Του Γιώργου Χάμψα
Σε αχαρτογράφητα νερά φαίνεται ότι μπαίνουν οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας. Όσο πλησιάζει η ώρα παράδοσης των ρώσικων πυραύλων S-400 στην Άγκυρα και αντίστοιχα ο χρόνος παράδοσης των αμερικάνικων μαχητικών πέμπτης γενιάς, F-35 τόσο αυξάνονται οι πιέσεις και οι αμοιβαίες προειδοποιήσεις.
Το αμερικάνικο Πεντάγωνο, λέγεται, ότι έχει καταλήξει ότι δεν είναι δυνατό να συνυπάρξουν στον ίδιο χώρο τα δύο σύγχρονα οπλικά συστήματα χωρίς τον κίνδυνο να υποκλαπεί η μυστική τεχνολογία των αμερικάνικων μαχητικών από τα συστήματα των ρώσικων. Κάτι τέτοιο, δηλώνουν, θα ήταν καταστροφικό για τα αμερικάνικα πλεονεκτήματα και εισηγούνται μέτρα προστασίας. Η αμερικάνικη διπλωματία και οι αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ από την πλευρά της εξακολουθεί να βρίσκεται σε στρατηγικό δίλημμα με αποτέλεσμα να στέλνει αντικρουόμενα μηνύματα προς το καθεστώς της Άγκυρας.
Αμερικανοί παράγοντες και δυτικοί σύμμαχοι δεν είναι έτοιμοι να εγκαταλείψουν την Τουρκία στην επιρροή και στην συμμαχία της με τη Ρωσία. Η οικονομική και στρατιωτική της ισχύ σε συνδυασμό με την γεωγραφική της θέση την καθιστά κρίσιμο παράγοντα για την συνοχή της Ν.Α. πτέρυγας του ΝΑΤΟ και την ευρωατλαντική πολιτική στη Μ. Ανατολή. Όσο και αν ο Ερντογάν αναδεικνύεται σε ενοχλητικό «παίκτη», όσο και αν πολλοί εύχονται ή και απεργάζονται την αποδυνάμωση και τον εκπεσμό του στέκονται δίβουλοι μπροστά στον κίνδυνο να απολεσθεί οριστικά η Τουρκία από την δυτική συμμαχία. Έτσι ακολουθείται μια διπλή τακτική μαστιγίου και καρότου.
Αμερικανοί παράγοντες και δυτικοί σύμμαχοι δεν είναι έτοιμοι να εγκαταλείψουν την Τουρκία στην επιρροή της Ρωσίας. Όσο και αν ο Ερντογάν αναδεικνύεται σε ενοχλητικό «παίκτη» μπροστά στον κίνδυνο να απολεσθεί οριστικά η Τουρκία από την δυτική συμμαχία ακολουθείται μια διπλή τακτική μαστιγίου και καρότου
Προειδοποιήσεις με απρόβλεπτη κατάληξη
Πρόσφατα ο γ.γ. του ΝΑΤΟ δήλωσε ότι η Τουρκία ότι το εξοπλιστικό πρόγραμμα της Τουρκίας αποτελεί «εθνική ανάγκη» και ότι «δεν νοούνται μέτρα τιμωρίας σε βάρος χώρας μέλους του ΝΑΤΟ. Από την άλλη ο Αμερικάνος αντιπρόεδρος Μάικ Πένς και ο υπουργός Εξωτερικών Μ. Πομπέο έχουν κάνει πρωτόγνωρης αυστηρότητας δηλώσεις προειδοποιώντας με αυστηρές στρατιωτικές και οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας αν προχωρήσει στην εγκατάσταση των ρωσικών πυραύλων.
Στο ίδιο κλίμα κινείται και νομοθετική πρωτοβουλία στο αμερικάνικο Κογκρέσο, στηριζόμενη από Δημοκρατικούς και Συντηρητικούς βουλευτές, που προβλέπει αυστηρές κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας αν προχωρήσει στο εξοπλιστικό της πρόγραμμα. Σε αυτές τις νομοθετικές πρωτοβουλίες περιλαμβάνονται μέτρα που προβάλλονται, από τα εγχώρια ΜΜΕ, ως δήθεν ενοχλητικά για την Άγκυρα. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται οι προτάσεις για στρατιωτική βοήθεια στην Ελλάδα ύψους 3 εκατομμυρίων δολαρίων, η άρση του εμπάργκο όπλων σε βάρος της Κύπρου, η υποβολή καταλόγου με τις τουρκικές παραβιάσεις σε Αιγαίο και Κυπριακή ΑΟΖ κ.λπ. Όλα αυτά μοιάζουν σαν κακόγουστο αστείο αν υπολογίσει κανένας ότι η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε ξέφραγο αμπέλι παραχωρήσεων σε νατοϊκές και αμερικάνικες βάσεις χωρίς το παραμικρό αντάλλαγμα έναντι ουσιαστικής στήριξης των σημερινών συνόρων της χώρας. Η Κύπρος ετοιμάζεται να παραχωρήσει αγκυροβόλια σε γαλλικά πολεμικά πλοία και τα νατοϊκά πολεμικά πλοία και αεροσκάφη παρακολουθούν καθημερινά και σιωπηλά το όργιο των τουρκικών προκλήσεων σε Αιγαίο και Κύπρο την ίδια στιγμή που οι επιτελείς του ΝΑΤΟ αναγνωρίζουν κυριαρχικά δικαιώματα της Τουρκίας στα όρια της ερντογανικής «Γαλάζιας Πατρίδας» και ζητούν «δίκαιη μοιρασιά» των ενεργειακών πόρων της περιοχής.
Διπλωματικός πόλεμος και νέα δεδομένα
Δίπλα σε αυτά τα σημάδια κλιμακούμενης έντασης έχει ξεσπάσει ένας μεγάλης σημασίας και κλίμακας διπλωματικός πόλεμος, με την Ελλάδα να παρακολουθεί αμέτοχη περιμένοντας τις υπερατλαντικές οδηγίες, που αλλάζει το τοπίο στην περιοχή.
Σημαντική εξέλιξη συνιστά η απόφαση της Αιγύπτου να προχωρήσει στην αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού από την Ρωσία αγνοώντας τις απειλές για κυρώσεις από τις ΗΠΑ. Μάλιστα αμέσως μετά την συνάντηση του Τραμπ με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Σίσι η Αίγυπτος ανακοίνωσε, σε αντίποινα για τις αμερικάνικες κυρώσεις, την πρόθεση να αποχωρήσει από την αμερικανόπνευστη αραβική συμμαχία κατά του Ιράν, αποδυναμώνοντας το μέτωπο που είχε συμπτύξει η αμερικάνικη πολιτική. Το ίδιο σημαντικές είναι οι εξελίξεις στη Λιβύη και το πραξικόπημα στο Σουδάν (δείτε σχετική αρθρογραφία στις σελίδες 15 και 18), όπου επιβεβαιώνεται ότι οι αντιφατικές εξελίξεις αλλά και η σύναψη απρόβλεπτων και ασταθών συμμαχιών στέκονται ικανές να αλλάζουν το τοπίο και να οξύνουν τις τάσεις γενικευμένης ρευστότητας και αποσταθεροποίησης σε ολόκληρη την περιοχή. Τέλος οι κοινές δηλώσεις Πούτιν-Ερντογάν για επέκταση της στρατιωτικής και οικονομικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών αλλά και ο διπλωματικός πόλεμος μεταξύ Τουρκίας, Ιταλίας και Γαλλίας με αφορμή την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων πιστοποιούν ότι το «ανατολικό ζήτημα» με νέα μορφή και ίδιες στοχεύσεις αποτελεί ανοικτή πληγή και σημείο θερμών αναταράξεων για την παγκόσμια ειρήνη.
