Τηλεκατευθυνόμενες αντιπαραθέσεις σε όλες τις χώρες της περιοχής
Η επικίνδυνα κλιμακούμενη ένταση στη Μέση Ανατολή μεταξύ Δύσης (ιδίως των ΗΠΑ) και Ρωσίας δεν αφήνει εκτός αυτού του ανταγωνισμού και άλλες περιοχές του πλανήτη, όπως τα Βαλκάνια. Μπορεί οι προερχόμενες από τη βαλκανική χερσόνησο ειδήσεις να περνάνε στις εσωτερικές σελίδες των εφημερίδων, δεν χάνουν όμως την αξία τους κι έρχονται να προστεθούν στη μεγάλη λίστα των γεωπολιτικών αναταραχών της εποχής μας. Στo πλαίσιο αυτό, η δήλωση πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στη Σερβία είναι ενδεικτική: «Είναι λάθος να βλέπουμε τα Δυτικά Βαλκάνια σαν παιχνίδι όπου ανταγωνίζονται Δύση και Ανατολή. Ας γίνουν κοινός τόπος για όλους μας, ας μοιραστεί η επιρροή κάθε δύναμης με εμπιστοσύνη μεταξύ τους». Όμως η ένταση που επικρατεί σε αρκετές χώρες και κρατίδια-προτεκτοράτα τον τελευταίο καιρό δεν δείχνει διάθεση αποδοχής της παραπάνω πρότασης…
«Πρωταγωνιστούν» κρατίδια-παράγωγα του διαμελισμού της Γιουγκοσλαβίας
Στο μικρό Μαυροβούνιο των 650.000 κατοίκων, για παράδειγμα, έγιναν εκλογές εν μέσω συλλήψεων και καταγγελιών για σχεδιαζόμενο πραξικόπημα υποκινούμενο από σερβικές μυστικές υπηρεσίες και φιλορώσους τοπικούς παράγοντες. Το σκηνικό που διαμορφώθηκε ευνόησε τον «ισόβιο» σχεδόν πρωθυπουργό της χώρας Μ. Τζουγκάνοβιτς να αναδειχθεί νικητής, με προσανατολισμό πλήρους ένταξης σε ΝΑΤΟ και Ε.Ε. Το αντίπαλο φιλορωσικό στρατόπεδο απλά κατάφερε να μην πάρει ο Τζουγκάνοβιτς απόλυτη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο (αν και θα βρει συμμάχους σε μικρά μειονοτικά κόμματα) και όχι να τον ανατρέψει, όπως προέβλεπαν τα αρχικά προγνωστικά.
Στην ΠΓΔΜ, μετά από σχεδόν δύο χρόνια αλλεπάλληλων αναβολών των εκλογών με απροκάλυπτες παρεμβάσεις της Δύσης, το κοινοβούλιο όρισε ομόφωνα την 11η Δεκεμβρίου για τη διεξαγωγή τους. Αλλά η σύγκρουση μεταξύ του κυβερνώντος κόμματος (VMRO-Γκρούεφσκι), που έχει την υποστήριξη της Ρωσίας, και της Σοσιαλδημοκρατικής Ένωσης (SDMS-Ζάεφ), που έχει την υποστήριξη της Ε.Ε. και των ΗΠΑ, παραμένει έντονη, με αμοιβαίες απειλές για δικαστήρια και φυλακίσεις. Τα 5 εκατομμύρια δολάρια που φαίνεται να έχει δώσει η γνωστή ΜΚΟ Open Society του Σόρος την τελευταία πενταετία δεν ήταν αρκετά για να «πειθαρχήσουν» τους ντόπιους πολιτικούς. Έτσι τώρα η Δύση περνά σε ανοιχτές απειλές, όπως δείχνει η προτροπή αξιωματούχου της Ε.Ε. προς τους ηγέτες του VMRO «να βρουν καλούς δικηγόρους»!
Αλβανία: Ταραχοποιός για λογαριασμό της Δύσης
Η αλβανική πλευρά συνεχίζει να υποδαυλίζει κάθε εστία εθνικιστικών και μειονοτικών αντιπαραθέσεων στα Δυτικά Βαλκάνια. Χώρα μέλος του ΝΑΤΟ, υποψήφια για ένταξη στην Ε.Ε., έχει προνομιακές σχέσεις με την Τουρκία και προσπαθεί να παίξει ρόλο «ταραχοποιού» (πλήρως ευθυγραμμισμένου με τη Δύση βέβαια) στην περιοχή, με έντονες μεγαλοϊδεατικές βλέψεις. Αποτύπωση των αντιλήψεων που επικρατούν είναι πρόσφατα δημοσιεύματα της εφημερίδας Lajm, που επιζητούν… «διόρθωση των λαθών των συνεδρίων Βερολίνου και Βερσαλλιών»(!), προσθέτοντας: «Κόσσοβο και ΠΓΔΜ είναι κράτη που έφτιαξε πειραματικά η διεθνής κοινότητα, και απέτυχαν. Άρα η ομοσπονδιακή τους σχέση με την Αλβανία είναι η λύση για την αποφυγή του πανσλαβισμού». Στην τακτική της αυτή η Αλβανία δεν αφήνει εκτός ούτε την Ελλάδα, φροντίζοντας να αναζωπυρώνει τακτικά την ένταση – είτε με αξιώσεις περί Τσαμουριάς, είτε με την αναθεώρηση της υπάρχουσας συμφωνίας για τις θαλάσσιες ζώνες και τις ακριτικές βραχονησίδες, είτε με την πίεση προς τμήμα της ελληνικής μειονότητας (χαρακτηριστικά είναι τα σχέδια κατεδάφισης σπιτιών ομογενών στη Χειμάρρα).
Μπίζνες και στρατοί
Το σκηνικό συμπληρώνουν δηλώσεις του πρώην προέδρου της Κροατίας Ίβο Γιοσίποβιτς, πως μεγαλύτερη ανησυχία προκαλεί η πολιτική της Τουρκίας στα Βαλκάνια απ’ ό,τι αυτή των ΗΠΑ-Ε.Ε., που πιέζουν τη Σερβία να αναγνωρίσει το Κόσσοβο για να προσεγγίσει την Ε.Ε., ενώ επίκειται και το δημοψήφισμα στη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας – το οποίο μπορεί να αποτελέσει την απαρχή νέων συγκρούσεων. Μέσα σε όλη αυτή την ένταση δεν πρέπει να παραξενεύει η προσπάθεια τοπικών ελίτ να πλουτίσουν, είτε με μαφιόζικου τύπου ενέργειες, είτε μέσω διακρατικών συμφωνιών για μεγάλα έργα. Τέτοια περίπτωση είναι το πρόσφατο «Επιχειρηματικό Φόρουμ Αλβανίας-Σερβίας», το οποίο αποφάσισε τη δημιουργία αυτοκινητοδρόμου και σιδηροδρόμου που θα συνδέει την Νις με το Δυρράχιο (μέσω Πρίστινας και Τιράνων) ώστε να βρει η Σερβία διέξοδο στη θάλασσα.
Ο ανταγωνισμός Δύσης και Ανατολής για τον έλεγχο των ενεργειακών δρόμων, για πλουτοπαραγωγικές πηγές και εδάφη, για την πλήρη εξάρτηση χωρών και τη δημιουργία προτεκτοράτων συνοδεύεται βέβαια και από την παρουσία στρατευμάτων. Έτσι αυτές τις ημέρες διεξάγονται και στα Βαλκάνια ταυτόχρονες στρατιωτικές ασκήσεις: από το ΝΑΤΟ στο Μαυροβούνιο (με τη συμμετοχή 17 κρατών!) και από τη Ρωσία σε σερβικό έδαφος (με Σερβία και Λευκορωσία). Έτσι εύλογα αυξάνονται οι ανησυχίες για μεγαλύτερη εμπλοκή των Βαλκανίων στην αντιπαράθεση Δύσης-Ρωσίας στην ευρύτερη περιοχή.
Γιώργος Τζαφέρης
