Η Συμφωνία των Πρεσπών μπορεί να πρόκρινε το όνομα «Βόρεια Μακεδονία» για την ΠΓΔΜ, αλλά μάλλον το «άνω-κάτω» είναι ο πιο χαρακτηριστικός προσδιορισμός που θα ταίριαζε στην κατάσταση της μετά και το δημοψήφισμα. Όπως γράφαμε και στο προηγούμενο τεύχος του Δρόμου, σε μια πολλαπλά διχασμένη χώρα, η αβεβαιότητα ήταν το κύριο στοιχείο τις παραμονές μιας σημαντικής επιλογής των πολιτών της, κάτω από τις αφόρητες διεθνείς πιέσεις και απειλές.
Η πολιτική κρίση εντάθηκε με την αποδοκιμασία της συμφωνίας από την πλειοψηφία των πολιτών και η σύγκρουση στο εσωτερικό της γειτονικής χώρας έχει κορυφωθεί.
Ο πρωθυπουργός Ζάεφ, όπως είχε προαναγγείλει, θα προχωρήσει στην προσπάθεια επικύρωσης της συμφωνίας από την Βουλή κι αν αποτύχει θα προκηρύξει πρόωρες εκλογές με στόχο την απόκτηση των 2/3 των βουλευτών που απαιτεί μια συνταγματική μεταρρύθμιση. Στην προσπάθεια του αυτή έχει την στήριξη όλων των διεθνών παραγόντων της Δύσης που με ποικίλους τρόπους προσπάθησαν να επιβάλλουν την συμφωνία. Με συνεχείς δηλώσεις τους, αποτιμούν θετικά το αποτέλεσμα και στηρίζουν τον Ζάεφ να προχωρήσει γράφοντας στα παλιά τους τα παπούτσια την όποια λαϊκή ετυμηγορία. Οι πιο φανατικοί υποστηρικτές όμως της άμεσης επίλυσης βάση της συμφωνίας, αδιαφορώντας για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, είναι τα αλβανικά κόμματα με την συμμετοχή των αλβανόφωνων πληθυσμών να έχει προσεγγίσει το 70% στο δημοψήφισμα. Οι δηλώσεις του ηγέτη του Δημοκρατικού κόμματος των Αλβανών (DUI) Α. Αχμέτι και του προερχόμενου από το ίδιο κόμμα προέδρου της Βουλής Τ. Τζαφέρι είναι ενδεικτικές. «Τέθηκαν τα θεμέλια της μελλοντικής Μακεδονίας», δήλωσαν.
Δεδομένη παραμένει η πρόθεση όλων των διεθνών παραγόντων να εμπλακούν στις μελλοντικές εξελίξεις των Βαλκανίων αναζητώντας διέξοδο από τις εμπλοκές που δημιούργησε η λαϊκή ετυμηγορία στην ΠΓΔΜ. Ενώ προτάσσουν δήθεν την ασφάλεια και την σταθερότητα στην περιοχή προετοιμάζονται για « διορθώσεις» συνόρων και γενίκευση της έντασης
Από την πλευρά της η αντιπολίτευση του VMRO ζητάει την πλήρη απόσυρση του Ζάεφ από το πολιτικό σκηνικό ώστε να συζητήσει τις μελλοντικές εξελίξεις και παρόλο που αισθάνεται ενισχυμένη αντιλαμβάνεται ότι η συνέχεια δεν θα είναι καθόλου εύκολη και γι’ αυτήν, ειδικά αν βρεθούν οι 11 πολυπόθητοι βουλευτές από τις τάξεις της που θα στηρίξουν την συνταγματική μεταρρύθμιση. Με δεδομένη την εσωτερική κατάσταση του VMRO και τις διαφοροποιήσεις που εμφανίστηκαν και προεκλογικά, τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί βέβαιο, ούτε η ενιαία στάση των βουλευτών του ούτε η συνοχή του κόμματος μελλοντικά. Προσθέτοντας την θεσμική δυνατότητα του προέδρου της χώρας Ιβάνοφ, βασικού υποστηρικτή της αποχής, να καθυστερήσει τις όποιες εξελίξεις και την συγκρότηση νέας κυβέρνησης, η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο σύνθετη.
Εντείνονται οι παρεμβάσεις ΗΠΑ και Ρωσίας
Στην διαμόρφωση της εσωτερικής κατάστασης βέβαια παίζουν ρόλο και άλλοι παράγοντες και περιφερειακές δυνάμεις που έχουν συμφέροντα στην περιοχή και θέλουν να παίξουν και κάποιο μελλοντικό ρόλο σε όσα έρχονται. Εκτός των δυτικών και των δυνάμεων του ΝΑΤΟ που είναι δεδομένοι στην θέση τους, ενδιαφέρον παρουσιάζουν και άλλες παρεμβάσεις που δείχνουν προθέσεις. Κυριότερη αυτή της Ρωσίας, που δήλωσε απερίφραστα ότι το δημοψήφισμα είναι άκυρο, έστειλε μήνυμα αποδοκιμασίας σε ΝΑΤΟ και ΗΠΑ και ότι το θέμα πρέπει να συζητηθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ στο οποίο έχει δικαίωμα βέτο. Η Μόσχα δηλώνει έτσι, με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο, την παρουσία της στα Βαλκάνια και την διάθεση της να μην απεμπολήσει κανένα από τα συμφέροντα της. Να σημειωθεί ότι τις παραμονές του δημοψηφίσματος προχώρησε σε κοινές στρατιωτικές ασκήσεις με την Σερβία.
Από την άλλη, η Τουρκία συνεχίζοντας την με πολλές αλλαγές, αντιφάσεις και εκπλήξεις πολιτική της στην περιοχή, πήρε θέση υπέρ του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. υποστηρίζοντας την προώθηση της συμφωνίας άμεσα και προτρέποντας Ε.Ε. και ΝΑΤΟ να μην υποχωρήσουν, έχοντας ενισχυμένη θέση μέσω των μουσουλμανικών πληθυσμών. Από τις γειτονικές χώρες, Αλβανία και Βουλγαρία ευθυγραμμίστηκαν με το ΝΑΤΟ και την Ε.Ε., παρόλο που φωνές και από τις δύο χώρες βρήκαν την ευκαιρία να ζητήσουν την διάλυση της ΠΓΔΜ και διεκδίκησαν μέρος (ή και το σύνολο) των εδαφών και των κατοίκων της. Πιο προσεκτικοί οι πρόεδροι Σερβίας και Μαυροβουνίου με τις δηλώσεις τους ζήτησαν από την διεθνή κοινότητα να μην υποτιμούν τους λαούς των Βαλκανίων και να μην τους έχουν δεδομένους σε ότι τους ζητηθεί.
Δεδομένη παραμένει η πρόθεση όλων των διεθνών παραγόντων να εμπλακούν στις μελλοντικές εξελίξεις των Βαλκανίων αναζητώντας διέξοδο από τις εμπλοκές που δημιούργησε η λαϊκή ετυμηγορία στην ΠΓΔΜ. Την στιγμή που όλοι προτάσσουν δήθεν την ασφάλεια και την σταθερότητα στην περιοχή προετοιμάζονται, στην ουσία, για « διορθώσεις» συνόρων και γενίκευση της έντασης. Υπό αυτούς τους όρους το σκηνικό στην γειτονική χώρα παραμένει άκρως επικίνδυνο και απρόβλεπτο.
