Γράφαμε στο προηγούμενο φύλλο, προαναγγέλλοντας το ένθετο 16σέλιδο αφιέρωμα που τώρα κρατάτε στα χέρια σας: «Το ξέσπασμα της νεολαίας από τις 14 Νοεμβρίου 1973, όταν “350 οργανωμένοι πράκτορες της ΚΥΠ” καταλαμβάνουν το κτίριο του Πολυτεχνείου και το μετατρέπουν σε κέντρο αγώνα, έσπασε οριστικά την απογοήτευση που κυριαρχούσε μετά την εύκολη επικράτηση του πραξικοπήματος του 1967. Η αιματηρή καταστολή της εξέγερσης και η επιβολή ενός ακόμα σκληρότερου δικτατορικού καθεστώτος δεν κατάφεραν να κάνουν να ξεχαστεί εκείνη η “τρέλα”. Μετά την πτώση της εθνοπροδοτικής χούντας, ο κληροδοτημένος από το Πολυτεχνείο λαϊκός ριζοσπαστισμός και αντιαμερικανισμός σημάδεψε την πολιτική και κοινωνική ζωή στην Ελλάδα, όσο κι αν και επιχειρήθηκε να “απαλλοτριωθεί” από την επίσημη αριστερά».
Οι σελίδες που ακολουθούν είναι αφιερωμένες σε αυτό το σπουδαίο γεγονός της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Φιλοξενούνται μαρτυρίες πρωταγωνιστών, μοναδικά ντοκουμέντα, και κείμενα που επιχειρούν να αποτιμήσουν μια εξέγερση που –ακόμα και μισό αιώνα αργότερα– μιλά στην ψυχή μας. Το ένθετο ξεκινά με μια προδημοσίευση από το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου του Ρούντι Ρινάλντι «Ριζοσπαστισμός, κινήματα και αριστερές 1974-2024», η συγγραφή του οποίου βρίσκεται σε εξέλιξη. Στη συνέχεια δημοσιεύουμε το σημείωμα του Κώστα Γκιώνη, τακτικού συνεργάτη του Δρόμου, χάρη στον οποίο έγινε κατορθωτή η συλλογή του βασικού όγκου αυτού του αφιερώματος. Έπειτα ξεκινούν οι μαρτυρίες που μια σειρά αγωνιστές της εποχής εκείνης έγραψαν ειδικά για την εφημερίδα μας. Με αλφαβητική σειρά:
– Ο Διονύσης Μαυρογένης, φοιτητής της Φαρμακευτικής και μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής της κατάληψης του Πολυτεχνείου, που ενώ κρυβόταν στα βουνά της Κρήτης καταγγέλθηκε ως «πράκτορας της Ασφάλειας» από το ΚΚΕ…
– Ο Δημήτρης Παπαχρήστος, ο οποίος έμεινε στην ιστορία ως «ο εκφωνητής του Πολυτεχνείου», και μέχρι σήμερα προσπαθεί να κρατήσει το φως άσβεστο στο καντήλι αυτών που έφυγαν.
– Ο Γιώργος Παυλάκης, φοιτητής Ιατρικής τότε, που είχε στήσει το ιατρείο της κατάληψης, και σήμερα είναι επικεφαλής του Τμήματος Ανθρωπίνων Ρετροϊών στο Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ.
– Ο γιατρός Βασίλης Ρώτας, εγγονός του ομώνυμου μεγάλου αντιστασιακού ποιητή, συγγραφέα και μεταφραστή, που συμμετείχε στην εξέγερση του Πολυτεχνείου σαν μαθητής.
– Ο επίσης φοιτητής τότε Μίμης Χριστοφιλάκης, που είχε συλληφθεί στην πρώτη κατάληψη της Νομικής, βασανίστηκε άγρια, διακόπηκε η αναβολή του και παρέμενε επιστρατευμένος όταν ξέσπασε η εξέγερση του Πολυτεχνείου.
Ακολουθεί η μαρτυρία του Νίκου Σηφιανού, που επίσης ήταν εκλεγμένο μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής της κατάληψης του Πολυτεχνείου το 1973, όντας τότε φοιτητής στην Αρχιτεκτονική Σχολή του ΕΜΠ, αλλά ήταν μέλος και της Οργανωτικής Επιτροπής του πρώτου γιορτασμού του Πολυτεχνείου στις 15 Νοέμβρη 1974: σ’ αυτή τη «σχεδόν ξεχασμένη ιστορία» αναφέρεται το κείμενο που είχε την καλοσύνη να γράψει για τον Δρόμο.
Στη συνέχεια δημοσιεύουμε τις ενδιαφέρουσες πληροφορίες που δημοσιοποίησε μόλις χθες η «Πρωτοβουλία για τα 50 χρόνια Πολυτεχνείο», καθώς και ένα σύντομο σημείωμα στη μνήμη των δολοφονημένων στις πορείες του 1980 και 1985: του Ιάκωβου Κουμή, της Σταματίνας Κανελλοπούλου και του Μιχάλη Καλτεζά.
Στο κέντρο του ένθετου, κυρίως, παρατίθενται μια σειρά ιστορικά ντοκουμέντα από την ιδιωτική συλλογή του Μίμη Χριστοφιλάκη, μερικά εκ των οποίων ως τώρα ήταν –εξ όσων γνωρίζουμε– αδημοσίευτα. Το αφιέρωμα κλείνει με ένα παλιότερο κείμενο αποτίμησης, που όμως νομίζουμε ότι, πέρα από τις ενδιαφέρουσες πληροφορίες που περιέχει, όσον αφορά τα βασικά συμπεράσματά του διατηρεί μέχρι σήμερα την αξία του.
Ευχαριστούμε όλους τους φίλους που με τη συνεισφορά τους έκαναν κατορθωτό αυτό το αφιέρωμα, το οποίο ελπίζουμε να φανεί χρήσιμο. Ας θεωρηθεί μια μικρή συμβολή στον πάντα επίκαιρο (και εντελώς απαραίτητο για λαούς και ανθρώπους που είναι υποκείμενα εξάρτησης και καταπίεσης) αγώνα της μνήμης ενάντια στη λήθη.
«δ»
Ιστορικότητα και επικαιρότητα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου
