Από την περασμένη εβδομάδα μπορεί κανείς να δει στο Netflix την ταινία του Marco Tullio Giordana «Romanzo di una strage» η οποία έγινε γνωστότερη διεθνώς με τον τίτλο Piazza Fontana: The Italian Conspiracy. Η ταινία προβλήθηκε το 2012 και βασίζεται στο βιβλίο του Paolo Cucchiarelli «Il segreto di Piazza Fontana».
Το βιβλίο και η ταινία, σε έναν συνδυασμό μυθοπλασίας, ρεπορτάζ και ντοκιμαντέρ, αναφέρονται στη βομβιστική επίθεση στις 12 Δεκεμβρίου του 1969 στην έδρα της Banca Nazionale dell’ Agricoltura (Αγροτική Τράπεζα) στην Πιάτσα Φοντάνα στο Μιλάνο της Ιταλίας, όπου σκοτώθηκαν 17 και τραυματίστηκαν άλλα 88 άτομα. Το ίδιο απόγευμα πυροδοτήθηκαν άλλες τρεις βόμβες στη Ρώμη και στο Μιλάνο, ενώ ανακαλύφθηκε και άλλη μία που δεν είχε εκραγεί.
Οι ευθύνες αποδόθηκαν σε αναρχικές ομάδες και έγιναν δεκάδες συλλήψεις. Συνελήφθησαν μέλη των οργανώσεων Circolo anarchico 22 Marzo στη Ρώμη και Circolo anarchico Ponte della Ghisolfa στο Μιλάνο.
Ανάμεσα στους συλληφθέντες και ο αναρχικός εργάτης σιδηροδρόμων Τζουζέπε Πινέλι, ο οποίος ενώ κρατείτο παράνομα, κατά τη διάρκεια της ανάκρισης έπεσε από το παράθυρο του δωματίου και σκοτώθηκε. Οι αστυνομικοί ισχυρίστηκαν ότι επρόκειτο για αυτοκτονία καθώς –όπως υποστήριξαν δεν είχε πραγματικό άλλοθι– και με αυτόν τον τρόπο δήλωσε και την ενοχή του!
Όλα αυτά καταρρίφθηκαν, αλλά ποτέ και κανείς από τους παρόντες αστυνομικούς δεν καταδικάστηκε…
Ο αστυνομικός επιθεωρητής Λουίτζι Καλαμπρέζι από μερίδα του τύπου θεωρήθηκε ως υπεύθυνος για το θάνατο του 41χρονου αναρχικού και στις 27 Ιουνίου του 1971 δημοσιεύτηκε στο περιοδικό l’ Espresso επιστολή, την οποία υπέγραφαν 757 συγγραφείς, καλλιτέχνες, άνθρωποι του κινηματογράφου, δημοσιογράφοι και διανοούμενοι, στην οποία καταγγέλλονταν με σκληρή γλώσσα ο Καλαμπρέζι και άλλοι αστυνομικοί της Αστυνομικής Διεύθυνσης του Μιλάνου ως υπεύθυνοι για το θάνατο του Πινέλι. Σχεδόν ένα χρόνο αργότερα, τον Μάιο του 1972, ο Καλαμπρέζι δολοφονήθηκε μπροστά στο σπίτι του στο Μιλάνο…
Υπήρξαν κι άλλες αλυσιδωτές αντιδράσεις… όμως το ζήτημα εδώ δεν είναι να αναλύσουμε όλη την ιστορία. Αυτό που ενδιαφέρει είναι να σταθούμε στο πώς στη γειτονική μας χώρα τόλμησαν δημοσιογράφοι, συγγραφείς και σκηνοθέτες όχι μόνο να ερευνήσουν αλλά και να αποκαλύψουν τη σκοτεινή διαπλοκή πίσω από τα γεγονότα. Η βομβιστική επίθεση στην Πιάτσα Φοντάνα αποκαλύφθηκε ως μια προβοκάτσια στημένη από ακροδεξιές οργανώσεις, μέλη της κυβέρνησης και των μυστικών υπηρεσιών, με ανάμιξη των ΗΠΑ και της CIA… Ακόμη και η ελληνική χούντα έπαιξε τον ρόλο της, σύμφωνα τουλάχιστον με την ταινία.
Ο πρώτος που άνοιξε τον δρόμο της αποκάλυψης ήταν ο Ντάριο Φο με το έργο «Ο τυχαίος θάνατος ενός αναρχικού» το οποίο εμπνεύσθηκε από τη δολοφονία του Πινέλι. Μάλιστα το έργο εμπλουτιζόταν συνεχώς από τον ίδιο μαζί με τη Φράνκα Ράμε, προσθέτοντας νέα στοιχεία.
Οι αποκαλύψεις της ταινίας είναι βεβαίως συγκλονιστικές και εντυπωσιάζουν με την τόλμη να μιλήσουν για τον ρόλο όλων των υψηλά ιστάμενων της ιταλικής κοινωνίας αλλά και για τη συγκάλυψη, καθώς και την τιμωρία όσων κρατικών λειτουργών τόλμησαν να αναζητήσουν την αλήθεια. Πολύ ενδιαφέρον και το πορτρέτο του Άλντο Μόρο, ο οποίος έμελλε να δολοφονηθεί κάτω από σκοτεινές συνθήκες…
Μια ακόμη αποκάλυψη με σημασία είναι πως οι δυνάμεις καταστολής και οι μυστικές υπηρεσίες διεισδύουν σε κόμματα και οργανώσεις. Όλα αυτά θέλουν μεγάλη τόλμη. Πολλοί έχουν πληρώσει με τη ζωή τους στην Ιταλία εξαιτίας της έρευνας ή των αποκαλύψεων που έκαναν…
Αναρωτιόμουνα, βλέποντας την ταινία, ποιος Έλληνας συγγραφέας, δημοσιογράφος, σεναριογράφος ή σκηνοθέτης θα τολμούσε να παρουσιάσει ένα αντίστοιχο έργο για την υπόθεση της Marfin που από την πρώτη στιγμή «μυρίζει» προβοκάτσια καθώς υπήρξε πολύ βολική για την εξουσία… Όσοι γράφουμε ή διαβάζουμε αστυνομικά μυθιστορήματα ξέρουμε πως η ενοχή κρύβεται συνήθως πίσω από το συμφέρον. Το πρώτο ερώτημα σε ένα έγκλημα είναι «Ποιος ωφελείται;» Και σε αυτή την υπόθεση μια απάντηση υπάρχει…
Μόνον ο Βασίλης Βασιλικός με τον «Ιατροδικαστή» και φυσικά με το «Ζ» τόλμησε να κάνει κάτι αντίστοιχο… Όμως θα θέλαμε να δούμε τέτοια τόλμη από νεότερους δημοσιογράφους και συγγραφείς που θα καταπιάνονταν με την υπόθεση Κώστα Τσαλικίδη και τις υποκλοπές στην υπόθεση με την Ίντρακομ, ή το Noor1… Θα βλέπαμε ποτέ μια ελληνική ταινία που να καταγγέλλει πρωθυπουργούς, επιχειρηματίες, αστυνομικούς, μυστικές υπηρεσίες με το όνομά τους;
Η Ιταλία με τα τόσα τρωτά της, έχει δεχτεί να συμβαίνει αυτό. Ακόμη και ο Μπερλουσκόνι έχει όχι μόνο δεχθεί σφοδρή κριτική, αλλά σε κινηματογραφικά έργα έχουν αποκαλυφθεί με τόλμη πολλές από τις ύποπτες συναλλαγές του.
Θα μπορούσε κανείς εδώ να κάνει το ίδιο για τον Σημίτη; Μια ταινία για το πώς μαγειρεύτηκε το ζήτημα του «ευρώ» με όλα του τα παρασκήνια; Θα μπορούσε να ρίξει φως στους μηχανισμούς που στήριξαν τον Σαμαρά ώστε να πέσει η Κυβέρνηση Μητσοτάκη;
Ο Κώστας Γαβράς, καθόλου τυχαία, είναι ο μόνος που τόλμησε κάτι αντίστοιχο με την υπόθεση των μνημονίων και του δημοψηφίσματος και φυσικά δέχτηκε σφοδρή επίθεση. Φανταστείτε να μην ήταν ο Γαβράς με τη διεθνή αναγνώριση, αλλά κάποιος άλλος. Υποθέτω πως όχι μόνο δεν θα μπορούσε κανείς άλλος να γυρίσει τέτοιες ταινίες, αλλά ακόμη κι αν τα κατάφερνε αναρωτιέμαι να θα προβαλλόταν πουθενά…
Αυτές οι λίγες σκέψεις με αφορμή με μια ταινία που αξίζει αν δείτε…
