Με σιγουριά μπορεί ο οποιοσδήποτε πλέον να διαπιστώσει ότι το Μακεδονικό δημιουργεί πολλαπλές αναταράξεις στην πολιτική ζωή της Ελλάδας –και όχι μόνο, αν κρίνει κανείς τι γίνεται, στην ΠΓΔΜ– και πολύ περισσότερο στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. Αυτή η εκτίμηση έχει διατυπωθεί πολλαπλώς από την αρθρογραφία του Δρόμου τους τελευταίους μήνες και επιβεβαιώνεται πλήρως από την πολιτική επικαιρότητα και την παραίτηση Κοτζιά από τη θέση του υπουργού Εξωτερικών. Το γεγονός της εξώθησης του Κοτζιά σε παραίτηση δεν μπορεί να ερμηνευτεί σε όλη του την διάσταση, αν δεν παρθούν υπόψη το πώς έχει εξελιχτεί το Μακεδονικό και η τύχη της Συμφωνίας των Πρεσπών μετά το φιάσκο του δημοψηφίσματος στην ΠΓΔΜ. Η προσωπική ευθιξία ή η περίεργη προσωπικότητα του πρώην, πλέον, ΥΠΕΞ ή ο σκυλοκαβγάς με τον Πάνο Καμμένο, δεν μπορούν να δώσουν επαρκείς πολιτικές ερμηνείες στα τεκταινόμενα των τελευταίων ημερών.
Οι ΗΠΑ δεν κάνουν πια πλάτες
Φαίνεται ότι ο βασικός λόγος της παραίτησης Κοτζιά έγκειται στο γεγονός ότι ο πρώην ΥΠΕΞ ένιωσε ότι έχει «ριχτεί» από τις ΗΠΑ. Ότι οι Αμερικάνοι φίλοι του δεν στηρίζουν πλέον με τον ίδιο τρόπο τις πολιτικές επιλογές που έχει κάνει ο Νίκος Κοτζιάς, πάντα, βέβαια, σε συνεργασία με τις ΗΠΑ και την πρεσβεία τους εδώ στην Ελλάδα. Τραβηγμένο σενάριο; Μάλλον όχι. Οι Αμερικάνοι μετά το φιάσκο του δημοψηφίσματος στην ΠΓΔΜ και βλέποντας ότι μπορεί να ακυρωθεί ο σχεδιασμός τους για τη Συμφωνία των Πρεσπών, που μέσω αυτής θέλουν να περιορίσουν τη ρωσική διείσδυση στον χώρο των Βαλκανίων, ήταν αναγκασμένοι να αρχίσουν να διερευνούν και εναλλακτικά σενάρια –PlanB στα ελληνικά– για να δουν πώς θα προχωρήσει η πολιτική τους. Η πρόταση του Π. Καμμένου για δημιουργία μίνι-ΝΑΤΟ Βαλκανίων –υπογραφή αμυντικής συμφωνίας ανάμεσα στην Ελλάδα, την ΠΓΔΜ, την Αλβανία, τη Βουλγαρία και σε μεταγενέστερο επίπεδο και τη Σερβία– ήταν ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Σίγουρα ο ΥΠΕΘΑ δεν θα έκανε μια τέτοια πρόταση από μόνος του στην επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον. Κάποια διαβούλευση θα είχε προηγηθεί, όχι μόνο με τον Αλ. Τσίπρα, όπως αποκαλύφθηκε από τον ίδιο τον Π. Καμμένο, αλλά και με τον Αμερικάνο πρέσβη στη χώρα μας, Τζέφρι Πάιατ. Άλλωστε η αφωνία του Μαξίμου για την πρόταση Καμμένου, η υπεράσπιση του ΥΠΕΘΑ από τους προεδρικούς του ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στην επίθεση που δεχόταν από την εσωκομματική αντιπολίτευση της Κουμουνδούρου και την Εφ.Συν., όπως και οι χλιαρές αντιδράσεις των ΗΠΑ, δείχνουν ότι διάφορα είχαν διαμειφθεί μεταξύ Μαξίμου, Πενταγώνου και πρεσβείας ΗΠΑ το προηγούμενο διάστημα.
Όλα τα παραπάνω έκαναν τον Νίκο Κοτζιά να αισθανθεί ότι τον «άδειασαν». Πρώτα ο πρωθυπουργός και μετά οι ΗΠΑ, που είναι οι πλάτες του και τα αφεντικά του. Γιατί όμως «άδειασμα»; Γιατί μια ενδεχόμενη απαγκίστρωση από την Συμφωνία των Πρεσπών θα σήμαινε και υποχρεωτική εγκατάλειψη της πολιτικής του πρώην ΥΠΕΞ και της υπογραφής που είχε βάλει με μεγάλη επισημότητα στη Συμφωνία. Και κατ’ επέκταση ο Ν. Κοτζιάς θα περιοριζόταν σε δευτερεύοντα ρόλο, δηλαδή να είναι ένας υπουργός Εξωτερικών που θα είναι αναγκασμένος να εφαρμόζει προτάσεις άλλων και χωρίς να έχει όση στήριξη θα ήθελε από τις ΗΠΑ. Όλα αυτά δεν είναι πράγματα που θα μπορούσε εύκολα να δεχτεί ο Ν. Κοτζιάς, ειδικά όταν μέχρι τώρα διηύθυνε το υπουργείο Εξωτερικών όπως αυτός ήθελε, με μοναδικούς συνομιλητές τον Α. Τσίπρα και τις ΗΠΑ –επί της ουσίας ο πρώην ΥΠΕΞ λειτουργούσε σαν πρακτορείο του ατλαντισμού.
Ερχόντουσαν και έρχονται χρεώσεις
Μια άλλη πλευρά είναι ότι ο Ν. Κοτζιάς διαισθάνεται ότι θα του χρεωθούν διάφορα. Πρώτα και κύρια μια ενδεχόμενη αποτυχία της Συμφωνίας των Πρεσπών, κάτι που δεν είναι και τόσο απίθανο. Μια αποτυχία των Πρεσπών θα έχει σοβαρό πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση και προσωπικά για τον Αλ. Τσίπρα, που είχαν επενδύσει πολλά στη συμφωνία για να δείξουν ότι παράγουν σοβαρό διπλωματικό έργο. Αυτό το πολιτικό κόστος κάπου πρέπει να μετακυλιστεί. Ο Ν. Κοτζιάς ξέρει καλά το πόσο ραδιούργος μπορεί να γίνει ο πρωθυπουργός, τι απότομες «στροφές» μπορεί να κάνει κι έτσι μάλλον νιώθει ότι μπορεί να γίνει ο αποδιοπομπαίος τράγος του Μακεδονικού και όχι μόνο.
Φαίνεται ότι ο βασικός λόγος της παραίτησης Κοτζιά έγκειται στο γεγονός ότι ο πρώην ΥΠΕΞ ένιωσε ότι έχει «ριχτεί» από τις ΗΠΑ. Ότι οι Αμερικάνοι φίλοι του δεν στηρίζουν πλέον με τον ίδιο τρόπο τις πολιτικές επιλογές που έχει κάνει ο Νίκος Κοτζιάς, πάντα, βέβαια, σε συνεργασία με τις ΗΠΑ και την πρεσβεία τους εδώ στην Ελλάδα
Επίσης νιώθει ότι μπορεί να του χρεωθεί και η ψυχρότητα που επικρατεί πλέον στις ελληνορωσικές σχέσεις. Οι απελάσεις των Ρώσων διπλωματών και το τέλος της «διπλωματίας της κότας» απέναντι στους Ρώσους ήταν λεονταρισμοί του Ν. Κοτζιά, που έγιναν καθ’ υπόδειξη των ΗΠΑ, και τον είχαν κάνει personanongrata για τη Μόσχα. Ήδη του χρεώνονται αυτά από φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ, ενώ είναι γνωστό ότι το Μαξίμου ήξερε και στήριζε όλες αυτές τις κινήσεις του. Από την άλλη ο πρωθυπουργός και νέος υπουργών Εξωτερικών Αλ. Τσίπρας θα προσπαθήσει να «πουλήσει» στους Ρώσους το αφήγημα ότι «έφυγε ο Κοτζιάς γιατί το είχε παρατραβήξει μαζί σας» και ότι «το μαγαζί εδώ δεν είναι εντελώς πρακτορείο των ΗΠΑ». Όμως γενικά Πούτιν και Σια έχουν δείξει ότι δεν τρώνε κουτόχορτο και θα δούμε και τι θα παραχθεί από την επίσκεψη Τσίπρα στη Μόσχα τον Δεκέμβρη –εδώ είναι αναγκαίο να τονίσουμε ότι ο Πούτιν και η ρωσική πολιτική είναι ενεργητικός παράγοντας στα Βαλκάνια και αυτό φάνηκε ειδικά με τον τρόπο που χειρίστηκαν το θέμα του δημοψηφίσματος στην ΠΓΔΜ, σπρώχνοντας στην αποχή και μετά ερμηνεύοντας την αποχή σαν «όχι».
Μια άλλη πλευρά της πολιτικής του που έβλεπε ο Ν. Κοτζιάς να καταρρέει ήταν στο θέμα του Κυπριακού. Η απομάκρυνση της κυβέρνησης Αναστασιάδη από τη θέση της Διζωνικής Δικοινωτικής Ομοσπονδίας και η προσέγγιση της θέσης των δύο κρατών, θα έβαζε σε περιπέτειες και ίσως σε αποτυχία τη γραμμή που είχε ο Κοτζιάς μέχρι τώρα. Και βέβαια μια ακόμα χρέωση, που θα πάρει ο πρώην ΥΠΕΞ, θα είναι ότι δεν κατάφερε να κλείσει το θέμα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών με την Αλβανία –κάτι που τορπίλισε η Τουρκία μέσω Τιράνων. Όλα τα παραπάνω φαίνεται να έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο για την έξοδο του Ν. Κοτζιά από το υπουργείο Εξωτερικών.
Ημερολόγιο καταστρώματος
Καμμένος στις ΗΠΑ. Δηλώσεις για αμυντικό βαλκανικό σύμφωνο (Plan B) εφόσον ναυαγήσει η Συμφωνία των Πρεσπών και αύξηση της παρουσίας αμερικάνικων βάσεων.
Επόμενες μέρες. Σάλος στην Ελλάδα για τις δηλώσεις. Σκληρή ανταλλαγή μηνυμάτων και εχθρική αρθρογραφία από Εφ.Συν. ενάντια στον Καμμένο. «Δεν υπήρξε τηλεφώνημα με Τσίπρα», λέει ο ΥΠΕΘΑ, «αλλά ο πρωθυπουργός ήξερε την πρότασή μου αλλά δεν την ενέκρινε».
Σαββατοκύριακο, Κ.Ε. ΣΥΡΙΖΑ. Πολλοί ενάντια στον Καμμένο. Ξυδάκης: «Να τελειώνουμε με τον Καμμένο». Ο Φίλης ομιλεί περί Σαλβίνι και οι 53+ πρωτοστατούν. Ανακατατάξεις εντός της νέας Πολιτικής Γραμματείας. Επίθεση του Παππά στον Φίλη.
Δευτέρα πρωί. Επιστροφή και εκτενείς δηλώσεις Καμμένου. Υπερασπίζεται την κίνησή του, ξιφουλκεί ενάντια στην Εφ.Συν και κατονομάζει τον Σόρος πως μοιράζει χρήματα για να περάσει η Συμφωνία των Πρεσπών.
Δευτέρα απόγευμα. Τσίπρας και Καμμένος γευματίζουν στη Λέσχη Αξιωματικών και θέλουν να τους δουν τα ΜΜΕ.
Τρίτη πρωί. Υπουργικό συμβούλιο όπου ο Τσίπρας ζητά από υπουργούς να μην ρίξουν την κυβέρνηση. «Κατανοώ ότι το θέμα των Σκοπίων δημιουργεί διαφορές. Δεν ζητώ από κανέναν να αλλάξει θέση. Ζητώ όμως να ξεκαθαρίσετε ότι δεν πρόκειται να ταυτιστείτε με την αντιπολίτευση σε πιθανή πρόταση μομφής εναντίον της κυβέρνησης». Ο Καμμένος φέρεται να είπε: «Διατηρώ την άποψή μου για την ονομασία των Σκοπίων. Δεν πρόκειται ποτέ να συμπλεύσω στην προσπάθεια για ανατροπή της κυβέρνησης». Ακολουθεί κόντρα Καμμένου-Κοτζιά που οδηγείται στα μυστικά κονδύλια των υπουργείων. Αποχωρεί ο Κοτζιάς και πάει στον Παυλόπουλο. Λέγεται ότι την νύχτα της Τρίτης προς Τετάρτη δεν υπήρξε καμιά επικοινωνία Τσίπρα-Κοτζιά.
Τετάρτη. Το πρωί ο Τζανακόπουλος δηλώνει ότι «το τρένο της κυβέρνησης προχωρά και θα φτάσει στον προορισμό του, που είναι η ολοκλήρωση της θητείας. Όποιος δεν θέλει να φτάσει σε αυτόν τον προορισμό ή όποιος δυσφορεί στη διαδρομή τότε πρέπει να κατέβει από το τρένο», φωτογραφίζει έτσι τον Κοτζιά και φαίνεται ότι κάτι υπάρχει. Το απόγευμα ο Κοτζιάς παραιτείται και δηλώνει: «Ο πρωθυπουργός και σειρά υπουργών έκαναν στο χθεσινό υπουργικό συμβούλιο τις επιλογές τους και εγώ κατόπιν τις δικές μου». Ακολουθεί δήλωση Τσίπρα ότι αναλαμβάνει ο ίδιος το υπουργείο Εξωτερικών.
Πέμπτη: Ο Κοτζιάς κάνει γνωστό ότι υπάρχει εννιασέλιδη επιστολή παραίτησης και καλεί το Μαξίμου να τη δημοσιεύσει.
Ο έμπιστος πρωθυπουργός και η επιστολή παραίτησης
Το μόνο σίγουρο για τις ΗΠΑ είναι ότι ψάχνουν εναλλακτικές αλλά και ότι ήθελαν στη θέση του Κοτζιά κάποιον που να τον εμπιστεύονται. Και αυτός τελικά ήταν ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Από τη μεριά του ο Τσίπρας δεσμεύτηκε ότι θα προσπαθήσει να πετύχει η Συμφωνία των Πρεσπών, αλλά έχει ήδη καθαρό πού θα χρεώσει την αποτυχία της. Στο πολιτικό προσωπικό της ΠΓΔΜ και στον Κοτζιά. Ενώ αν προχωρήσει η Συμφωνία, θα καρπωθεί ο ίδιος την «επιτυχία».
Από την άλλη η εννιασέλιδη επιστολή παραίτησης του Κοτζιά είναι προσωπικό ραβασάκι προς τον Τσίπρα και δεν τη δίνει στη δημοσιότητα; Ο Τσίπρας θεωρεί το ζήτημα λήξαν, αλλά θα το βρει μπροστά του. Όσες προσπάθειες και αν γίνουν, αυτά βγαίνουν στην φόρα. Ο Κοτζιάς δεν είναι μικρό αγκάθι. Αυτό άλλωστε φαίνεται και δια γυμνού οφθαλμού…
Οι ελιγμοί επιβίωσης του Καμμένου
Αυτό που κυριάρχησε στην πολιτική Καμμένου τις τελευταίες βδομάδες είναι οι ελιγμοί επιβίωσης. Έκανε τα πάντα για να πλασαριστεί και στις ΗΠΑ αλλά και στο Μαξίμου σαν απόλυτα χρειαζούμενος πολιτικός παράγοντας. Έτσι αυτή την στιγμή έχουμε τον ΥΠΕΘΑ να παρουσιάζεται σαν πρόσωπο των ΗΠΑ στην Ελλάδα, πρωταγωνιστής στην επιχείρηση της πλήρους ατλαντοποίησης της χώρας, λαγός για εναλλακτικά σχέδια που θα βάλουν φρένο στη ρωσική διείσδυση στα Βαλκάνια, έμπορος πολεμικών βάσεων και βασικός εταίρος της κυβέρνησης Τσίπρα. Κατάφερε με λίγα λόγια ο Καμμένος, πουλώντας υπηρεσίες στις ΗΠΑ, να παραμείνει στην πιο φιλοαμερικάνικη κυβέρνηση της μεταπολίτευσης. Άλλωστε είναι γνωστό ότι το μεγαλύτερο μέσο σε αυτή τη χώρα είναι ο πρέσβης Τζέφρι Πάιατ.
Ο Τσίπρας ξέρει για τα PlanB
Στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ περνούν κάπως απαρατήρητα ορισμένα λόγια του Τσίπρα στην ομιλία του. Συγκεκριμένα ότι: «Αν οι γείτονές μας απορρίψουν τη συμφωνία, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν θα υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις για την είσοδό τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή σε άλλους διεθνείς οργανισμούς όπου θέλουν να συμμετάσχουν ή πιθανώς και σε αμυντικές συμμαχίες και συνεργασίες στις οποίες η Ελλάδα συμμετέχει ή δύναται να συμμετέχει. Διότι αν δεν αλλάξουν τη Συνταγματική τους ονομασία, θέλω να είμαι σαφής, η Ελλάδα δεν πρόκειται να το επιτρέψει.Δεν πρόκειται να δεχτεί την είσοδο της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ, την Ε.Ε. ή σε άλλο διεθνή οργανισμό, ή σε οποιοδήποτε σχήμα αμυντικής συνεργασίας, με συνταγματική ονομασία που θα λέγεται Δημοκρατία της Μακεδονίας.» Οι υπογραμμίσεις είναι δικές μας και δείχνουν ότι ήταν ενήμερος ο πρωθυπουργός ότι συζητιούνται διάφορα PlanB περί αμυντικού βαλκανικού συμφώνου, δηλαδή αυτά που δήλωσε ο Καμμένος στις ΗΠΑ.
