Μετά την ψυχρολουσία της μαζικής «εκλογικής απεργίας» στον Α΄ γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών (αποχή 66,7%)*, όλα τα κόμματα, καθώς και οι λεγόμενοι επιφανείς εκπρόσωποι της «κοινωνίας των πολιτών» άρχισαν να απευθύνουν εκκλήσεις στους Γάλλους να ψηφίσουν τουλάχιστον στον Β΄ γύρο, που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Κυριακή. Ακόμη και τα «δύο άκρα», όπως αποκαλούν οι αυτοχρισμένοι δημοκράτες την Λεπέν και τον Μελανσόν, πήραν μέρος σε αυτήν την προσπάθεια. Έχοντας αναλάβει υποβοηθητικό ρόλο, οι επικεφαλής των εταιριών δημοσκοπήσεων εκτιμούσαν ότι στο Β΄ γύρο θα υπάρξει «αισθητή αύξηση της συμμετοχής». Μάλιστα το θεωρούμενο έγκυρο ινστιτούτο ερευνών Ipsos ανακοίνωνε τη μέρα του Β΄ γύρου ότι το 28% των πολιτών που απείχαν στον Α΄ γύρο «το μετάνιωσε».
Όλα μάταια: δύο στους τρεις ψηφοφόρους πάλι δεν πήγαν στις κάλπες. Έτσι ώστε καμιά αμφιβολία πια να μην μένει για το πόσο νόημα (δεν) έχει στα μάτια του μέσου πολίτη η ίδια του η ψήφος, ήδη απαξιωμένη από μια αλαζονική εξουσία κι ένα πολιτικό σύστημα που εδώ και πολύ καιρό περιφρονούν επιδεικτικά τη λαϊκή βούληση – όταν δεν της βγάζουν το μάτι, όταν δεν την ακρωτηριάζουν, όταν δεν την φυλακίζουν (περί Κίτρινων Γιλέκων, και όχι μόνο, ο λόγος). Η Γαλλική Δημοκρατία νοσεί βαριά. Και δεν υπάρχει εμβόλιο που θα πείσει τους υπηκόους της να πάρουν ξανά μέρος σε ένα στημένο παιχνίδι. Αφού, όποιος και να επικρατήσει (ελέω εκτρωματικού εκλογικού νόμου), οι ίδιοι πάντα χάνουν. Δυστυχώς, δεν διαφαίνονται ακόμη πρωτοβουλίες διατεθειμένες να υπηρετήσουν την ανάγκη –και δυνατότητα– μετατροπής της γενικευμένης απογοήτευσης και δυσαρέσκειας σε δύναμη ριζικών αλλαγών. Γιατί δυστυχώς; Επειδή μια αυθόρμητη «εκλογική απεργία» από μόνη της δεν απειλεί σοβαρά τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ. Μπορεί μάλιστα να γίνει όχημα περαιτέρω δραστικού περιορισμού (και θεσμικά πλέον) των δικαιωμάτων των «ανεύθυνων» πληβείων.
Χτυπά καμπανάκι
Εν πάση περιπτώσει, κάτω από το βαρύ κλίμα που δημιούργησε η πρωτοφανής άρνηση ψήφου, οι πανηγυρισμοί των όποιων νικητών στις 17 περιφέρειες του γαλλικού κράτους (εκ των οποίων 4 είναι τα υπολείμματα της υπερπόντιας αποικιοκρατίας: Ρεϊνιόν, Γουιάνα, Μαρτινίκα, Γουαδελούπη) φαίνονταν εκτός τόπου και χρόνου. Μονάχα σε μία περίπτωση ήταν εύλογοι: στη νησιωτική περιφέρεια της Κορσικής, όπου τα αυτονομιστικά ψηφοδέλτια συγκέντρωσαν συνολικά 68% με μια συμμετοχή σχεδόν διπλάσια του γαλλικού μέσου όρου (59%). Κατά τα άλλα, στα 12 διαμερίσματα της ηπειρωτικής Γαλλίας τίποτα δεν άλλαξε: τα 7 παρέμειναν στην παραδοσιακή Κεντροδεξιά, και τα 5 στην παραδοσιακή Κεντροαριστερά. Το κόμμα του Μακρόν, που θεωρούσε ότι ξεμπέρδεψε με το «παλιό» (δηλαδή με τα κάποτε πανίσχυρα παραδοσιακά κόμματα), υπέστη ταπείνωση: δεν κέρδισε ούτε μια περιφέρεια. Την ίδια αποτυχία βίωσε και η Εθνική Συσπείρωση της Λεπέν, που μοιάζει πια καταδικασμένη να έρχεται πάντα και παντού δεύτερη και καταϊδρωμένη.
Την ανάγκη φιλοτιμίαν ποιούμενοι, όλοι τώρα (με πρώτο-πρώτο το προεδρικό περιβάλλον) βαυκαλίζονται ότι έφταιγε η διάθεση των κακομαθημένων Γάλλων για… διακοπές, και αλληλοδιαβεβαιώνονται ότι οι προεδρικές εκλογές «θα είναι αλλιώς». Αυτό έχει μια βάση, παρόλο που οι αναλυτές αρχίζουν να χτυπούν το καμπανάκι: η συμμετοχή θα αυξηθεί εκ νέου, αλλά και η στάση πολλών μπορεί να ξεφύγει από τις παραδοσιακές συμπεριφορές. Για παράδειγμα, το 61-64% των ψηφοφόρων της Ανυπότακτης Γαλλίας δηλώνει ότι αυτή τη φορά, σε έναν ενδεχόμενο Β΄ γύρο με αντιπάλους τον Μακρόν και την Λεπέν, δεν σκοπεύει να ψηφίσει κανέναν από τους δύο. Το πιο εντυπωσιακό είναι όμως ότι ικανός αριθμός ψηφοφόρων τόσο της παραδοσιακής Κεντροαριστεράς όσο και της παραδοσιακής Κεντροδεξιάς δηλώνει το ίδιο (41-44% και 24-28% αντίστοιχα). Τελικά, και παρ’ όλα αυτά, πάλι Μακρόν; Πιθανόν, αν και με σαφώς μικρότερη διαφορά από αυτήν που πέτυχε το 2017 εκβιάζοντας με τον μπαμπούλα της Λεπέν. Δεν πέρασε εξάλλου πολύς καιρός από τον μακρονικό «θρίαμβο» του 2017 μέχρι την εμφάνιση των Κίτρινων Γιλέκων. Τώρα η όποια νομιμοποίηση θα είναι ακόμη πιο ισχνή και ασταθής. Αλλά ας μην προτρέχουμε. Στους 8 μήνες που μεσολαβούν μέχρι τις προεδρικές εκλογές, και με τόσο βαθιά και πολύπλευρη κρίση, πολλά μπορεί να συμβούν.
