυθμό διείσδυσης φωτοβολταϊκών παγκοσμίως – Τι δείχνουν τα στοιχεία του IEA για το 2022 – Κερδίζουν έδαφος τα «merchant PV», energypress.gr
