Του Γιώργου Παπαϊωάννου
Για την καταδίκη του τρολαρίσματος που δέχτηκε ο διαστημικός υπουργός Ν. Παππάς
Υποστηρικτές της κυβέρνησης, αλλά και της «επιστήμης», αγανάκτησαν για το μαζικό τρολάρισμα με το οποίο αντιμετωπίστηκε η εξαγγελία του υπουργού Ψηφιακής Πολιτικής περί ιδρύσεως Εθνικού Κέντρου Διαστημικών Εφαρμογών. Ο ίδιος ο δοκιμασμένος και «επιτυχημένος» υπουργός, καταδίκασε τον «χαβαλέ» για ένα «πολύ σοβαρό θέμα», όπως ο ίδιος είπε. Ακόμα, διάφοροι έσπευσαν να ενημερώσουν το ανήξερο πόπολο ότι δεν πρόκειται για κάποια πλατφόρμα εκτόξευσης διαστημικών λεωφορείων (σώπα…), αλλά για ένα Κέντρο που θα συντονίζει διάφορους φορείς γύρω από σχετικά πεδία της επιστημονικής έρευνας. Ο υπουργός σάς δείχνει το φεγγάρι και εσείς κοιτάτε το δάχτυλο, μας λένε με λίγα λόγια οι πολέμιοι του «χαβαλέ». Ανάμεσά τους, άλλοι δηλώνουν φιλοκυβερνητικοί και άλλοι σπεύδουν να διευκρινίσουν ότι δεν υποστηρίζουν την κυβέρνηση αλλά την, «καθαρή» και πάντα απαλλαγμένη από πολιτικές σκοπιμότητες, Επιστήμη.
Αφού λοιπόν είναι τόσο «επιστημονικό» το εγχείρημα, θα πρέπει να επιδειχθεί ο πρέπων θρησκευτικού τύπου σεβασμός και να σταματήσει αμέσως ο χαβαλές από τους μη γνωρίζοντες. Έτσι διατάζουν οι –κατά τα άλλα– «διαφωτιστές» που έχουν κηρύξει πόλεμο σε κάθε είδους ανορθολογισμό. Δεν καταλαβαίνουν καν, ότι στην πραγματικότητα είναι οι ίδιοι βουτηγμένοι στον νέου τύπου ανορθολογισμό και τη μεταφυσική την οποία νομίζουν ότι καταπολεμούν στο όνομα της επιστήμης. Ας δώσουν λοιπόν μια «επιστημονική εξήγηση»: Γιατί τόσο κράξιμο για μια τόσο προχωρημένη κίνηση που προάγει την επιστημονική πρόοδο; Αν η εξήγηση που δίνουν, είναι ότι ο λαουτζίκος δεν καταλαβαίνει τίποτα από αυτά, μιας και αποτελείται από μπαστουνόβλαχους, κόβονται με βαθμό κάτω από τη βάση και πρέπει να ξαναδοκιμάσουν.
Μια απόλυτα ορθολογική σκέψη
Είναι προφανές ότι το μαζικό τρολάρισμα για το διαστημικό Κέντρο έχει αιτίες που δεν χρειάζεται και μεγάλη «επιστημοσύνη» για να τις διακρίνει κανείς. Γιατί η πραγματικότητα δεν είναι πείραμα σε αποστειρωμένο εργαστήριο, αλλά λίγο πιο σύνθετη και καθορίζεται πάντα από μια σειρά συνθήκες. Για παράδειγμα, ποιος λέει κάτι, πού και πότε το λέει. Στην περίπτωσή μας, τη διακήρυξη την έκανε ένας υπουργός που σε κάθε σοβαρή χώρα θα ήταν στο σπίτι του μετά από ένα απόλυτο φιάσκο στο οποίο πρωταγωνίστησε. Μετακινήθηκε όμως σε ένα καινούριο υπουργείο γιατί είναι κολλητός και δεξί χέρι του πρωθυπουργού. Ένας υπουργός μιας κυβέρνησης που έχει αποδεχτεί τον στραγγαλισμό της κοινωνίας σε μια χώρα στην οποία οι νέοι επιστήμονες μεταναστεύουν μαζικά στο εξωτερικό και της οποίας όλοι οι κρίσιμοι τομείς, έχουν τα χάλια τους. Αν τα ξεχάσει κανείς όλα αυτά, είναι πράγματι να απορεί που οι πολίτες κράζουν την ίδρυση ενός τόσο σοβαρού οργανισμού που «βρε παιδί μου, έχει και η Γερμανία»…
«Στον πυρήνα του μαζικού χαβαλέ με τον οποίο αντιμετωπίστηκαν οι σχετικές δηλώσεις, βρίσκεται η απόλυτα ορθολογική σκέψη πως οι προτεραιότητες για τη χώρα και τη βαθιά χειμαζόμενη κοινωνία είναι εντελώς διαφορετικές», έγραψε ένας καλός φίλος. Και έχει δίκιο. Αλλά αυτή την «απόλυτα ορθολογική σκέψη», οι θιασώτες της κυβέρνησης και της «καθαρής» επιστήμης, δεν θέλουν ή δεν μπορούν να την καταλάβουν. Στην πραγματικότητα, είναι αυτοί που κοιτούν το δάχτυλο αντί για το φεγγάρι, νομίζοντας ότι οι αντιδράσεις απέναντι στις «εκσυγχρονιστικές» προτάσεις του κράτους, αποτελούν λαϊκισμό και ανορθολογισμό. Δικαιώνουν μάλλον τον φιλόσοφο Ζακ Ρανσιέρ που έγραφε ότι «λαϊκισμός είναι το βολικό όνομα στο οποίο υποκρύπτεται η οξυμμένη αντίφαση ανάμεσα στη λαϊκή νομιμότητα και στην επιστημονική νομιμότητα, η δυσκολία της κυβέρνησης της επιστήμης να αποδεχθεί τις εκφάνσεις της δημοκρατίας». Ίσως οι ίδιοι θα κατηγορούσαν για λαϊκισμό και τον ποιητή που λέει ότι αρνείται «να υψώσει το κεφάλι στ’ αστροφώτιστα διαστήματα» μπροστά στη θέα ακόμα και ενός μοναδικού ανθρώπου που καταπιέζεται. Δεν θα καταλάβαιναν ότι άλλο θέλει να δείξει ο ποιητής και όχι την υποτίμησή του προς τις επιστημονικές κατακτήσεις.
Ξεχνούν επίσης ότι το κράξιμο και ο «χαβαλές» ήταν πάντα ένα όπλο που είχε η «πλέμπα» απέναντι στους κυβερνώντες. Παροιμιώδη έχουν μείνει τα ανέκδοτα για τους χουντικούς και τα έργα που εγκαινίαζε με το μυστρί ο Παττακός. Ανέκδοτα από αδαείς νεοέλληνες που σαφώς υποτιμούσαν την επιστημονικά ορθότατη ανάγκη να φτιαχτούν δρόμοι και γεφύρια. Αλλά και οι πολιτικοί της Μεταπολίτευσης αντιμετωπίστηκαν συχνά με περιπαικτική διάθεση, από τους Πασόκους και τα κατορθώματά τους, μέχρι τον Μητσοτάκη και τη γκαντεμιά του (εντελώς αντιεπιστημονική έννοια η γκαντεμιά, να το διευκρινίσουμε…). Και φυσικά, τα ίδια τράβηξαν οι μνημονιακοί, ο ΓΑΠ με τα σπαστά ελληνικά του (απαράδεκτο), ο Πάγκαλος (θύμα κοινωνικού ρατσισμού και μπούλινγκ) και τα άλλα παιδιά. Πολλές φορές, κι αυτοί αδικήθηκαν, αφού οι δηλώσεις τους συχνά δεν διαβάστηκαν κατά γράμμα, αλλά υπό το πρίσμα των πεπραγμένων τους και με τα παραμορφωτικά γυαλιά της τσαντίλας του κόσμου, αντί με κάποιο αυστηρό μικροσκόπιο μεγάλης ακριβείας.
Για να γυρίσουμε στο θέμα μας, οι πιο ψυλλιασμένοι από όσους υπερασπίζονται την εξαγγελία Παππά απέναντι στους επικριτές της, δηλώνουν ότι καταλαβαίνουν πως το πρόβλημα έγκειται στον τρόπο με τον οποίο η κοινωνία αντιλαμβάνεται και αξιολογεί τις προτεραιότητες. Σπεύδουν όμως να την πείσουν ότι δεν χρειάζεται τέτοια σύγκριση και επιλογή. Το γεγονός ότι «βρακί δεν έχει ο κώλος μας» δεν σημαίνει, μας λένε, ότι πρέπει να αφήσουμε το διάστημα για αργότερα. Άσε που μέσα από τις έρευνες που θα συντονίσει το νέο Κέντρο, μπορεί και να προκύψουν σοβαρά επιστημονικά επιτεύγματα, έτσι που μπορεί να φορέσουμε μέχρι και βρακί… Να, για παράδειγμα ίσως γυρίσουν να το στελεχώσουν κάποιοι επιστήμονες από το εξωτερικό, δεν αρκεί να «καταγγέλλουμε» τη διαρροή αυτού του δυναμικού, πρέπει και κάτι να κάνουμε για αυτό.
«Κούνια που τους κούναγε» θα απαντούσε κάποιος λαϊκιστής. Ο κόσμος (λαϊκιστικό και αυτό το «κόσμος», ποιος κόσμος;) ξέρει καλύτερα (ή έστω υποθέτει) ποια είναι τα κίνητρα για την ίδρυση ενός τέτοιου οργανισμού, αλλά και η τύχη του υπό τις παρούσες συνθήκες. Το «κάρφωσε» ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην υπουργός Ν. Ξυδάκης. Αναδημοσιεύοντας το ποστ ενός υποστηρικτή της ιδέας για το Διαστημικό Κέντρο, το «μετέφρασε» έτσι ο ίδιος: «Είναι σαν να λέμε συμβατική υποχρέωση της χώρας, προκειμένου να επωφεληθούμε κάπως από τα ευρωπαϊκά προγράμματα»! Τόσο ξάστερα το είπε ο βουλευτής που ανάγκασε τον συγγραφέα του αρχικού ποστ να προβεί σε διευκρινίσεις ότι δεν εννοούσε ακριβώς αυτό: «Συγνώμη αλλά αν είναι να επωφεληθούμε από ευρωπαϊκά προγράμματα, χαιρέτα μου τον πλάτανο. Έρευνα είναι το θέμα, όχι η κονόμα»…
Γιατί, ποιος έχει αμφιβολία ότι κάποιες «δουλειές» και «ημέτεροι» κρύβονται πίσω από την εξαγγελία του Ν. Παππά, γνωστού για την ευελιξία αιλουροειδούς που τον διακρίνει όταν πρόκειται για «κονέ» με συμφέροντα και εργολάβους; Δεν είναι άλλος, ο ίδιος υπουργός είναι που πριν λίγους μήνες δήλωνε με χυδαιότητα ότι το μόνο κριτήριο για να αναλάβει κανείς την Ενημέρωση των πολιτών είναι πόσο χοντρό πορτοφόλι έχει. «Κύριος οίδε» ποιοι θα τον προσέγγισαν, πιθανά σε κάποιο από τα συχνά ταξίδια του στις ΗΠΑ, για να επισπεύσει την ίδρυση του περιβόητου Κέντρου. Τέλος, η προοπτική επιστροφής επιστημόνων στην Ελλάδα, μην το συζητάμε, έχει να κάνει με την γενικότερη κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα αυτής της χώρας και όχι με την ίδρυση κάποιων οργανισμών που της έλειπαν.
Για να μη λέμε και πολλά, η χώρα καταστρέφεται και οι «κυβερνώντες» ασχολούνται με «φούμαρα» και λαμογιές. Έτσι απλά. Αυτή είναι η αλήθεια που την πιάνουν «στον αέρα» οι πολίτες και για αυτό αντιδρούν όπως αντιδρούν. Οι πολυπράγμονες υπουργοί και οι φίλοι τους, θα αντιμετωπίζονται όπως και οι προκάτοχοί τους και χειρότερα, ας αποφασίσουν ότι δεν μπορούν να κάνουν κάτι για αυτό.
