Όποτε συναντιόμαστε με τον Τεύκρο Μιχαηλίδη, όπως πρόσφατα στο Φεστιβάλ Βιβλίου στον Πειραιά, τον πειράζω για τα… μαθηματικά που με βασάνισαν ως μαθητή και φοιτητή. Προφανώς είχα πέσει σε λάθος ανθρώπους. Θα μου πείτε «ή στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε».
Το γεγονός είναι πως μέσα από τα συναρπαστικά αστυνομικά του μυθιστορήματα, ακόμη και τα μαθηματικά άρχισα αν τα βλέπω με διαφορετικό μάτι. Έχει τον τρόπο του ως συγγραφέας να εντάσσει τον πλούτο των γνώσεων του πάνω στην επιστήμη μέσα στην αστυνομική πλοκή.
Έτσι συμβαίνει και στο νέο του βιβλίο την «Εικασία 3ν+1» όπου ένα μαθηματικό πρόβλημα οδηγεί στους πιο παράξενους δρόμους. Να πω ακόμη, πως τα αστυνομικά μυθιστορήματα –όπως το συγκεκριμένο– συχνά δεν αποτυπώνουν απλώς τη ζοφερή πραγματικότητα, αλλά τολμούν να πάνε κάτω από την επιφάνεια και να πουν τα πράγματα με το όνομά τους.
Μερικές φορές είναι ακόμη και σαν να έχουν προβλέψει γεγονότα.
Στην «εικασία» ο Μιχαηλίδης συνδέει την εγκληματική δράση οργανώσεων με το εμπόριο οργάνων, το τράφικινγκ, τους στημένους αγώνες και τα στοιχήματα. Και πάντα με υψηλή προστασία και σκοτεινές διασυνδέσεις.
Ωστόσο η ηρωίδα του, η υπαστυνόμος Όλγα Πετροπούλου δεν το βάζει κάτω!
Όπως και οι συγγραφείς -που σε πείσμα των καιρών- τολμούν μέσα από τη μυθοπλασία να θίξουν τα κακώς κείμενα.
«Η μαθηματική μυθοπλασία, η λογοτεχνία δηλαδή που αντλεί έμπνευση από τα μαθηματικά και τους μαθηματικούς θα μπορούσε να αποτελέσει μια εναλλακτική πύλη εισόδου στα μαθηματικά»
Γιατί «εικασία 3ν+1»; Τι σε έλκει σε αυτό το μαθηματικό πρόβλημα –αν το λέω σωστά– ώστε να γίνει η βάση του μυθιστορήματος;
Η εικασία 3ν+1 είναι ένα εξαιρετικά απλό στη διατύπωση (αλλά πολύ δύσκολο στη λύση αφού ακόμα παραμένει ανοικτό) μαθηματικό πρόβλημα. Παρεμπιπτόντως στα μαθηματικά ονομάζουμε εικασία κάτι που πιστεύουμε ότι ισχύει αλλά δεν το έχουμε ακόμη αποδείξει. Κάποιες εικασίες παραμένουν ανοικτές εδώ και αιώνες, κάποιες είναι «επικηρυγμένες» με μεγάλα χρηματικά ποσά. Η Εικασία 3ν+1 διατυπώθηκε το 1937 από τον Lothar Collatz, έναν φοιτητή που δεν είχε ακόμα πάρει το διδακτορικό του. Φέρει πολλά ονόματα επειδή κατά μυστηριώδη τρόπο υπεισέρχεται σε πολλούς κλάδους των μαθηματικών. Παρόλα αυτά, είναι ένα πρόβλημα που κατανοεί και ο μη μαθηματικός αναγνώστης και που είναι εύλογο να το θέσει ως στόχο της μια φοιτήτρια των μαθηματικών. Επίσης, όπως θα διαπιστώσουν οι αναγνώστες, προσφέρεται για να λύσει ορισμένα θέματα της πλοκής, να λειτουργήσει ως μέσο αναγνώρισης, ως κρυπτογραφικός κώδικας κ.λπ.
Θίγεις μέσα από το μυθιστόρημά σου και τη μεγάλη μηχανή εκμετάλλευσης που έχει στηθεί πάνω στο «προσφυγικό». Υπάρχει άραγε λύση όταν η διαφθορά είναι γενικευμένη;
Φοβάμαι πως δεν μπορεί να λυθεί επειδή κανένας από αυτούς που η γνώμη τους «μετράει» δεν θέλει να λυθεί. Οι κυβερνήσεις το χρησιμοποιούν για να παίξουν τα πολιτικά και γεωστρατηγικά τους παιχνίδια, οι επιχειρηματίες για να εξασφαλίσουν φτηνά και ευάλωτα εργατικά χέρια, οι ΜΚΟ σε συνεργασία με τους διακινητές για να οικειοποιηθούν κονδύλια. Η δικαιοσύνη παρακολουθεί τα τεκταινόμενα στην καλύτερη περίπτωση με αδιαφορία, συχνά και ως συμμέτοχη στο έγκλημα.
Ασχολείσαι επίσης με τον χώρο του ποδοσφαίρου και τα στημένα παιχνίδια. Πόσο έχει αλλοιώσει το άθλημα η στοιχηματική διαδικασία;
Ο πρωταθλητισμός δεν ήταν ποτέ καθαρός. Οι Ολυμπιάδες και τα διάφορα παγκόσμια κύπελλα (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, τένις κ.λπ.) είναι θέατρα διαφθοράς. Η στοιχηματική βιομηχανία ήρθε για να οικειοποιηθεί και αυτή ένα μέρος της βρώμικης πίτας. Έτσι οι «εκπλήξεις», που οι δημοσιογράφοι καθαγιάζουν με το κλισέ «αυτή είναι η ομορφιά του αθλητισμού» δεν είναι κατά κανόνα παρά επιδέξια στημένοι αγώνες. Το χειρότερο όμως είναι η εγκληματικότητα που γιγαντώνεται γύρω από το στοιχηματισμό με δολοφονίες, τραυματισμούς, εμπρησμούς… Ο λεγόμενος χουλιγκανισμός αποτελεί και αυτός μέρος του στοιχηματικού τοπίου μια και οι «ανεγκέφαλοι» φίλαθλοι δεν είναι βέβαια φανατικοί οπαδοί κάποιας ομάδας αλλά μισθοφορικός στρατός που προσφέρει τις υπηρεσίας του στον μεγαλύτερο πλειοδότη. Με λίγα λόγια, ο οργανωμένος αθλητισμός ήταν πάντα βρώμικος, τώρα έγινε και επικίνδυνος.
Το αστυνομικό μυθιστόρημα στην Ελλάδα βρίσκεται πραγματικά σε άνθιση. Πού πιστεύεις ότι οφείλεται αυτό; Έχει παίξει κάποιον ρόλο η Ελληνική Λέσχη Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας;
Είναι αλήθεια ότι έχουμε εξαιρετικούς αστυνομικούς συγγραφείς και πολύ ενδιαφέρουσες συγγραφικές δημιουργίες. Σταδιακά το αστυνομικό αφήγημα παίρνει τη θέση που δικαιούται ως κοινωνικό και πολιτικό λογοτεχνικό είδος. Η «μυστηριακή» δομή είναι ελκυστική ενώ η θεματολογία του αγγίζει όλους τους τομείς των προβλημάτων που «καίνε» το αναγνωστικό κοινό. Ακόμα, το αστυνομικό αφήγημα «δένει» πολύ καλά με πολλά άλλα είδη όπως το ιστορικό μυθιστόρημα, το νεανικό ανάγνωσμα, την επιστημονική φαντασία, το θρίλερ. Η Ελληνική Λέσχη Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας έχει παίξει σημαντικό ρόλο δημιουργώντας και συμμετέχοντας σε εκδηλώσεις που διερευνούν και προωθούν το είδος (φεστιβάλ, συνέδρια, ημερίδες, συλλογικοί τόμοι, αφιερώματα). Σημαντικό ρόλο έχει παίξει και το περιοδικό Πολάρ, δημιούργημα του αείμνηστου Κώστα Καλφόπουλου, το οποίο προώθησε την θεωρητική έρευνα γύρω από το θέμα.
Υπηρέτησες πολλά χρόνια στην εκπαίδευση ως μαθηματικός. Πιστεύεις πως θα μπορούσαν μυθιστορήματα σαν το δικό σου να αξιοποιηθούν στην εκπαιδευτική διαδικασία για να κατανοήσουν / αγαπήσουν τα μαθηματικά τα παιδιά;
Η μαθηματική μυθοπλασία, η λογοτεχνία δηλαδή που αντλεί έμπνευση από τα μαθηματικά και τους μαθηματικούς θα μπορούσε να αποτελέσει μια εναλλακτική πύλη εισόδου στα μαθηματικά, συμβάλλοντας στο ξεπέρασμα της μαθηματικοφοβίας. Το μαθηματικό-αστυνομικό μυθιστόρημα, όπως είναι η Εικασία 3ν+1, μπορεί υπηρετήσει αυτό το σκοπό. Όντας μυθοπλασία, ένα κατ’ εξοχήν δηλαδή ψυχαγωγικό είδος, ενημερώνει με «ήπιο τρόπο» τον αναγνώστη για τον τρόπο ζωής, τις αγωνίες και τα οράματα των μαθηματικών, για τα ανοικτά προβλήματα, για τις μεθόδους εργασίας. Κι όλα αυτά παράλληλα με μια περιπετειώδη αφήγηση με γρίφους, αποκαλύψεις, ίντριγκα… Πιστεύω λοιπόν ότι το μαθηματικό αφήγημα και ειδικότερα το αστυνομικό-μαθηματικό αφήγημα είναι ένα ισχυρό εργαλείο στα χέρια του εκπαιδευτικού.
