Ανταπόκριση από την Κύπρο
του Κώστα Βενιζέλου*
Τα υπό εκκόλαψη μέτρα της Ε.Ε. για την Τουρκία, που συμφωνήθηκαν αυτή την εβδομάδα να διαμορφωθούν, δεν φαίνεται να πτοούν το καθεστώς Ερντογάν, που προχωρά στην υλοποίηση των σχεδιασμών του από το Αιγαίο μέχρι την Κύπρο. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι υπήρξαν εξαγγελίες από τουρκικής πλευράς για τα επόμενα βήματα λίγες ώρες πριν την οριστικοποίηση του κειμένου των Συμπερασμάτων από τους υπουργούς Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Άγκυρα έχει διαμορφώσει σκηνικό στο οποίο θα επιχειρήσει να σύρει Ελλάδα, Κύπρο κι άλλους παίκτες της περιοχής. Με βάση τα δεδομένα που μέχρι στιγμής διαμορφώνονται, το τουρκικό σχέδιο με τα επόμενα βήματα να έχουν ως εξής:
Πρώτο, το γεωτρύπανο «Πορθητής», το οποίο έχει εισβάλει ανενόχλητα στην κυπριακή ΑΟΖ στις 4 Μαΐου, έχει εδώ και δέκα περίπου ημέρες αρχίσει γεώτρηση, 36 ν.μ. από τις δυτικές ακτές της Κύπρου. Παρά τις δυσκολίες, τεχνικές κατά κύριο λόγο, το τρυπάνι ξεπέρασε τα 3.000 μέτρα. Ο «Πορθητής» θα παραμείνει μέχρι και το τέλος Ιουλίου στην περιοχή.
Σύμφωνα με τον Φιλελεύθερο της Κύπρου, μετά από παρεμβάσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας προς εταιρείες, τις τελευταίες μέρες αποχώρησε, με επίκληση παράνομης δραστηριότητας που δεν προβλέπεται στη σύμβασή της με την Τουρκική Ανώνυμη Εταιρεία Πετρελαίων (TPAO), και η Baker Hughes, μία από τις τρεις εναπομείνασες διεθνείς εταιρείες που συμμετείχαν στην πρώτη γεώτρηση του «Πορθητή» στην Αττάλεια και στα πρώτα στάδια της παράνομης γεώτρησης στην κυπριακή ΑΟΖ. Η εν λόγω εταιρεία παρείχε εξειδικευμένη τεχνική υποστήριξη σε σχέση με τη γεώτρηση καθαυτή, όσον αφορά στις κεφαλές του γεωτρύπανου και τις μηχανολογικές διαδικασίες. Λίγες μέρες προηγουμένως αποχώρησε και άλλη ξένη εταιρεία που παρείχε, υπεργολαβικά, υπηρεσίες στο γεωτρύπανο.
Δεύτερο, το «Γιαβούζ», το δεύτερο τουρκικό γεωτρύπανο, έχει ξεκινήσει κατευθυνόμενο προς τον κόλπο της κατεχόμενης Καρπασίας, νοτιοανατολικά του νησιού.
Το «Μπαρμπαρός» τους τελευταίους έξι μήνες βρίσκεται νοτίως της Λεμεσού και συνηθίζει να φθάνει μέχρι και 20 ναυτικά μίλια ανοικτά του κόλπου της πόλης. Ο σχεδιασμός, πάντως, της Τουρκίας είναι να προχωρήσει σε γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ αλλά και σε «αμφισβητούμενες» περιοχές της Ελλάδας
Και στις δυο περιοχές έχουν προηγηθεί σεισμικές έρευνες από το «Μπαρμπαρός» και ως εκ τούτου τίποτε δεν γίνεται στην τύχη. Γεωτρήσεις γίνονται και θα γίνουν όπου υπάρχουν σεισμικά στοιχεία. Και υπάρχουν σεισμικά στοιχεία για πολλές περιοχές εντός της κυπριακής ΑΟΖ και νοτίως του νησιού. Όπως αναφέρουν ενημερωμένες πηγές, δεν αποκλείεται το «Μπαρμπαρός» να σταλεί και στην περιοχή του Καστελόριζου για σεισμικές έρευνες. Σε αυτή την περίπτωση πολλά θα κριθούν από την αντίδραση της Αθήνας.
Σημειώνεται συναφώς ότι το «Μπαρμπαρός» τους τελευταίους έξι μήνες βρίσκεται νοτίως της Λεμεσού και συνηθίζει να φθάνει μέχρι και 20 ναυτικά μίλια ανοικτά του κόλπου της πόλης.
Ο σχεδιασμός, πάντως, της Τουρκίας είναι να προχωρήσει σε γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ αλλά και σε «αμφισβητούμενες» περιοχές της Ελλάδας.
Παράλληλα με τις προσπάθειες επιβολής τετελεσμένων στην κυπριακή ΑΟΖ η Τουρκία επιχειρεί να επιβάλει και επί του εδάφους. Έχει ανακοινωθεί από τον άτυπο εγκάθετο της Άγκυρας στα κατεχόμενα, Κουντρέτ Οζερσάι, η απόφαση από το κατοχικό καθεστώς για σύσταση ομάδας ειδικών, η οποία θα μπει στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου και θα προβεί σε «επιστημονική καταγραφή» των περιουσιακών στοιχείων, ακινήτων και μη. Μετά την αξιολόγηση των στοιχείων «θα καθορίσουν την πολιτική που θα ακολουθήσουν στα Βαρώσια». Ένα σενάριο είναι να ανοίξουν την περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου και να καλέσουν Ελληνοκύπριους ιδιοκτήτες να επιστρέψουν υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση. Αυτό σε συνδυασμό με κινήσεις για επιστροφή και Μαρωνιτών σε ένα από τα κατεχόμενα χωριά τους, διαμορφώνει νέα δεδομένα. Στόχος της Άγκυρας με την ενέργεια αυτή είναι η αποδοχή του ψευδοκράτους. Αλλά και δημιουργίας αναταράξεων στην ελληνική πλευρά με αντιπαραθέσεις μεταξύ των προσφύγων. Σημειώνεται συναφώς ότι το θέμα του εποικισμού της Αμμοχώστου χρησιμοποιείται διαχρονικά από τους Τούρκους ως μοχλός πίεσης και εργαλείο εκβιασμού. Εάν μπλοφάρει κι αυτή τη φορά ή όχι η τουρκική πλευρά δεν μπορεί να το ξέρει κανείς. Το θέμα είναι να μην υποβαθμιστεί αυτή η απειλή και να γίνουν αποτρεπτικές κινήσεις.
Οι Ευρωπαίοι εταίροι μας και η Αθήνα
Έχοντας τους Βρετανούς απέναντί της η Λευκωσία προσπάθησε να εξασφαλίσει υιοθέτηση μέτρων κατά της Τουρκίας. Το εγχείρημα ιδιαίτερα δύσκολο καθώς με το Λονδίνο συνασπίσθηκαν οι Βούλγαροι, οι Ούγγροι και η προεδρεύουσα Ρουμανία, ενώ μια σειρά από εταίρους δεν τοποθετήθηκαν. Η Αθήνα είχε αρχικά επιφυλάξεις για το ενδεχόμενο προώθησης της ιδέας για υιοθέτηση μέτρων. Φοβόταν την αντίδραση της Τουρκίας, φοβόταν και το μεταναστευτικό. Τελικά στην τελική φάση και μετά την επικοινωνία Τσίπρα-Αναστασιάδη την περασμένη Κυριακή και πριν τη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ, υπήρξε συντονισμός και προώθησης της λογικής των μέτρων. Μένουν να τύχουν επεξεργασίας τα μέτρα και να αξιολογηθεί το πόσο αποτελεσματικά θα είναι.
Το θέμα είναι πως μέχρι να προχωρήσει η Ένωση με τα μέτρα, η Τουρκία θα έχει σχεδόν ολοκληρώσει τις γεωτρήσεις. Είναι πρόδηλο πως ο Ερντογάν προχωρά απτόητος. Το στοίχημα για εμπλοκή στα ενεργειακά της Ανατολικής Μεσογείου είναι μεγάλο. Δεν μπορεί να μείνει εκτός, γι’ αυτό και θα επιβάλλει την παρουσία της Τουρκίας. Η Τουρκία δεν μπλοφάρει με τα ενεργειακά. Η παρουσία του γεωτρύπανου δυτικά της Κύπρου στοιχίζει 500.000 δολάρια την ημέρα. Σε λίγες ημέρες θα προστεθεί και δεύτερο γεωτρύπανο.
* Ο Κώστας Βενιζέλος είναι δημοσιογράφος στην Κύπρο και διδάκτορας Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Διακυβέρνησης
