«…Ο κόσμος συνωστιζόταν με την ήπια τρέλα που κυκλοφορούσε κάθε μέρα γύρω του. Απέξω κοινωνικός μα από μέσα αρματωμένος, μαχαίρια έτοιμα να σκίσουν τις τσέπες των κουστουμιών και να βγουν. Με το τσακ! Με την πρώτη ευκαιρία. Τα ένιωθε αυτός τα μαχαίρια τους, κι ας ήταν κρυμμένα. Γι’ αυτό απέφευγε να στριμώχνεται μαζί τους…». Διαβάζω τα διηγήματα της Λένας Διβάνη, με τον χαρακτηριστικό τίτλο Προφανώς η Πηνελόπη ήταν ηλίθια (Μελάνι).
Το συγκεκριμένο απόσπασμα είναι από τη Στάση Πανεπιστήμιο και μας περιγράφει την ιστορία ενός κεραυνοβόλου, πλην μονόπλευρου και ανολοκλήρωτου έρωτα, με φόντο το συρμό του Μετρό… Από τις προηγούμενες Ηλεκτρικές Αναγνώσεις η κατήφεια έχει επιστρέψει για τα καλά. Το χιούμορ της Λένας Διβάνη, άλλοτε μαύρο, άλλοτε πικρό και άλλοτε απλά… διασκεδαστικό, με κάνει να χαμογελώ και να φαίνομαι παράταιρος μέσα σε αυτή τη σκοτεινή Ελλάδα του Μεσοπρόθεσμου…
…Θυμάμαι, ακόμη και σε δύσκολες εποχές, τα καλοκαίρια πως οι άνθρωποι γύρω ομόρφαιναν, αποκτούσαν μια άλλη αύρα. Ακόμη και στη ζέστη ή στον καύσωνα, δεν ήθελε πολύ για να σου φτιάξει η διάθεση. Τώρα κάτι έχει χαθεί. Αυτό το μικρό σπίθισμα ακόμη και μετά από μια δύσκολη μέρα, υπήρχε στα μάτια. Τώρα; Μάλλον δεν υπάρχει τίποτε πιο κατάλληλο για να διαβάσει κανείς αυτή την εποχή από το Καλοκαίρι του έρωτα του Μάρτιν Έιμις (Μεταίχμιο). Μια βουτιά στη σεξουαλική επανάσταση, στα όνειρα και τις ψευδαισθήσεις των αρχών της δεκαετίας του ’70. Μια παρέα, ένα καλοκαίρι στην Ιταλία και παράλληλα το σήμερα. Πώς είσαι είκοσι χρονών και ξαφνικά ξυπνάς πενήντα;
«…Καθώς τα πεντηκοστά σου γενέθλια πλησιάζουν, έχεις την αίσθηση πως η ζωή σου αραιώνει, θα λέγαμε, και θα εξακολουθήσει να αραιώνει ως την ανυπαρξία. Και μερικές φορές λες μέσα σου: Αυτό παραήταν γρήγορο. Κι αν είσαι σε συγκεκριμένη διάθεση, θέλεις ίσως να το εκφράσεις πιο έντονα. Όπως για παράδειγμα: Ωχ, ωχ! Αυτό, γαμώτο, παραήταν γρήγορο! Και μετά τα πενήντα έρχονται και παρέρχονται και τα πενήντα ένα και τα πενήντα δύο. Και η ζωή πυκνώνει ξανά. Επειδή τώρα μες στην ύπαρξη σου υπάρχει μια πελώρια απαρατήρητη παρουσία σαν άγνωστη ήπειρος. Ετούτο είναι το παρελθόν…».
…Πίσω στο παρελθόν μας γυρίζει με το νέο μυθιστόρημα του και ο Φίλιπ Ροθ. Η Νέμεσις (Πόλις) διαδραματίζεται στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν μια επιδημία πολιομυελίτιδας πέφτει πάνω στο Νιούαρκ. Ο ήρωας του, ο γυμναστής Μπάκι Κάντορ είναι επικεφαλής ενός αθλητικού κέντρου. Όταν τα παιδιά αρρωσταίνουν τα βάζει με τον Θεό. Στην αρχή μένει πιστός στη θέση του και συμπαραστέκεται στα παιδιά και τις οικογένειές τους. Κάποια στιγμή λιποψυχεί και κάτω από τις πιέσεις της αρραβωνιαστικιάς του αφήνει την πόλη και τη θέση του για μια κατασκήνωση στα βουνά. Νιώθει πως εκεί δεν μπορεί να υπάρξει αρρώστια. Νιώθει, πάντως, τύψεις και σκέφτεται να επιστρέψει, όταν ένα κρούσμα της πολιομυελίτιδας στην κατασκήνωση κάνει τα πράγματα χειρότερα. Νιώθει ένοχος. Είναι σίγουρος πως αυτός έφερε την αρρώστια. Όταν αποδεικνύεται ασυμπτωματικός φορέας βυθίζεται στην απόγνωση. Αρρωσταίνει κι ο ίδιος… Διαλύει τη ζωή του. Φτάνει στα γεράματα μόνος και νικημένος…
…Η Claire Castillon στη συλλογή διηγημάτων Η μαμά μου ποτέ δεν πεθαίνει (Γιαλός) θα σοκάρει ακόμη και τους πιο υποψιασμένους αναγνώστες. Η σχέση μητέρας-κόρης στις πιο σκοτεινές της στιγμές. Μαύρο, κατάμαυρο χιούμορ, εμμονές, υποψίες, εξαρτήσεις… Κάθε διήγημα είναι μια απολύτως ανατρεπτική εκδοχή της περίφημης μητρικής αγάπης. Ο πρωτότυπος τίτλος του βιβλίου είναι Έντομο και η συγγραφέας μοιάζει πραγματικά να μας παραδίδει ένα μάθημα ανατομίας σχέσεων, μέσα από απίστευτους, συχνά παραληρηματικούς μονολόγους…
…Κλείνω το βιβλίο και κοιτάζω γύρω μου υποψιασμένος. Όσο οδυνηρό κι αν είναι το να σου αποκαλύπτεται το τι κρύβεται κάτω από την επιφάνεια, στο τέλος λειτουργεί απελευθερωτικά… Φοβάμαι όμως πως, συχνά, τα προβλήματά μας τα κρύβουμε κάτω από το χαλί. Και τότε τα βάζουμε με τον καθρέφτη!
…Θυμάμαι, ακόμη και σε δύσκολες εποχές, τα καλοκαίρια πως οι άνθρωποι γύρω ομόρφαιναν, αποκτούσαν μια άλλη αύρα. Ακόμη και στη ζέστη ή στον καύσωνα, δεν ήθελε πολύ για να σου φτιάξει η διάθεση. Τώρα κάτι έχει χαθεί. Αυτό το μικρό σπίθισμα ακόμη και μετά από μια δύσκολη μέρα, υπήρχε στα μάτια. Τώρα; Μάλλον δεν υπάρχει τίποτε πιο κατάλληλο για να διαβάσει κανείς αυτή την εποχή από το Καλοκαίρι του έρωτα του Μάρτιν Έιμις (Μεταίχμιο). Μια βουτιά στη σεξουαλική επανάσταση, στα όνειρα και τις ψευδαισθήσεις των αρχών της δεκαετίας του ’70. Μια παρέα, ένα καλοκαίρι στην Ιταλία και παράλληλα το σήμερα. Πώς είσαι είκοσι χρονών και ξαφνικά ξυπνάς πενήντα;
«…Καθώς τα πεντηκοστά σου γενέθλια πλησιάζουν, έχεις την αίσθηση πως η ζωή σου αραιώνει, θα λέγαμε, και θα εξακολουθήσει να αραιώνει ως την ανυπαρξία. Και μερικές φορές λες μέσα σου: Αυτό παραήταν γρήγορο. Κι αν είσαι σε συγκεκριμένη διάθεση, θέλεις ίσως να το εκφράσεις πιο έντονα. Όπως για παράδειγμα: Ωχ, ωχ! Αυτό, γαμώτο, παραήταν γρήγορο! Και μετά τα πενήντα έρχονται και παρέρχονται και τα πενήντα ένα και τα πενήντα δύο. Και η ζωή πυκνώνει ξανά. Επειδή τώρα μες στην ύπαρξη σου υπάρχει μια πελώρια απαρατήρητη παρουσία σαν άγνωστη ήπειρος. Ετούτο είναι το παρελθόν…».
…Πίσω στο παρελθόν μας γυρίζει με το νέο μυθιστόρημα του και ο Φίλιπ Ροθ. Η Νέμεσις (Πόλις) διαδραματίζεται στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν μια επιδημία πολιομυελίτιδας πέφτει πάνω στο Νιούαρκ. Ο ήρωας του, ο γυμναστής Μπάκι Κάντορ είναι επικεφαλής ενός αθλητικού κέντρου. Όταν τα παιδιά αρρωσταίνουν τα βάζει με τον Θεό. Στην αρχή μένει πιστός στη θέση του και συμπαραστέκεται στα παιδιά και τις οικογένειές τους. Κάποια στιγμή λιποψυχεί και κάτω από τις πιέσεις της αρραβωνιαστικιάς του αφήνει την πόλη και τη θέση του για μια κατασκήνωση στα βουνά. Νιώθει πως εκεί δεν μπορεί να υπάρξει αρρώστια. Νιώθει, πάντως, τύψεις και σκέφτεται να επιστρέψει, όταν ένα κρούσμα της πολιομυελίτιδας στην κατασκήνωση κάνει τα πράγματα χειρότερα. Νιώθει ένοχος. Είναι σίγουρος πως αυτός έφερε την αρρώστια. Όταν αποδεικνύεται ασυμπτωματικός φορέας βυθίζεται στην απόγνωση. Αρρωσταίνει κι ο ίδιος… Διαλύει τη ζωή του. Φτάνει στα γεράματα μόνος και νικημένος…
…Η Claire Castillon στη συλλογή διηγημάτων Η μαμά μου ποτέ δεν πεθαίνει (Γιαλός) θα σοκάρει ακόμη και τους πιο υποψιασμένους αναγνώστες. Η σχέση μητέρας-κόρης στις πιο σκοτεινές της στιγμές. Μαύρο, κατάμαυρο χιούμορ, εμμονές, υποψίες, εξαρτήσεις… Κάθε διήγημα είναι μια απολύτως ανατρεπτική εκδοχή της περίφημης μητρικής αγάπης. Ο πρωτότυπος τίτλος του βιβλίου είναι Έντομο και η συγγραφέας μοιάζει πραγματικά να μας παραδίδει ένα μάθημα ανατομίας σχέσεων, μέσα από απίστευτους, συχνά παραληρηματικούς μονολόγους…
…Κλείνω το βιβλίο και κοιτάζω γύρω μου υποψιασμένος. Όσο οδυνηρό κι αν είναι το να σου αποκαλύπτεται το τι κρύβεται κάτω από την επιφάνεια, στο τέλος λειτουργεί απελευθερωτικά… Φοβάμαι όμως πως, συχνά, τα προβλήματά μας τα κρύβουμε κάτω από το χαλί. Και τότε τα βάζουμε με τον καθρέφτη!
Κώστας Στοφόρος
Σχόλια
