του Κώστα Βενιζέλου
Η Λευκωσία με τους χειρισμούς της οδηγείται σε αυτοεγκλωβισμό σε πεδία και συζητήσεις απροσανατολισμού από την ουσία του Κυπριακού. Πρόκειται για κινήσεις που επιτρέπουν στην κατοχική Τουρκία να εδραιώσει τα κατοχικά δεδομένα. Ακόμη και να τα νομιμοποιήσει. Το παρατεταμένο αδιέξοδο, η έλλειψη διαδικασίας διαπραγμάτευσης, η προώθηση από την Άγκυρα νέων τετελεσμένων σε θάλασσα και έδαφος και η αδυναμία παράλληλα της Κυπριακής Δημοκρατίας, να διαμορφώσει πολιτικές αποτροπής και διεξόδου, οδήγησαν σε επαναφορά παλιών «δοκιμασμένων» συνταγών, όπως είναι τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ).
Ο νέος υπουργός Εξωτερικών, Ιωάννης Κασουλίδης, μερικά 24ωρα μετά την ανάληψη των καθηκόντων του προέβη σε δυο κινήσεις:
Πρώτο, έδωσε τέλος στο σχέδιο για τον αγωγό Eastmed, λέγοντας πως ήταν από την αρχή στον «αέρα» ενώ υποστήριξε πως πάντα το θεωρούσε «εργαλείο πρόκλησης προβλημάτων», που επηρέαζε το Κυπριακό. Εννοώντας πως το έργο αυτό ενοχλούσε την Άγκυρα, προκαλούσε τις αντιδράσεις της και θα έπρεπε να εγκαταλειφθεί. Η τοποθέτηση αυτή ακολούθησε το γνωστό αμερικανικό non paper, που πέρασε ως οδοστρωτήρας πάνω από τον υπό μελέτη αγωγό Eastmed.
Δεύτερο, ανέλαβε να προωθήσει ένα πακέτο Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), που είχε και στο παρελθόν παρουσιαστεί αλλά δεν προχώρησε. Το ξανά- σερβιρισμένο αυτό πακέτο συνδέει την Αμμόχωστο με το παράνομο αεροδρόμιο της κατεχόμενης Τύμπου. Δηλαδή, να επιστραφεί στα Ηνωμένα Έθνη η περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου και παράλληλα να λειτουργεί υπό την εποπτεία του Διεθνούς Οργανισμού και το αεροδρόμιο. Ταυτόχρονα προτείνεται η λειτουργία του λιμανιού της Αμμοχώστου υπό τον έλεγχο της Ε.Ε. για εξαγωγές ενώ για το φυσικό αέριο, να γίνει καταπιστευτικός λογαριασμός (escrow account) νοουμένου ότι η Τουρκία θα αναγνωρίσει την κυπριακή ΑΟΖ.
Το θέμα της λειτουργίας του αεροδρομίου εμπεριέχει πολλούς κινδύνους και γι’ αυτό υπάρχουν και από κάποιους από την ελληνική πλευρά επιφυλάξεις καθώς μπορεί να τύχει πολιτικής εκμετάλλευσης από την κατοχική Τουρκία για αναβάθμιση του ψευδοκράτους. Η λειτουργία ενός αεροδρομίου συνδέεται με την κυριαρχία ενός κράτους και γι αυτό και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή το θέμα της λειτουργίας αυτού στην κατεχόμενη Τύμπου.
Η Τουρκία ευνοεί τα ΜΟΕ, χωρίς να θεωρείται δεδομένο ότι θα μπει στη συζήτηση των συγκεκριμένων καθώς στο παρελθόν αρνήθηκε να πράξει τούτο. Θέλει, όμως, τα ΜΟΕ επειδή, δεν ασχολούνται με την ουσία του Κυπριακού ενώ ταυτόχρονα προσφέρει τη δυνατότητα προώθησης των επιδιώξεων της. Η Άγκυρα θέλει πλήρη εξίσωση των δυο πλευρών και αναβάθμιση του κατοχικού καθεστώτος. Ζητά και θέλει να διαμορφωθεί ένα σκηνικό, που διαχρονικά επιδιώκει: Να συνομιλούν, να συνεργάζονται δυο οντότητες, η Κυπριακή Δημοκρατία και το κατοχικό καθεστώς. Σημειώνεται πως η κατοχική Τουρκία, διά του ψευδοκράτους, παρενέβη σχολιάζοντας τα ΜΟΕ που προωθεί η Λευκωσία. Η γραπτή ανακοίνωση επιβεβαιώνει πως συζητά Μέτρα, τα οποία θα είναι μεταξύ δυο κυρίαρχων οντοτήτων, δυο κρατών. Βασικά η τουρκική πλευρά θέτει την προϋπόθεση που εγείρει για να επανέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Την αναγνώριση, δηλαδή, κυριαρχικής ισότητας και ίσου διεθνούς καθεστώτος.
Την ίδια ώρα, τα ΜΟΕ εξυπηρετούν και την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και τα Ηνωμένα Έθνη. Οι Ευρωπαίοι, η γραφειοκρατία των Βρυξελλών και η Γερμανία, θέλουν να αποφύγουν τις συζητήσεις για κυρώσεις κατά της Τουρκίας για τις ενέργειες της σε βάρος της Κύπρου. Μέχρι τώρα φρέναραν τις αποφάσεις για κυρώσεις, προφανώς αυτό δεν μπορεί να συζητηθεί εσαεί. Το Βερολίνο ενθάρρυνε τη συζήτηση τω ΜΟΕ. Και η Λευκωσία ακολούθησε τις υποδείξεις. Την ίδια ώρα, τα Ηνωμένα Έθνη θεωρούν πως οι συζητήσεις θεμάτων καθημερινότητας, η δημιουργία μηχανισμών επίλυσης προβλημάτων διατηρεί μια κινητικότητα. Η λογική του Διεθνούς Οργανισμού δεν απέχει πολύ από εκείνη των Τούρκων. Ο μηχανισμός επίλυσης μέσα από Τεχνικές Επιτροπές, στις οποίες μετέχουν Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι και Ηνωμένα Έθνη, παραπέμπουν σε δυο πλευρές, ένθεν κακείθεν της κατοχικής πλευράς, που διαθέτουν θεσμούς και συζητούν μεταξύ τους. Το νόμιμο κράτος εξισώνεται με την αποσχισθείσα παράνομη οντότητα.
Τα ΜΟΕ μπορεί να είναι και το τέλος του Κυπριακού. Μπορεί να είναι και η λύση του Κυπριακού. Με επιστροφή της περίκλειστης περιοχή της Αμμοχώστου με αναγνώριση του αεροδρομίου της Τύμπου και με τη δημιουργία μηχανισμών επίλυσης.
Το αδιέξοδο και ο φόβος νέων τετελεσμένων από την Τουρκία, οδηγούν σε κινήσεις απελπισίας.
Όλα αυτά οφείλονται στην έλλειψη ολοκληρωμένης πολιτικής στο Κυπριακό. Αυτά οφείλονται στα φοβικά σύνδρομα που κυνηγούν τις εκάστοτε ηγεσίες στη Λευκωσία. Διέξοδος υπάρχει φτάνει να υπάρξει πολιτική βούληση. Οι ηγεσίες στην Κύπρο, ιδιαίτερα των δυο μεγάλων κομμάτων, ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ, επιμένουν σε μια πολιτική, αδιέξοδη και ζημιογόνα, καθώς επιτρέπει στην κατοχική Τουρκία να υλοποιεί τους επεκτατικούς, ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς της. Η πολιτική της πεπατημένης, βολεύει και την Αθήνα, που δεν θέλει να ταρακουνήσει τα λιμνάζοντα νερά του Κυπριακού, καθώς αυτό σημαίνει και πρωτοβουλίες από μέρους της Αθήνας. Συνεπώς, η αδιέξοδη πολιτική βολεύει πολλούς, δεν εξυπηρετεί την Κύπρο και τον ελληνισμό εν γένει.
Το 2022 θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο για Ελλάδα και Κύπρο, λόγω και των εκλογών στην Τουρκία το 2023. Η τάση προσαρμοστικότητας των δυο κυβερνήσεων στις υποδείξεις τρίτων καθόλου δεν βοηθά, αντίθετα επιδεινώνει τα δεδομένα σε βάρος τους.
Ψευδοεκλογές: Τουρκία κερνά, Τουρκία πίνει
Το αποτέλεσμα των ψευδοεκλογών της περασμένης Κυριακής στα κατεχόμενα, ήταν αναμενόμενο και εν πολλοίς προδιαγεγραμμένο. Η ενίσχυση της δεξιάς, ακροδεξιάς και της πολιτικής των «δυο κρατών» στην Κύπρο, προωθήθηκε από την κατοχική δύναμη, που βοήθησε τις δυνάμεις αυτές να έχουν εκπροσώπηση στη νέα ψευδοβουλή. Από την άλλη, η λεγόμενη τουρκοκυπριακή Αριστερά, το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα, είναι συστημικό και όποτε βρισκόταν στην εξουσία ακολουθούσε πιστά τις οδηγίες της Άγκυρας χωρίς ενστάσεις, ανεξαρτήτως εάν ρητορικά τάσσεται υπέρ μιας λύσης. Τα ανοικτά κανάλια με την Τουρκία, η «καλή συμπεριφορά» στην κατοχική δύναμη, αποτελούν «διαβατήριο» ότι κάποτε θα μπορούν να ανέλθουν στην εξουσία. Τα μικρότερα κόμματα της Αριστεράς και κεντροαριστεράς έχουν τεθεί στο περιθώριο. Απέτυχαν εκλογικά. Το κόμμα του Ακιντζί συρρικνώθηκε ενώ ο ίδιος παρασκηνιακά υποστήριζε το μποϋκοτάζ των «εκλογών», παρόλο που πήγε… ινκόγκνιτο και ψήφισε.
Το σκηνικό στα κατεχόμενα είναι ξεκάθαρο. Η μεγάλη αποχή δεν επηρεάζει το σκηνικό. Μετά την επιβολή Τατάρ στην ηγεσία του κατοχικού καθεστώτος, τον Οκτώβριο του 2020, η «νίκη» της περασμένης Κυριακής ενισχύει το μπλοκ της διχοτόμησης και της πλήρης εξάρτησης στην κατοχική Τουρκία. Οι δυνατότητες για συμφωνία στο Κυπριακό εκλείπουν. Αυτό, βέβαια, με τη λύση δεν εξαρτάται από τους Τουρκοκύπριους, ουδέποτε εξαρτιόταν από αυτούς. Απλά η Άγκυρα τους χρησιμοποιεί για να επιμένουν σε λύση δυο κρατών, για ρυθμίσεις που θα επιτρέπουν στην κατοχική δύναμη τον πλήρη έλεγχο.
