Ένα ταξίδι χωρίς Ιθάκη
του Απόστολου Αποστολόπουλου
Όσο αληθεύει ότι η οικονομία ανακάμπτει, ότι τελειώνουν τα μνημόνια, ότι ο Σόϊμπλε μόλις έφυγε έγινε φίλος, ότι η Μέρκελ που έμεινε ήταν φίλη ανέκαθεν και ότι ο αναμενόμενος φιλελεύθερος νέος υπουργός Οικονομικών θα είναι ο τελευταίος «εχθρός», άλλο τόσο είναι αλήθεια ότι η επίσκεψη Τσίπρα στον Λευκό Οίκο θα αναβαθμίσει την Ελλάδα από περιφρονητέο προτεκτοράτο σε αξιοσέβαστο σύμμαχο επειδή οι ΗΠΑ είναι «ζεύγος σε διάσταση» με την Τουρκία. Είναι πολύ συνηθισμένο, άτομα και λαοί να προσφεύγουν σε ψευδαισθήσεις για να αποφύγουν τη δυσάρεστη πραγματικότητα, ιδίως όταν δεν είναι διατεθειμένοι να υποστούν θυσίες για να την αλλάξουν. Άλλωστε, εμείς εδώ το ‘χουμε πια συνήθειο. Πότε με τις βάσεις που –ακόμα– φεύγουν του Ανδρέα, πότε με την ισχυρή Ελλάδα του Σημίτη, πότε με τα νταούλια του Τσίπρα, ζούμε σε ροζ συννεφάκια επί μονίμου βάσεως.
Βρυξέλλες και Αθήνα συναγωνίζονται στην αισιοδοξία. Οι πολιτικά βραδύνοες Γερμανοί και οι πειθήνιοι στο Βερολίνο κεντρο-βορειο-ευρωπαίοι άργησαν να εκτιμήσουν τον θησαυρό που τους έλαχε στην Αθήνα. Έτσι, μέχρι να καταλάβουν ότι πρέπει κάτι να κάνουν για να περισώσουν την κυβέρνηση πριν να έρθουν τα χειρότερα, πέρασε η κρίσιμη στιγμή. Σύμφωνα τουλάχιστον με τους δημοσκόπους, μόλις οκτώ μήνες μετά τις εκλογές ,ο ΣΥΡΙΖΑ έχανε με μεγάλη διψήφια διαφορά από τη Ν.Δ. και έκτοτε, λένε, αυτό δεν έχει αλλάξει.
Με τις ΗΠΑ τα γνωστά. Τα δικά τους δικά τους και τα δικά μας δικά τους. Ο Τραμπ, μόλις προ ημερών, δήλωσε ότι η Τουρκία είναι και θα παραμείνει φίλη. Κι ας κάνει τα τσαλίμια του ο Ερντογάν. Οι εδώ πρόθυμοι να καλλιεργήσουν αυταπάτες, έμειναν με άδεια χέρια αφού οι ελληνοαμερικάνοι που πλαισίωναν αρχικά τον Τραμπ αποχώρησαν, μερικοί κακήν κακώς.
Τρία συν ένα ελληνικά προβλήματα
Τρία συν ένα είναι τα σημαντικά προβλήματα που απασχολούν την Ελλάδα και κανένα δεν φαίνεται ότι θα βελτιωθεί στο ταξίδι του Τσίπρα στις ΗΠΑ:
Τίποτα δεν θα αλλάξει στο Κυπριακό, στα ελληνοτουρκικά, στις πιέσεις της Τουρκίας προς την Ελλάδα. Οι ΗΠΑ δεν μπορούν να πιέσουν τον Ερντογάν.
Τίποτα το ουσιώδες δεν θα αλλάξει ως προς το ελληνικό χρέος και τη στάση της Γερμανίας και του ΔΝΤ. Οι ΗΠΑ του Τραμπ, και να ήθελαν, δεν μπορούν να πιέσουν την ψιλοζαλισμένη Μέρκελ. Το ΔΝΤ θα ακολουθήσει, ανεξάρτητα από το ταξίδι, το γενικό ρεύμα στην Ε.Ε. έναντι της Ελλάδας.
Τίποτα δεν θα αλλάξει ως προς τις επενδύσεις εξ Αμερικής. Οι Αμερικάνοι δεν έχουν πια λεφτά, τα τρώνε στους πολέμους – που κάνουν και χάνουν.
Το «συν ένα» πρόβλημα είναι το Σκοπιανό. Οι ΗΠΑ θέλουν «εδώ και τώρα» τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ. Ο Κοτζιάς συνομίλησε με τους Σκοπιανούς και τα εξαρτημένα ΜΜΕ έσπευσαν να διαφημίσουν τη διαλλακτικότητα της νέας ηγεσίας των Σκοπίων. Είθισται οι προσερχόμενοι στον Αυτοκράτορα να προσκομίζουν δώρα, και αυτός, εν τη μεγαθυμία του, επιτρέπει το χειροφίλημα. Τελεία. Αν δεν υπήρχε το βέτο δεν θα υπήρχε καν θέμα Σκοπιανού. Τώρα ένα και μόνο ένα είναι το θέμα: το όνομα. Όλα τα άλλα είναι παρεπόμενα. Αγάλματα, προπαγάνδα, βιβλία, μπορούν να εκλείψουν και να επανέλθουν αν δεν αλλάξει το όνομα που δεν θα επιτρέπει την επαναφορά τους. Αλλά ποιος τολμάει την τύχη του Καραμανλή; Το προτεκτοράτο Ελλάς φαίνεται ακλόνητο. Χωρίς σάλτσες, αυτά συνοψίζουν την επίσκεψη στις ΗΠΑ.
Για να λέμε την αλήθεια δεν φταίει μόνο ο Τσίπρας. Όταν π.χ. ο ΥΠΕΞ Τίλερσον αποκαλεί βλάκα τον Πρόεδρο Τραμπ είναι δύσκολο να περιμένεις προκοπή. Αντίστροφα, θυμίζω, ότι όταν ο Τσίπρας, ως αντιπολίτευση, ζήτησε (με τη μεσολάβηση ελληνοαμερικάνου επιχειρηματία) ραντεβού με τον Μπάϊντεν, ο τότε αντιπρόεδρος (του Ομπάμα) είπε: «Να έρθει αλλά να πούμε καμιά κουβέντα, γιατί όσοι έρχονται από την Αθήνα μου γλείφουν τα παπούτσια.» Τώρα, ως κυβέρνηση, όπως οι προηγούμενες, ποτέ δεν έχει ζητήσει αντάλλαγμα που να δυσκολεύονται οι Αμερικανοί να το δώσουν. Στο «ότι προαιρείσθε» βρισκόμαστε.
Μερικές αιτίες είναι αντικειμενικές: Η Τουρκία συνολικά και η βάση του Ιντσιρλίκ, παίζουν πρώτο ρόλο στην περικύκλωση της Ρωσίας, όπως η Ουκρανία και οι Βαλτικές χώρες. Η Σούδα όχι. Η βάση της Σούδας δεν είναι ασήμαντη. Αλλά η προσπάθεια να αναδειχθεί σε αναντικατάστατο κλειδί της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, δεν είναι παρά αξιοδάκρυτη απόπειρα συγκάλυψης ανικανοτήτων και χαρακτηριστικής ανυπαρξίας στρατηγικής της εξωτερικής μας πολιτικής. Δεν είναι ωστόσο τυχαίο ότι εμφανίστηκαν ξαφνικά δημοσιεύματα σε ιστολόγια περί ανεξαρτησίας της Κρήτης, ίσα-ίσα για να μας θυμίσουν ότι όσο πιο πολύτιμη θεωρηθεί η βάση της Σούδας τόσο ανοίγει την όρεξη σε κάποιους να αποκτήσουν ολόκληρο το νησί ώστε να κατοχυρώσουν τη σταθερότητα της. Έχουν συνηθίσει να διαλύουν κράτη.
Η Τουρκία κινδυνεύει με «πολυδιάσπαση» και ο ηγέτης της με αποκεφαλισμό αλά Καντάφι. Αλλά, όπως επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Δύση είναι πολύ προσεκτική. Το ΝΑΤΟ δεν μιλάει. Η Ε.Ε. απειλεί αλλά δεν κόβει τις προοπτικές. Τουρκία και ΗΠΑ καυγαδίζουν αλλά δεν χωρίζουν. Να μην παίρνουμε τους τσακωμούς τοις μετρητοίς και τρέφουμε φρούδες ελπίδες. Η Τουρκία δεν απελευθερώθηκε από τους Αμερικάνους. Αντίθετα ο Ερντογάν έβαλε και τους Ρώσους στο κεφάλι του. Ο Ερντογάν σκέφτηκε, ίσως στην απελπισία του, ότι αν φλερτάρει με τον έναν θα φοβηθεί ο άλλος. Περίεργο, μιας και την τύχη του Αλή Πασά την ξέρουμε όλοι.
Η αξία κάθε χώρας εξαρτάται βεβαίως από αντικειμενικούς παράγοντες, αλλά κορυφαίος είναι η θέληση της ηγεσίας και του κόσμου να υπερασπιστούν την πατρίδα, βλέπε Συρία. Πότε με την αλλαγή φύλου, πότε με τα καζίνα τίθεται σε αμφιβολία η συναίσθηση των κινδύνων που έχει η Αθήνα. Μπορούμε να φανταστούμε τον Λαβρόφ, τη Μέρκελ ή τη Μέϊ να κάνουν τα ίδια;
