Υπόκωφη κοινωνική δυσαρέσκεια και κινητοποιήσεις
Γράφει ο Ηλίας Σταθάτος από το Λονδίνο
Λιγότερο από μια εβδομάδα απέμεινε μέχρι τις βρετανικές εκλογές. Οι υποψήφιοι και τα επιτελεία τους, ειδικά εκείνοι που πολιτεύονται σε περιοχές που μπορούν να αλλάξουν χέρια (fringe seats), θα γράψουν πολλά χιλιόμετρα μέχρι τις 8 Ιουνίου. Η κίνηση είναι ένα γενικότερο μοτίβο του νησιού. Κίνηση προς ένα μέλλον εκτός Ε.Ε., προς τη διάσωση –ή ολοκληρωτική διάλυση– του Εθνικού Συστήματος Υγείας, προς την αναζήτηση προοπτικής. Δύσκολος στόχος, ιδιαίτερα για τους Συντηρητικούς. Μέχρι τώρα η προεκλογική τους καμπάνια δομήθηκε πάνω σε τρεις άξονες: Brexit, τρομοκρατία και μεταρρύθμιση του συστήματος πρόνοιας των ηλικιωμένων. Το τελευταίο, που ουσιαστικά προβλέπει την ενεχυρίαση του σπιτιού του ηλικιωμένου, το οποίο πλέον θα λογίζεται ως εισόδημα αν χρειάζεται να λάβει περίθαλψη, απεδείχθη επικοινωνιακή καταστροφή. Προκάλεσε την κατακραυγή, αρνητικά δημοσιεύματα, και μόλις έγινε αντιληπτό πως επηρεάζει δημογραφική ομάδα της εκλογικής βάσης των Τόρις, τους ηλικιωμένους με ιδιοκτησία, μισο-ανακλήθηκε. Η Τερέζα Μέι, παίζουσα τον ρόλο της άτεγκτης, «δυνατής και ισχυρής», άλλαξε πολιτική μέσα σε τέσσερις ημέρες, κάτι που προκάλεσε περαιτέρω αρνητική δημοσιότητα.
Κακή περίοδος για τέτοιους είδους λάθη, μιας και το κόμμα των Εργατικών φαίνεται να προβλέπεται όχι μόνο να επιτύχει καλύτερη εκλογική επίδοση από ό,τι αναμένονταν, αλλά ακόμα και να απειλεί την, πριν κάποιες εβδομάδες απόλυτα εγγυημένη, πλειοψηφία των Συντηρητικών. Επομένως δεν πρέπει να προξενεί ερωτηματικά το γεγονός πως, ειδικά μετά το ντιμπέιτ πολιτικών αρχηγών της Πέμπτης, στο οποίο η πρωθυπουργός δεν παρευρέθηκε, επέλεξε να προβεί σε δημόσιες, σκληρές δηλώσεις για το Brexit, πολιτικό πεδίο προνομιακό για τους Τόρις, μιλώντας σε ένα εργοστάσιο στα βορειοανατολικά, στο Τισάιντ – παραδοσιακό προπύργιο των Εργατικών. Όμως το κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό περιεχόμενο της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου, παραμένει… τοπίο στην ομίχλη, με τους κυβερνώντες να μην εξαγγέλλουν τίποτα συγκεκριμένο για την επόμενη ημέρα – πέρα από το ότι είναι προετοιμασμένοι να αποχωρήσουν «χωρίς συμφωνία», ότι επιθυμούν μια «βαθιά συνεργασία με την Ε.Ε.» αλλά και πως «Brexit σημαίνει Brexit». Σύμφωνα με έρευνα των Financial Times, το Ηνωμένο Βασίλειο, για να βρεθεί στην κατάσταση που είναι σήμερα, έπειτα από την αποχώρηση του από την Ε.Ε. θα πρέπει να επαναδιαπραγματευτεί τουλάχιστον 759 διπλωματικές και εμπορικές συμφωνίες.
Η πιθανή ανάκαμψη των Εργατικών
Το κόμμα του Τζέρεμι Κόρμπιν προβλέπονταν, με αρκετή χαιρεκακία στις περισσότερες περιπτώσεις, πως θα γνωρίσει τη χειρότερη ήττα στην ιστορία του. Όμως οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μια αργή αλλά σταθερή μείωση της ψαλίδας με το κυβερνών κόμμα. Θα επιλέξουμε να μην μπλεχτούμε ιδιαίτερα με το κομμάτι των δημοσκοπήσεων – που τα τελευταία χρόνια έχει αποδείξει πως πάσχει από πολλές αδυναμίες. Αυτό που είναι σημαντικό, και πάλι, είναι η κίνηση. Οι πολιτικές του μανιφέστου των Εργατικών, παρά τις βαθιές διαιρέσεις και φραξιονισμούς του κόμματος της μείζονος αντιπολίτευσης, δείχνουν να καταφέρνουν να κινητοποιούν ένα κοινωνικό δυναμικό, ιδιαίτερα νέων ανθρώπων, που στο πρόσωπο και στις πολιτικές Κόρμπιν αναγνωρίζουν τα συμφέροντά τους – όπως τα εργατικά δικαιώματα για τους «συνεργάτες» της «ψηφιακής οικονομίας» και η κατάργηση των υψηλότατων πανεπιστημιακών διδάκτρων. Όπως δήλωσε στον Δρόμο νεαρή φοιτήτρια και εργαζόμενη που συνέβαλε στην προεκλογική καμπάνια του Εργατικού κόμματος, «είναι η πρώτη φορά που θυμάμαι τόσο μεγάλη διαφορά μεταξύ των πολιτικών επιλογών που έχω μπροστά μου. Επίσης δεν περίμενα ποτέ να παίρνω τηλέφωνα, να μοιράζω φυλλάδια για την καμπάνια του Εργατικού Κόμματος».
Τα φαινόμενα απατούν
Αυτή η χώρα κρύβει πολλές εκπλήξεις και συνήθως μια επιδερμική ανάλυσή της οδηγεί σε σφάλματα, μιας και η πραγματικότητά της είναι πολυεπίπεδη. Οι Συντηρητικοί χτίζουν ένα πολιτικό μήνυμα, στρατηγική και πολιτική συνταγή πάνω στο Brexit, ταυτόχρονα όμως δεν λένε τίποτα ουσιαστικό. Οι Εργατικοί βρίσκονται σε οριακό σημείο, ταυτόχρονα όμως δοκιμάζουν μια πολιτική συνταγή με σημαντικό πολιτικό και αξιακό βάθος, ανεξάρτητα του τι θα γίνει στο τέλος. Οι εκλογές μπορεί να σημαίνουν τα πάντα… αλλά και τίποτα, σε περίπτωση που οι Τόρις επιστρέψουν στην εξουσία με πάνω-κάτω τις ίδιες ψήφους με τις προηγούμενες εκλογές.
Επιφανειακά, υπάρχει κοινωνική ειρήνη σε σχέση με πιο παραδοσιακά «ανήσυχες» χώρες όπως η Γαλλία, ενώ μόλις την Πέμπτη ο Guardian ανακοίνωσε νέα δραματική ετήσια μείωση των μελών των συνδικάτων. Την ίδια ώρα, συνδικάτα βάσης όπως οι «Ανεξάρτητοι Εργαζόμενοι της Μεγάλης Βρετανίας», αποδεικνύονται ιδιαίτερα επιτυχημένα και δίνουν σκληρές μάχες σε νευραλγικούς τομείς, όπως οι διανομείς, φύλακες και μαίες. Όπως δήλωσε στον Δρόμο η Λουίζα, μέλος του μαχητικού συνδικάτου «Ενωμένες Φωνές του Κόσμου», που οργανώνει χιλιάδες μετανάστες εργάτες στον δύσκολο ιδιωτικό τομέα, «γίνονται πολλά πράγματα, και το περίεργο είναι πως πετυχαίνουμε νίκες, σε αντίθεση με τη Γαλλία από όπου κατάγομαι». Καθώς μιλούσαμε, πίσω μας οι καθαριστές της Σχολής Οικονομικών του Λονδίνου (ή μάλλον του εργολάβου – βλ. φωτό) περιφρουρούσαν την 6η ημέρα απεργίας τους, τη μεγαλύτερη απεργία καθαριστών σε πανεπιστήμια σε όλη τη χώρα, διεκδικώντας ίσα δικαιώματα με τους υπόλοιπους εργαζόμενους.
