του Ηλία Φιλιππίδη
Το μέλλον, το δημιουργούμε ή έρχεται;
Μας έπεισαν, ότι το παρελθόν έχει λήξει με το τέλος των μεγάλων αφηγημάτων, χρονικώς με το τέλος του 20ού αιώνος. Μας έπεισαν, ότι εισερχόμεθα σε μία νέα εποχή.
Τα χαρακτηριστικά της θα ήταν:
α. Στο μέλλον θα ζούμε χωρίς ψευδαισθήσεις, με ιδεολογίες παγκόσμιας κυριαρχίας. Έτσι ο άνθρωπος θα είναι πραγματικά ελεύθερος και θα έχει ο ίδιος την ευθύνη για τον εαυτό του.
β. Την παγκόσμια διάσταση της ανθρωπότητας δεν θα εκπροσωπούν πλέον οι ανταγωνιστικές και επιθετικές ιδεολογίες, αλλά μία και μόνη πραγματική κατάσταση, που θα είναι η παγκοσμιοποίηση.
γ. Η παγκοσμιοποίηση θα δημιουργήσει έναν νέο κόσμο, ο οποίος θα είναι ενιαίος και ειρηνικός. Οι Ανταγωνισμοί θα εκδηλώνονται μόνο στο επίπεδο της οικονομίας, δεν θα χρειάζονται πλέον πόλεμοι. Εξάλλου η ενιαιοποίηση των αγορών θα συνεπιφέρει και την εναρμόνιση των πολιτικών συστημάτων με τη διάδοση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας σε όλο τον κόσμο.
Το συμπέρασμα είναι, ότι περιμέναμε έναν ενωμένο, ειρηνικό κόσμο, όπου όλοι οι άνθρωποι θα ζουν με ελευθερία και ευμάρεια, έναν «τελικό» κόσμο, στον οποίο θα έφθανε η ανθρωπότητα, τερματίζοντας μία πορεία χιλιετιών αίματος, πτώχειας για τους περισσότερους ανθρώπους και υποδουλώσεων. Έτσι ερμηνεύεται και η διαπίστωση του Φουκουγιάμα για το τέλος της ιστορίας. Η «ιστορία» ήταν στην πραγματικότητα η περιγραφή της προϊστορικής εποχής της ανθρωπότητας.
Όμως η σημερινή πραγματικότητα μας δείχνει ότι έχουμε εισέλθει σε μία εποχή μεγάλης αβεβαιότητας, γενικευμένου ανταγωνισμού και υποβαθμίσεως μέχρι και εκμηδενίσεως της έννοιας του ανθρώπου και της αξίας της ανθρώπινης ζωής. Ο κόσμος έχει διασπασθεί σε επιμέρους γεωπολιτικές, γεω-οικονομικές και γεωπολιτισμικές συσπειρώσεις που θυμίζουν τον 19ο αιώνα, ενώ δεν αποκλείεται ούτε ένας περιορισμένος, έστω, πυρηνικός πόλεμος. Ο πόλεμος, και μάλιστα με μορφή διαρκείας, έχει επιστρέψει στην Ευρώπη. Γενικώς ο κόσμος οδεύει προς έναν νέον Μεσαίωνα.
Το μέλλον μας ανήκει;
Από κοινωνιολογικής απόψεως διαπιστώνουμε ότι:
α) Η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια δεν μπορούν να συνυπάρξουν με την έννοια της προόδου. Η πρόοδος είναι μία ποιοτική έννοια και προκύπτει κατόπιν αξιολογήσεως με αξιακά κριτήρια. Από την άλλη ο κόσμος δεν μπορεί να μείνει στάσιμος, εξελίσσεται. Αυτό σημαίνει, ότι η έννοια της εξελίξεως είναι έννοια απλής συγκρίσεως και διαπιστώσεως, δεν είναι έννοια αξιολογήσεως.
β) Εξέλιξη χωρίς αξιολόγηση σημαίνει ότι πάμε στα τυφλά, χωρίς πυξίδα. Η ανθρωπότητα δεν έχει ούτε όραμα ούτε ενότητα.
Αφού λοιπόν η ανθρωπότητα δεν διαθέτει έναν συγκεκριμένο προορισμό, πώς μπορούμε να ερμηνεύσουμε τις όποιες εξελικτικές διαφορές;
Λογικά, αυτές μπορούν να προέλθουν μόνο από ισχυρές δυναμικές, οι οποίες διαθέτουν κεκτημένη ταχύτητα. Παρακολουθώντας τις διεθνείς εξελίξεις για κάποιες δεκαετίες, διαπιστώνουμε, ότι αυτές οι δυναμικές είναι τρεις:
α) Ο διαχρονικός γεωπολιτικός ανταγωνισμός, ο οποίος στην εποχή μας κορυφώνεται μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας αλλά και απλώνεται με την διαμόρφωση μιας εξέδρας διεθνούς ισχύος, όπου συνυπάρχουν αλλά και ανταγωνίζονται η Ινδία, το Ιράν, ορισμένες αραβικές χώρες και το Ισραήλ. Σε αυτήν την εξέδρα φιλοδοξεί να ανεβεί και η γείτων Τουρκία. Όσο για την κατάσταση της Ευρώπης, είναι από θλιβερή μέχρι επικίνδυνη. Δεν διαθέτει ούτε ισχυρούς ηγέτες ούτε ανεξαρτησία. Ουδείς μπορεί να εγγυηθεί για το μέλλον της.
β) Η επιστήμη είναι ο πλέον εξελισσόμενος παράγων των τελευταίων 30 ετών, με αιχμή την ψηφιακή τεχνολογία και την τεχνητή νοημοσύνη. Αν οι επιστήμονες και η τεχνολογία ήσαν ανεξάρτητοι, θα μπορούσαν να παίξουν έναν καταλυτικό ρόλο για την κατοχύρωση της ανεξαρτησίας και της ευτυχίας των λαών και των ανθρώπων. Δυστυχώς όμως αυτό δεν μπορεί να συμβεί ούτε καν θεωρητικά, λόγω της εξαρτήσεως τους από τις πολιτικές εξουσίες των ισχυρών κρατών και από την δύναμη των κεφαλαικρατικών ηγεμονιών.
γ) Οι κεφαλαιοκρατικές ηγεμονίες φαίνεται ότι βρίσκονται στην κορυφή της παγκόσμιας ισχύος για τρεις λόγους: γ.α. ελέγχουν τις πολιτικές ηγεσίες ακόμη και των ισχυροτέρων χωρών, γ.β. ελέγχουν το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα και γενικότερα τη χρηματική ή άυλη οικονομία, και γ.γ. επενδύουν τα τεράστια αφορολόγητα κέρδη τους αγοράζοντας μονάδες παραγωγής, εμπορίου και υπηρεσιών της πραγματικής οικονομίας, καθώς και ακίνητα, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας καθετοποιημένης παγκόσμιας οικονομίας.
Τελικά καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι, κατ’ ουσίαν, οι κινητήριες δυνάμεις της ιστορίας είναι δύο:
α) Ο παράγοντας του ανθρωποκεντρισμού, του αξιοκεντρισμού και της δημιουργίας με ηγέτη τον Άνθρωπο. Από μεταφυσικής απόψεως μπορούμε να πούμε ότι αυτή είναι η παράταξη του Καλού, και
β) Ο παράγοντας της υλικής ισχύος, της επικυριαρχίας και της καταστροφής με ηγέτη τη Δύναμη.
Ο χρόνος κυλάει εις βάρος του Ανθρώπου και η τάση είναι, το τείχος που μέχρι σήμερα λειτουργεί ως φράκτης προσβάσεως στο μέλλον, να ολοκληρωθεί σε περιμετρικό τείχος εγκλεισμού του Ανθρώπου μέσα σε μία δεδομένη πραγματικότητα, προς την οποία ο Άνθρωπος θα υποχρεούται να προσαρμόσει ακόμη και την ίδια του την ύπαρξη
Η ανθρωπότητα προοδεύει όταν η παράταξη του Ανθρώπου και του Καλού υπερισχύουν, οπότε οι υλικές δραστηριότητες των ανθρώπων δεν μπορούν να αυτονομηθούν ούτε να επιβληθούν, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αναπτύξουν τα τοξικά τους χαρακτηριστικά. Το πλέον αντιπροσωπευτικό παράδειγμα δημιουργικής υπεροχής του Ανθρώπου στην ιστορία της ανθρωπότητας είναι η γέννηση της αρχαίας ελληνικής δημοκρατίας και της διαμορφώσεως του γενικότερου ελληνικού πολιτισμού. Επίσης οι μεγάλες επαναστάσεις ήταν εποχές εκρηκτικής υπεροχής του αξιακού ανθρωποκεντρισμού.
Σήμερα στον Δυτικό τουλάχιστον κόσμο έχει δημιουργηθεί και υπερισχύσει ένα καρτέλ παγκόσμιας Δυνάμεως ως συμμαχία οικονομικής ηγεμονίας, πολιτικής εξουσίας, τεχνολογίας και ΜΜΕ. Πρόκειται για ένα σύμπλεγμα απολύτου δυνάμεως, το οποίο έχει δημιουργήσει ένα τείχος για να εμποδίσει την ελεύθερη πορεία του Ανθρώπου προς το μέλλον.
Δεν πρέπει να κάνουμε το λάθος να περιμένουμε την κατάρρευση του καπιταλισμού, όπως έκανε ο Υπαρκτός Σοσιαλισμός στον 20ό αιώνα. Η στρατηγική σκέψη λέγει, ότι πρέπει να λαμβάνουμε τις αποφάσεις μας με βάση τη χειρότερη εκδοχή (Worst case), διαφορετικά διολισθαίνουμε σε καταστάσεις μη αναστρέψιμες. Η οικονομία και κυρίως η διαπλοκή της Δυνάμεως έχουν την ικανότητα να μεταμορφώνονται διαρκώς. Εξάλλου είναι μέγα λάθος να νομίζουμε ότι η έννοια της Δυνάμεως ισούται με το μέγεθος και τις δομές της οικονομίας. Αυτό μπορεί να ίσχυε την εποχή της Βιομηχανικής επαναστάσεως, και έτσι μπορεί να εξηγηθεί και η βεβαιότητα του Μαρξ για την αποτελεσματικότητα της θεωρίας του, την οποία ανήγαγε σε φυσικό νόμο. Σήμερα η Δύναμη είναι ένα δίκτυο δίνης, δηλ. απορροφητικής και μαγνητικής συνδέσεως επιλεκτικών στοιχείων υπεροχής. Θα μας θέσουν προ του διλήμματος: Τι προτιμάτε; μία κατάσταση χάους, βίας και ανασφάλειας, ή μία νέα μεσαιωνική τάξη παγιωμένης ιεραρχίας; Ο Μεσαίωνας θα προβάλλεται ως το μη χείρον, βέλτιστον.
Το συμπέρασμά μας προκύπτει πλέον ευανάγνωστα: η ελευθερία του Ανθρώπου ισούται με τη δυνατότητα των λαών να έχουν πρόσβαση στο μέλλον και να διαμορφώνουν το μέλλον τους. Ο χρόνος κυλάει εις βάρος του Ανθρώπου και η τάση είναι, το τείχος που μέχρι σήμερα λειτουργεί ως φράκτης προσβάσεως στο μέλλον, να ολοκληρωθεί σε περιμετρικό τείχος εγκλεισμού του Ανθρώπου μέσα σε μία δεδομένη πραγματικότητα, προς την οποία ο Άνθρωπος θα υποχρεούται να προσαρμόσει ακόμη και την ίδια του την ύπαρξη.
Η ιστορία της ανθρωπότητας αρχίζει από την αρχή
Οι δυνάμεις του Κακού έχουν ένα μεγάλο πλεονέκτημα: ξέρουν τι θέλουν, και αυτό είναι η επιστροφή στη φεουδαρχία σε συνδυασμό με την δουλοποίηση των ανθρώπων. Έχουν στρατηγικό σχέδιο και το εφαρμόζουν αθόρυβα και σταδιακά. Σε αυτήν την φάση επιδιώκουν να διαλύσουν τους πυλώνες, πάνω στους οποίους στηρίζεται ολόκληρη η ανθρωποκεντρική παράδοση αξιών του Δυτικού πολιτισμού, και αυτοί είναι: η οικογένεια, η ελευθερία του λόγου, η αναφορά στο παρελθόν ως αποθεματικό ιστορικών εμπειριών και ως τράπεζα διαχρονικών αξιών, η έννοια του έθνους και η κοινωνία.
Η κοινωνία είναι ο ζωντανός φορέας που βιώνει και αναπαράγει τη συλλογική αναφορά στις ιστορικές εμπειρίες και το σύστημα αξιών ενός εθνικού συνόλου. Η κοινωνία επίσης είναι η εκκλησία του Δήμου που λειτουργεί και ως κοινότητα ενεργών πολιτών.
Ο τελικός σκοπός των δυνάμεων του Κακού είναι η διάλυση των κοινωνιών και η μετάλλαξη της δημοκρατίας, από εκφραστή της λαϊκής κυριαρχίας σε μηχανισμό νομιμοποιήσεως πολιτικών υπαλλήλων της διεθνούς επικυριαρχίας. Τα όπλα που χρησιμοποιούν είναι: ο ατομικισμός, ο δικαιωματισμός, ο σχετικισμός, ο παροντισμός και η υλοφροσύνη.
Ο Δυτικός πολιτισμός δεν κινδυνεύει μόνο από το πολιτικό Ισλάμ, κινδυνεύει πολύ περισσότερο από τους δυτικούς ταλιμπάν της Πολιτικής ορθότητας και της «Woke κουλτούρας», οι οποίες δρουν σαρωτικά μέσα στις κοινωνίες, για να φιμώνουν κάθε αντίθετη άποψη και να επιβάλλουν το «διαφορετικό» με αιχμή το Κίνημα ΛΟΑΤΚΙ+. Στην πραγματικότητα θέλουν να αναγάγουν την εξαίρεση σε κανόνα, για την «απελευθέρωση» δήθεν του ανθρώπου.
Οι δυνάμεις του Κακού επιδιώκουν το σπάσιμο των κοινωνιών σε δύο επίπεδα. Όχι μόνο δεν τις ενοχλεί αλλά αντιθέτως τις διευκολύνει, να είναι ρευστή η κοινωνική βάση, να είναι στην πραγματικότητα ένας χυλός χωρίς συλλογική συνείδηση. Στην κορυφή όμως της κοινωνικής πυραμίδας η κάστα των φεουδαρχών θα είναι συνειδητή, συμπαγής και ανεξέλεγκτη. Θα ελέγχει το παγκόσμιο σύστημα ροής της πληροφορίας και θα έχει άμεση πρόσβαση στα κέντρα λήψεως των αποφάσεων.
Από την άλλη πλευρά, οι δυνάμεις του Καλού έχουν δύο αδύνατα σημεία:
α) Δεν έχουν την πρωτοβουλία των κινήσεων. Σε διάφορες κοινωνίες υπάρχουν απλώς ορισμένες εστίες αντιστάσεως. Η πλειοψηφία των ανθρώπων δεν έχει αντιληφθεί ποιο είναι το γενικότερο πρόβλημα. Τα «Κίτρινα γιλέκα» στη Γαλλία ήταν μία κίνηση αντιστάσεως που θα μπορούσε να δώσει έναν ευρύτερο χαρακτήρα στον αγώνα της και να ανανεώσει την επαναστατική παράδοση της Γαλλίας, αλλά υπέκυψε στην δοκιμασία του χρόνου. Όμως το λάθος τους ήταν ότι θεωρούσαν, ότι ο αγώνας τους θα ήταν μία επανάληψη του Μάη του 1968. Το πρόβλημα σήμερα είναι πιο πολύπλοκο. Το μόνο θετικό είναι ότι, καθώς οι οικονομικές ηγεμονίες εκμεταλλεύονται την αύξηση των τιμών, όταν δεν την προκαλούν οι ίδιες, και καθώς παράλληλα συμπιέζουν το κόστος αγοράς παραγόμενων προϊόντων, προκαλούν την αντίδραση των παραγωγών. Μπορούμε να προβλέψουμε ότι διαμορφώνεται ένα συγκρουσιακό μέτωπο διαρκείας. Όμως δεν αρκεί αυτό για την αφύπνιση των κοινωνιών. Χρειάζεται μία εκστρατεία γενικότερης θεματικής και παλλαϊκής ενημερώσεως.
β) Το μεγαλύτερο πρόβλημα μιας λαϊκής αντιστάσεως είναι να ξέρουμε τι θέλουμε, πού θέλουμε να πάμε. Η μεγάλη δυσκολία του σήμερα είναι ότι δεν υπάρχουν πλέον έτοιμες θεωρίες για να τις κάνουμε σημαία. Ίσως αυτό να είναι καλύτερο, διότι ο χρόνος ξεπερνά και τις πλέον βαθυστόχαστες θεωρίες. Μας ενθουσιάζουν, κοστίζουν αγώνες και αίμα, και όταν αλλάζουν οι συνθήκες βρισκόμαστε πάλι το ίδιο σημείο. Το χειρότερο είναι, ότι οι αλλαγές μας βρίσκουν απογοητευμένους και ψυχικά κουρασμένους.
Το δίδαγμα είναι, ότι:
α) Η ειδοποιός διαφορά της εποχής μας είναι, ότι βρισκόμαστε στο σκαλοπάτι δημιουργίας ενός νέου κόσμου, ο οποίος θα κινείται πάνω από τον ανθρώπινο πολιτισμό και την πραγματική οικονομία. Δεν θα είναι προσβάσιμος, διότι δεν θα έχει στο κέντρο του τον Άνθρωπο αλλά το «Σύστημα», το οποίο θα λειτουργεί ως το ανώτερο και τελικό στάδιο της φυσικής εξελίξεως της ζωής. Αυτό που είμαστε τώρα, είναι απλώς το προστάδιο του μέλλοντος που έρχεται, χωρίς να μας ρωτάει, έρχεται ως ένας νέος φυσικός κόσμος.
β) Για να επιβιώσει ο ανθρωποκεντρικός πολιτισμός που χρειάσθηκε χιλιετηρίδες για να κτισθεί, πρέπει να ξεκινήσουμε πάλι από την αρχή, με την υποχρέωση να προσδιορίσουμε τι θέλουμε συνολικά, εποπτικά, στρατηγικά και διαχρονικά. Δεν γνωρίζουμε πόσες δεκαετίες θα διαρκέσει αυτή η πάλη για την επιβίωση του Ανθρώπου. Αυτή την φορά δεν υπάρχουν προφήτες και μεσσίες. Έχουμε όμως ένα πανίσχυρο οπλοστάσιο που είναι το ανθρωποκεντρικό αξιακό απόθεμα του Δυτικού πολιτισμού με βάση τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και τον χριστιανισμό. Ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός υπήρξε ο πρώτος ανθρωποκεντρικός πολιτισμός στην ιστορία της ανθρωπότητας και δεν πρόκειται να ξεπερασθεί, όσοι αιώνες και αν περάσουν, ακόμη και αν ο άνθρωπος κατακτήσει ολόκληρο το Σύμπαν, διότι οι αξίες είναι πνεύμα και το πνεύμα δεν βρίσκεται ούτε στο Διάστημα, διότι είναι κάτι παραπάνω από τους φυσικούς νόμους, ούτε στην ύλη ούτε στο χρήμα. Οι αξίες βρίσκονται, γεννώνται και αναπαράγονται στη συνείδηση των ανθρώπων. Οι αρχαίοι Έλληνες είναι και παραμένουν οι πρωτοπόροι, οι εφευρέτες και ανυπέρβλητοι εργοστασιάρχες της Συνειδήσεως και της Δημοκρατίας. Εκεί θα βρούμε τα πνευματικά πολεμοφόδια που χρειαζόμαστε για τον Αγώνα μας. Ο χριστιανισμός κτίσθηκε πάνω στα θεμέλια του ελληνικού ανθρωποκεντρισμού, άλλο το θέμα του πώς χειρίσθηκαν οι Εκκλησίες αυτή την παρακαταθήκη.
Συμπέρασμα
Θα δώσουμε τον αγώνα μας σε τρία πεδία:
α) Στο πεδίο του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού για τον πνευματικό ανεφοδιασμό μας, για βαθειές πνευματικές εισπνοές που χρειαζόμαστε για την ενδυνάμωση της αγωνιστικής αποφασιστικότητας και ικανότητάς μας, για να αποκτήσουμε οπτική επαφή με τον ορίζοντα της Υπάρξεώς μας.
β) Στο πεδίο της συνειδήσεως, για να εντάξουμε στη συνείδησή μας τη διάσταση της διαχρονικότητας και της ιστορικής προελεύσεως της έννοιας του Ανθρώπου, που είναι αξιακή έννοια, και
γ) Στο πεδίο της κοινωνίας και προς δύο κατευθύνσεις: γ.α. μία οριζόντια, που είναι η όσο γίνεται πιο ευρεία ενημέρωση του λαού μας, για αυτό που θα ονομάσουμε ως την κυρίαρχη επιδικία της εποχής μας, που είναι η διάσωση της ελευθερίας του ανθρώπου και η καταξίωσή του, και γ.β. μία κάθετη, που είναι η συνεχής πίεση προς το πολιτικό σύστημα, για να υποχρεωθεί να παραδεχθεί ότι στη δημοκρατία εντολέας είναι ο Λαός και οι πολιτικοί είναι «υπουργοί», δηλ. υπηρέτες, εντολοδόχοι του Λαού.
Ως Έλληνες έχουμε ιδιαίτερη ευθύνη για την δημοκρατική λειτουργία του πολιτεύματός μας και για την διεθνή περιφρούρηση της εννοίας του Ανθρώπου ως αξίας. Δεν είναι τυχαίο, ότι οι δυνάμεις του Κακού βομβαρδίζουν συνεχώς τα τελευταία 50 χρόνια τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και τον χριστιανισμό, διότι ξέρουν πολύ καλύτερα από εμάς, τους ημιμαθείς Έλληνες, ότι ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός είναι το θεμέλιο ολόκληρου του Δυτικού πολιτισμού, οπότε αν αφαιρεθεί το θεμέλιο, ολόκληρος ο Δυτικός πολιτισμός θα καταρρεύσει. Αυτό δεν πρέπει να αφήσουμε να γίνει, ο Αγώνας μας αφορά τόσο την Ελλάδα, την πνευματική πατρίδα του Ανθρώπου, όσο και ολόκληρο τον Δυτικό πολιτισμό.
* Ο Ηλίας Φιλιππίδης είναι συγγραφέας. Έχει διατελέσει πανεπιστημιακός κοινωνιολογίας και νομικός.
