Παρακολουθούμε αυτές τις μέρες την κλιμάκωση της έντασης στις θάλασσες της Κύπρου, ανατολικά της Κρήτης και στο σύμπλεγμα του Καστελλόριζου. Βλέπουμε ακόμα, να ασκούνται ευθείες απειλές από την Τουρκία σε βάρος κυπριακών και ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων σε Αιγαίο και Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Κανονιοφόροι «προστατεύουν» τα γεωτρύπανα και συνοδεύουν τα ερευνητικά πλοία, ενώ αεροσκάφη περιπολούν. Το ανώτατο στρατιωτικό συμβούλιο ανακοινώνει ετοιμότητα να προασπίσει παντού τα συμφέροντα της Τουρκίας και ο υπουργός Άμυνας, όπως και ο Ερντογάν, απειλούν ευθέως με καθημερινές δηλώσεις. Ο Έλληνας πρέσβης κλήθηκε στην Άγκυρα, όπου του διακοινώθηκε ότι η Τουρκία δεν θα μείνει απαθής σε οποιαδήποτε επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας, υπενθυμίζοντας ότι το casus belli ισχύει και για το Ιόνιο!
Αχταρμάς στην Αθήνα
Είναι πλήρης η ανικανότητα και επιπολαιότητα που επιδεικνύει η ελληνική πλευρά. Πρώτα, γιατί η κλιμάκωση της έντασης ήταν αναμενόμενη αφού πλησιάζουν οι ημερομηνίες των γεωτρήσεων από δυτικές εταιρείες εντός των κυπριακών οικοπέδων και η Τουρκία θέλει με κάθε τρόπο να εμπλακεί άμεσα σε όλες τις συμφωνίες και να μην παραμεριστεί. Δεν μπορεί να τα βάλει ευθέως με τις αμερικάνικες και γαλλικές εταιρείες, μπορεί όμως σε μια αναμπουμπούλα στην περιοχή να δείξει ότι δεν παραιτείται από την αξίωσή της να είναι μέτοχος στις όποιες αποφάσεις αφορούν την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων σε Κύπρο και Ανατολική Μεσόγειο.
Μια χώρα αδυνατισμένη οικονομικά και πολιτικά, με έναν πολιτικό κόσμο μακράν κατώτερο από τις περιστάσεις, κινδυνεύει να καταστεί εύκολη λεία (οικονομικά, γεωπολιτικά κ.λπ.) για όποιον έχει συμφέροντα και επιβουλεύεται την κυριαρχία της
Για να τα πετύχει αυτά, έχει ειδικούς στόχους. Αμφισβητεί τη χάραξη ΑΟΖ από κράτη της περιοχής (Ελλάδα, Αίγυπτος, Κύπρος), δημιουργεί τετελεσμένα στην περιοχή Καστελλόριζου-Μεγίστης που θέλει να εξαιρέσει από τους θαλάσσιους χάρτες και τα κυριαρχικά δικαιώματα, τα οποία απορρέουν από το διεθνές δίκτυο. Υποστηρίζει σταθερά την πολιτική και τους στόχους της με μελετημένες κινήσεις και στρατιωτική ισχύ, αδιαφορώντας για το διεθνές δίκαιο, προβάλλοντας πιεστικά τις διεκδικήσεις της προς κάθε κατεύθυνση.
Δεύτερο, γιατί ακριβώς τη στιγμή που συμβαίνουν όλα αυτά, εντείνεται η προχειρότητα και ανευθυνότητα στον χειρισμό τέτοιων ζητημάτων. Ο λόγος γίνεται για την περίφημη τελετή παράδοσης παραλαβής που έγινε πριν λίγες μέρες στο υπουργείο Εξωτερικών. Ο μεν Κοτζιάς φόρτωσε στον Τσίπρα μια έτοιμη σχεδόν ανακήρυξη της επέκτασης των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο μέχρι τη νότια Πελοπόννησο, από 6 σε 12 μίλια. Αυτή δεν έγινε πραγματικότητα, αφού μετά τις απειλές της Τουρκίας, ο Τσίπρας τη μετέθεσε στις ελληνικές καλένδες…
Τρίτο, αυτό το διάστημα η εικόνα και η πραγματικότητα της ελληνικής κυβέρνησης –και εν γένει του πολιτικού κόσμου της Ελλάδας– είναι χείριστες, τη στιγμή που γεωπολιτικές απειλές και αμφισβητήσεις είναι στο τραπέζι και επισήμως. Εκπαραθυρώνεται ο Κοτζιάς, ο οποίος κορδώνεται για το φοβερό του έργο (βλέπε Πρέσπες, προετοιμασία για «επέκταση της Ελλάδας μετά από 70 χρόνια» κι άλλα γελοία). Ο Καμμένος εξαπολύει κατηγορίες για χρηματισμό παραγόντων από τον Σόρος. Ο δε (μπαρουτοκαπνισμένος) Τσίπρας, αναλαμβάνει το υπουργείο Εξωτερικών. Μια χώρα αδυνατισμένη οικονομικά και πολιτικά, με έναν πολιτικό κόσμο μακράν κατώτερο από τις περιστάσεις, κινδυνεύει να καταστεί εύκολη λεία (οικονομικά, γεωπολιτικά κ.λπ.) για όποιον έχει συμφέροντα και επιβουλεύεται την κυριαρχία της. Ένας πολιτικός κόσμος «χαλασμένος», που αδιαφορεί για την εθνική υπόσταση της χώρας και την κοινωνική συνοχή, δεν αποτελεί καθόλου εγγύηση για την αντιμετώπιση απειλών και κινδύνων.
Για να το πούμε πιο απλά: Όταν ο υπουργός Εξωτερικών πλακώνεται με τον υπουργό Άμυνας, ο πρωθυπουργός τάχα παρακολουθεί απλές «κοκορομαχίες», ο απελθών εξαγγέλλει δημόσια ένα τέτοιο μέτρο και ο πρωθυπουργός συμφωνεί δημόσια αλλά το αποσύρει μόλις η άλλη πλευρά φοβερίζει, τότε το λιγότερο που μπορεί κανείς να συμπεράνει είναι ότι σε «μετρούν» και καταλαβαίνουν πολλά. Υπάρχουν όμως και χειρότερα.
Και τα χειρότερα…
Αυτά έχουν να κάνουν με τα αποτελέσματα που επιτυγχάνει η τουρκική πίεση επί της Ελλάδας. Δεν οδηγούν απλά σε έναν ενδοτισμό συνηθισμένο (και εμποτισμένο από τον ραγιαδισμό), αλλά σε απώλεια κάθε σοβαρότητας, γενική ασυνεννοησία, έκδηλο εκνευρισμό και ορατό φόβο, σε ένα γενικευμένο παραλυτικό αλαλούμ.
Αν κάποιος καταφέρνει να παραλύει τον άλλον ασκώντας πίεση, να τον παγώνει ή να τον οδηγεί σε υπαναχωρήσεις, αν του αφαιρεί μέσω αυτής της πίεσης, τη δυνατότητα να έχει μια άμυνα και μια στάση απέναντί του, τότε όλα αυτά, δυστυχώς, φέρνουν πιο κοντά τη σύγκρουση. Γιατί ο ασκών την πίεση, βλέποντας τα αποτελέσματά της, οδηγείται στον έκδηλο πειρασμό να προχωρήσει περισσότερο.
Το αλαλούμ και η ασυνεννοησία διαπερνούν όχι μόνο τον πολιτικό κόσμο, αλλά και τους αναλυτές, τους ειδικούς, τα ΜΜΕ. Πλήθος απόψεων, αναλύσεων και ρεπορτάζ ανακατεύουν όλα τα δεδομένα. Εκφράζονται λεπτομέρειες και αντιφατικές προτάσεις, ενώ αλληλοεκτοξεύονται κατηγορίες και μεμψιμοιρίες. Άλλος επικροτεί τα 12 μίλια στο Ιόνιο, άλλος τα θεωρεί προδοσία, άλλος τα θέλει παντού, άλλος επιθυμεί στο Ιόνιο και λίγο αλλού εκτός από μερικές περιοχές, άλλος λέει όχι στα 12 μίλια αλλά ναι στην ΑΟΖ, άλλος βλέπει ως μόνη λύση για την Κύπρο την είσοδο στο ΝΑΤΟ και πάει λέγοντας.
Δεν υπάρχει μια ενιαία στάση και γραμμή. Το μυαλό του πολιτικού κόσμου είναι στις εκλογές και στα εκλογικά μαγειρέματα. Τρέμουν απλώς μην τυχόν και γευτούν οι ίδιοι τις συνέπειες κάποιας πιθανής καταστροφής, φυσικής ή εθνικής.
Το απλό και φυσιολογικό για μια σοβαρή χώρα είναι να υπερασπίζεται την κυριαρχία της, να την προσαρμόζει στα νέα δεδομένα του δίκαιου της θάλασσας (τα 12 μίλια είναι αναφαίρετο κυριαρχικό δικαίωμα). Αλλά πριν κάνει το όποιο βήμα, να έχει εκτιμήσει όλα τα δεδομένα, να έχει δημιουργήσει όρους εσωτερικής πολιτικής και τεχνοκρατικής στήριξης, όπως και όλους τους όρους υποστήριξης των επιλογών που θα κάνει.
Η μεγάλη αγωνία
Σε τέτοιες συνθήκες, σαν αυτές που διαισθάνονται οι πολίτες της χώρας, απέναντι στις απειλές αλλά και την ασυναρτησία του πολιτικού κόσμου, η αγωνία κορυφώνεται γιατί πράγματι κανείς δεν ξέρει τι ξημερώνει. Μπορεί η Βουλή να δίνει τους 4 πρώτους τόμους από τον φάκελο της Κύπρου, 44 χρόνια μετά, αλλά ο πολιτικός κόσμος δεν έχει βγάλει συμπεράσματα. Τράφηκε καλά από την μεταπολίτευση κι έπειτα, τόσο που δεν μπορεί να κουνηθεί και παραλύει μπροστά στις κάθε είδους απειλές. Νομίζει ότι ο «μεγάλος σύμμαχος» ή οι «τριγωνικές συμμαχίες» αποτελούν ένα ησυχαστήριο, αλλά γελιέται.
Απαιτείται μια πολιτική στάση. Συμμάζεμα κάθε τυχάρπαστου κι ανεύθυνου τρόπου αντιμετώπισης, σοβαρότητα. Επένδυση στη λαϊκή συνείδηση και θέληση. Ο πολιτικός κόσμος δεν κάνει τίποτα από αυτά. Άρα; Άμεση μετατόπιση πολιτικής συνείδησης, εθνική και λαϊκή ενότητα για την αντιμετώπιση όλων των απειλών. Γενικό μεν, αλλά άκρως ουσιώδες.
