Είναι πραγματικά τραγικό να παρακολουθεί κανείς τη δημόσια συζήτηση περί «λάθους» του μνημονιακού προγράμματος.
Με όλους τους δείκτες να εμφανίζουν την ελληνική κοινωνία σε χειρότερη θέση από την περίοδο της εκκίνησης, μοιάζει λογική η θέση Λαγκάρντ που τροφοδότησε την «αντιπαράθεση» ΔΝΤ και Ε.Ε. Με τη διαφορά πως όσοι δημοσίως έσπευσαν να υιοθετήσουν αυτή τη θέση, μέχρι σήμερα ήταν ένθερμοι οπαδοί του αναπόφευκτου αυτού του προγράμματος.
Ο διαγκωνισμός μεταξύ των εταίρων της τρόικας περί των αιτιών που το πρόγραμμα εξυγίανσης της οικονομίας στον ευρωπαϊκό Νότο δεν βγαίνει, θα μπορούσε να αποκτήσει ακαδημαϊκό ενδιαφέρον για τις επόμενες γενιές ανερχόμενων στελεχών των διεθνών αυτών οργανισμών. Όμως εδώ η συζήτηση δεν διεξάγεται στις αίθουσες των ονομαστών οικονομικών ιδρυμάτων, ούτε αφορά κάποιο θεωρητικό πρότζεκτ, αλλά υπαρκτές πολιτικές που εξακολουθούν να εφαρμόζονται.
Το «ελληνικό πείραμα» συνεχίζεται, οι έλεγχοι της τρόικας γίνονται στενότεροι και το αποτέλεσμα κάθε τεστ είναι χειρότερο από το προηγούμενο. Οι συνέπειές του μετρώνται σε εκατοντάδες χιλιάδες χαμένες θέσεις εργασίας, σε ραγδαία μείωση εισοδημάτων, σε ουσιαστικό σταμάτημα της παραγωγικής δραστηριότητας και σε ακραίες καταστάσεις κοινωνικής εξαθλίωσης. Δεν πρόκειται για λάθος η υπερίσχυση του οικονομικά ανενεργού πληθυσμού κατά ένα και πλέον εκατομμύριο από τον οικονομικά ενεργό. Ούτε είναι λάθος η κατάρρευση του κοινωνικού κράτους. Ακόμα και η κατακρήμνιση των κρατικών εσόδων δεν οφείλεται σε κάποιο τεχνικό λάθος.
Δεν χρειάζεται ιδιαίτερες οικονομικές γνώσεις κανείς για να αντιληφθεί ότι το αποτέλεσμα της εφαρμογής των μνημονιακών πολιτικών είναι ολέθριο για την κοινωνία και τελικά αποδεικνύεται εντελώς ακυρωτικό για το (όποιο) μέλλον του τόπου.
Μήπως όμως αυτό εννοούν όσοι συζητούν περί «λάθους»; Κάθε άλλο. Η αντιπαράθεση των αξιωματούχων του ΔΝΤ και της Ε.Ε. μένει στον τρόπο, την ένταση, την έκταση και το χρόνο των πολιτικών που επιβλήθηκαν και αφήνει στο απυρόβλητο την ουσία των μνημονίων και των στόχων που αυτά υπηρετούν. Η αναγνώριση του λάθους δεν αγγίζει τη «συνταγή», αλλά τη δοσολογία της αγωγής που ακολουθήθηκε.
Ακόμη χειρότερα. Η δήθεν αντιπαράθεση ανοίγει το δρόμο για ένα νέο, τέταρτο Μνημόνιο, που θα προκύψει πλέον ως συμβιβασμός μεταξύ των τριών εταίρων και θα επιβληθεί στην ντόπια, πάντα πρόθυμη, κυβερνητική τρόικα ως αναγκαία και ικανή συνθήκη για να της επιτραπεί η συνέχιση της διακυβέρνησης. Κι αυτό το Μνημόνιο θα σημάνει την επιβολή και νέων επαχθών μέτρων, στην ίδια πάντα καταστροφική συνταγή: Απολύσεις -διάλυση δημόσιων δομών, ιδιωτικοποιήσεις – εκποιήσεις κρατικής περιουσίας, φοροεπιδρομή, αποδόμηση κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Ένας νέος κύκλος μέτρων που σε κάποιο σημείο του θα διακοπεί από μια ακόμη συζήτηση περί… λάθους.
