του Γιώργου Κυριακού
65.675 «Μακεδόνες», πολίτες της διπλανής μας χώρας, έχουν λάβει τη βουλγαρική υπηκοότητα τα τελευταία 10 χρόνια. Αυτά τα δεδομένα παρουσιάστηκαν από τη Βουλγάρα υπουργό Δικαιοσύνης, Ντεσισλάβα Αχλάντοβα. Σύμφωνα με την υπουργό, από την 1η Ιανουαρίου 2010 έως τις 22 Οκτωβρίου 2020 υποβλήθηκαν 77.829 αιτήσεις από «Μακεδόνες» για λήψη βουλγαρικής υπηκοότητας. Μόνο πέρσι, 6.712 «Μακεδόνες» έλαβαν βουλγαρικά διαβατήρια. Ποια είναι άραγε η ιστορική βάση του βουλγαρικού βέτο στη «Βόρεια Μακεδονία» για την ένταξή της στην ΕΕ;
«Τα σπίτια που είχα μου τα πήραν. Έτυχε να ’ναι τα χρόνια δίσεχτα: πόλεμοι, χαλασμοί, ξενιτεμοί.»
Οι «Μακεδόνες» επιστρέφουν ως «κλέφτες της βουλγαρικής ιστορίας» δηλώνει ο Βούλγαρος αναπληρωτής πρωθυπουργός Καρακατσάνοφ, και απαιτεί να μη μεταφράζονται στα βουλγαρικά οι ανακοινώσεις από τη Βόρεια Μακεδονία «γιατί δεν θέλουμε οι βουλγαρικές τηλεοράσεις να βοηθούν στην καθιέρωση της ψεύτικης γλώσσας που έρχεται σε αντίθεση με τα αποδεδειγμένα επιστημονικά δεδομένα». Στον πρωθυπουργό των «συμπατριωτών» του, Ζόραν Ζάεφ, καταλογίζει ότι ενώ αναφέρεται στις εθνικότητες της χώρας του, σε Μακεδόνες, Σέρβους, Κροάτες, Αλβανούς, Βλάχους, συμπεριλαμβανομένων ακόμη και 3.000 Βοσνίων, «απέτυχε να αναφέρει ένα έθνος που ιστορικά υπάρχει στη Βόρεια Μακεδονία – και αυτό είναι οι Βούλγαροι».
Στη συνάντηση της Ιστορικής Επιτροπής Βουλγαρίας-Βόρειας Μακεδονίας ο καθηγητής Ανγκέλ Ντιμιτρόφ και οι λοιποί Βούλγαροι που είναι μέλη της αρνήθηκαν να υπογράψουν πρωτόκολλα με το αίτημα των Σκοπίων να συμπεριληφθεί το επίθετο «μακεδονικός-ή-ό» παντού. Ο Ντιμιτρόφ δήλωσε ότι «τα δικά μας αιτήματα αποτελούνταν από 14 σημεία, αλλά συμφωνήσαμε μόνο στο τέταρτο, για τον Τσάρο Σαμουήλ». Δηλαδή η μοναδική συμφωνία που επιτεύχθηκε αφορούσε ένα πρόσωπο που έζησε 1.000 χρόνια πριν!
Με βάση όλα τα παραπάνω, η υπουργός Εξωτερικών της Βουλγαρίας Αικατερίνα Ζαχαρίεβα είπε σε συνέντευξή της στη γερμανική δημόσια τηλεόραση ARD ότι η Σόφια δεν θα δώσει το πράσινο φως για να ξεκινήσουν οι ενταξιακές συνομιλίες: «Στα σχολικά βιβλία στη Βόρεια Μακεδονία, οι Βούλγαροι εξακολουθούν να εμφανίζονται ως φασίστες» επεσήμανε.
«Η μηχανή είναι βιαστική στη φρίκη και στην καταφρόνια στο θάνατο και στη ζωή. Το σπίτι γέμισε τριζόνια.»
Πώς αντιδρούν οι επικεφαλής της διπλανής χώρας και οι περιφερειακοί και διεθνείς υποστηρικτές της σε αυτές τις βουλγαρικές τοποθετήσεις και στο βουλγαρικό βέτο όσον αφορά την ένταξή της στην Ε.Ε.; Ας προσπεράσουμε τις δεκάδες καταγγελίες αλβανικών και βορειομακεδονικών κομμάτων, των γλωσσολόγων της διπλανής χώρας ή του προέδρου της, του Στέβο Πενταρόφσκι, που χαρακτηρίζει «απόλυτη ιστορική ανοησία» τα βουλγαρικά επιχειρήματα. Ας σταθούμε σε αυτές που θεωρούνται πιο «έγκυρες», όπως της «ομάδας διανοουμένων» στα Δυτικά Βαλκάνια που, αφού τοποθετεί στην άκρα δεξιά την κυβέρνηση της Βουλγαρίας, προτείνει: «Η Ε.Ε. πρέπει να αναπτύξει έναν μηχανισμό για την πρόληψη της κατάχρησης εξουσίας από τα κράτη μέλη της να διακόπτουν τη διαδικασία διεύρυνσης»!
Ο Γκούντερ Κρίτσμπαουμ, πρόεδρος της επιτροπής για την Ε.Ε. στη γερμανική Bundestag, το έθεσε πιο διακριτικά: «Αυτό που κάνει η Βουλγαρία είναι εξαιρετικά επικίνδυνο, αλλά η Βόρεια Μακεδονία δεν πρέπει να σταματήσει. Αντίθετα, πρέπει να δείχνει με θαρραλέες μεταρρυθμίσεις ότι θέλει να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Από την πλευρά του ο Γερμανός υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, ο Μίκαελ Ροθ, προειδοποίησε ότι το βέτο της διαδικασίας έναρξης συνομιλιών για ένταξη στην Ε.Ε. της Βόρειας Μακεδονίας θα θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια στην περιοχή.
Ο βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμόδιος για Ευρωπαϊκές και Ευρασιατικές Υποθέσεις, ο Φίλιπ Ρίκερ, αντέδρασε στο βουλγαρικό βέτο χωρίς να θίξει τη Σόφια, που είναι σύμμαχος των ΗΠΑ στον αντιρωσικό συνασπισμό. Είπε, απευθυνόμενος στην ηγεσία των Σκοπίων: «Ενθαρρύνουμε εσάς και τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συνεχίσετε να αναζητάτε λύσεις σε διμερή ζητήματα – εκτός της διαδικασίας ένταξης της χώρας σας στην Ε.Ε.». Σαφέστερος όλων ήταν όμως ο… αρχιτέκτονας Κοτζιάς: «Η Βουλγαρία δεν έχει ακόμη συνειδητοποιήσει ότι στη Βόρεια Μακεδονία γεννήθηκε ένα νέο έθνος με τη δική του γλώσσα… Η Βουλγαρία αποσταθεροποιεί την κατάσταση και εμφανίζεται ως Ηρακλής, αλλά είναι χωρίς μυς».
«Κύριε, όχι μ’ αυτούς. Ας γίνει αλλιώς το θέλημά Σου.»
Ο νυν Βορειομακεδόνας δημοσιογράφος Ντάρκο Γιανέφσκι είχε γράψει το 2012: «Ωστόσο, έχουμε σοβαρό πρόβλημα. Το πρώτο είναι ότι κλέβουμε την ιστορία άλλων λαών, και γι’ αυτό δεν έχουμε σχέσεις καλής γειτονίας με τον νότιο και τον ανατολικό γείτονά μας. Το δεύτερο, το οποίο φαίνεται πιο σοβαρό, είναι ότι ακόμα κι αν θέλουμε, το λάθος μας αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να το διορθώσουμε. Διότι, σύμφωνα με τα παραπάνω, δεν γνωρίζουμε ποια ιστορία κλέβουμε. Έτσι, αν ζητήσουμε συγγνώμη από τους Βούλγαρους, θα έχουμε ξανά πρόβλημα με τους Έλληνες, και αν ζητήσουμε συγνώμη από τους Έλληνες, οι Βούλγαροι είναι εδώ γύρω μας»…
Σε κάθε περίπτωση, η περιπλοκή μοιάζει να αφορά πλέον μόνο τη Βουλγαρία. Για αυτούς που υπέγραψαν τη συμφωνία των Πρεσπών, και φυσικά και για αυτούς που την κατήγγειλαν προεκλογικά αλλά την αναγνώρισαν κανονικότατα μόλις ανήλθαν στην κυβέρνηση (όπως ακριβώς απαιτούν οι υπερατλαντικοί και Ευρωπαίοι επικυρίαρχοι της Ελλάδας), το βουλγαρικό βέτο κάθε άλλο παρά θεωρείται ως μια τελευταία ευκαιρία κατοχύρωσης κάποιων ελάχιστων εγγυήσεων, αποτροπής της γενικευμένης διεθνώς χρήσης των όρων «Μακεδόνας», «μακεδονικός» κ.λπ. από τους βόρειους γείτονες (που ήδη κατοχυρώνεται ως δική τους αποκλειστικότητα) κ.ο.κ. Το θέμα θεωρείται λήξαν, και η βουλγαρική στάση αντιμετωπίζεται από την Αθήνα ως ενοχλητικό «πείσμα» που υπενθυμίζει το μέγεθος της υποταγής των πρώην και νυν ελληνικών κυβερνήσεων στις ξένες προσταγές.
* Οι πληροφορίες προέρχονται από το Βαλκανικό Περισκόπιο (echedoros-a.gr), η ποίηση από τον Γιώργο Σεφέρη. Οι λεζάντες των φωτογραφιών είναι της Σύνταξης.
