Μέσα σ’ αυτόν τον αλληλοεξαρτώμενο κόσμο, είμαστε υποχρεωμένοι να φτιάξουμε την κοινωνία μας έτσι ώστε να μπορεί να υπάρχει και να ζει ανεξάρτητη, στηριγμένη όσο το δυνατό περισσότερο στις δικές της δυνάμεις, στην αυτάρκειά της. Αυτό επιτάσσει η παγκόσμια κατάσταση. Όσοι επικαλούνται την παγκοσμιοποίηση για να υποστηρίξουν ότι η ανεξαρτησία και η αυτάρκεια δεν είναι πλέον εφικτές ή επιθυμητές, το κάνουν από άγνοια, ιδιοτέλεια ή υποτέλεια. Άνθρωποι που τρώνε αμάσητα ό,τι τους σερβίρουν σαν μοναδικές αλήθειες οι ισχυροί, άνθρωποι που πλουτίζουν από την εξάρτηση και άνθρωποι που είναι υπάλληλοι και μεσάζοντες ξένων συμφερόντων από συμφέρον ή από πεποίθηση.
Σήμερα, είναι πιο εύκολο να πείσουμε τους πολίτες. Αν η παγκοσμιοποίηση, στην πρώτη φάση, εντυπωσίαζε με τις θεαματικές μετακινήσεις των κεφαλαίων και των επιχειρήσεων, μέσα σε λίγα χρόνια φάνηκε ότι αυτό αφορούσε μόνο τις ελίτ, τις μειοψηφίες που κερδοσκοπούν βλέποντας στις οθόνες των υπολογιστών τους την ανθρωπότητα σαν ένα μεγάλο τραπέζι τζόγου, όπου το δημόσιο συμφέρον δεν έχει καμία αξία. Σαν αποτέλεσμα, οι κοινωνίες φτώχυναν. Ακόμα και η μεσαία τάξη των αναπτυγμένων χωρών, η επονομαζόμενη σπονδυλική στήλη της ανάπτυξης και της ευημερίας, τσακίστηκε ή δεινοπαθεί. Η έκρηξη των δρόμων επικοινωνίας μέσω του διαδικτύου, που στην αρχή προβλήθηκε ως αλληλένδετη με την διακίνηση των κεφαλαίων και τη διεθνή κερδοσκοπία, διευκολύνει τώρα τη διάδοση της αλήθειας σε σχέση με τα αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης που έφερε τρομαχτικούς πολέμους και δικτατορίες στο προσκήνιο (Γιουγκοσλαβία, Αφγανιστάν, Ιράκ, Λιβύη, Υεμένη, Σουδάν, Συρία, Μπαχρέιν, Σαουδική Αραβία, Κατάρ, Κουβέιτ, Αίγυπτος, Τυνησία, Τσαντ, Μάλι, Σιέρα Λεόνε, Νιγηρία, Γεωργία, Ουκρανία, Ταϊλάνδη κ.λπ.), αλλά και φτώχεια και χρεοκοπία (Ελλάδα, Ισλανδία, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Λιθουανία κ.ά.). Όσο κι αν ελέγχουν οι εξουσίες το διαδίκτυο, η πληροφορία διαχέεται και, αργά ή γρήγορα, η αλήθεια γι’ αυτό που συμβαίνει διαδίδεται. Η πολυδιαφημισμένη ως πανάκεια παγκοσμιοποίηση έχει ήδη απομυθοποιηθεί στο μυαλό δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Και όχι μόνο αυτό. Πολλές χώρες, μερικές μάλιστα πολύ μεγάλες και ισχυρές, έχουν σχετικοποιήσει την παγκοσμιοποίηση θέτοντας όρια που εξυπηρετούν τα δικά τους συμφέροντα. Αντιθέτως, κράτη που είναι υπό τον έλεγχο των μητροπόλεων ή διοικούνται από τάξεις και κάστες μεταπρατικές και υποτελείς, έχουν παραδοθεί αμαχητί στις δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης, βυθίζοντας τις χώρες τους στην εξάρτηση και την εκμετάλλευση, όπως αρκετές πρώην σοσιαλιστικές, κάποιες λατινοαμερικάνικες και μερικές νοτιοευρωπαϊκές, με πιο χαρακτηριστική την περίπτωση της Ελλάδας.
Όλα ακυρώθηκαν
Διεθνείς παίχτες με εμβέλεια, όπως η Κίνα, η Ρωσία, η Βραζιλία, η Ινδία και η Νότια Αφρική, συνασπίστηκαν για να δημιουργήσουν φραγμούς και αντίβαρα στην παγκοσμιοποίηση που εκπορεύεται από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Η επίθεση εναντίον της Ρωσίας από το δυτικό μπλοκ δείχνει το μέγεθος του κινδύνου για κάθε χώρα που θέλει να διατηρήσει την αυτοτέλεια και την αυτοκυριαρχία της, ακόμα κι αν είναι ισχυρό. Και θέτει με ακόμα πιο έντονο τρόπο την ανάγκη για την οργάνωση της άμυνας κάθε κοινωνίας που δεν θέλει να κλειστεί στον εαυτό της και να απομονωθεί, αλλά δεν θέλει και να γίνει αποικία, χωρίς βούληση, χωρίς κυριαρχία, χωρίς δικλείδες ασφαλείας.
Η Ελλάδα είναι μια πολύ μικρή χώρα, οικονομικά και στρατιωτικά αδύναμη. Πρέπει με μεγάλη σύνεση και, βασικά, με σοβαρό σχέδιο όχι να συγκρουστεί κατά μέτωπο με υπέρτερες δυνάμεις, αλλά να χτίσει το εναλλακτικό πεδίο που θα διασφαλίζει την ανεξαρτησία και την αυθυπαρξία της. Αυτό το εναλλακτικό πεδίο πρέπει να οικοδομηθεί μεθοδικά και καθολικά σε όλα τα επίπεδα, πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτισμικά. Η ανεξαρτησία και η αυθυπαρξία αποκτούν οντότητα όταν η χώρα έχει ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς, κοινωνική συνοχή, συνετή οικονομική πολιτική και ικανοποιητική αυτάρκεια. Στα χρόνια της αποδόμησης, όλες οι παραπάνω συνιστώσες της ανεξαρτησίας αποδυναμώθηκαν και συρρικνώθηκαν. Δεν είναι μόνο το εξωφρενικό χρέος που δημιούργησε μια αιχμαλωσία της Ελλάδας για την οποία τα λύτρα είναι πολύ πέραν των δυνάμεων της χώρας. Είναι η ουσιαστική παραβίαση του Συντάγματος, η ακύρωση δικαιωμάτων που αντιστοιχούν σε κράτη που έχουν ξεφύγει από το στάτους της αποικίας, η υποβάθμιση της νομοθετικής εξουσίας, η εκποίηση νευραλγικών τομέων στρατηγικής -εθνικής, πολιτικής και οικονομικής- σημασίας, η απαξίωση βασικών δομών της δημοκρατίας (τοπική αυτοδιοίκηση, συνδικάτα, συνεταιρισμοί κ.λπ.), η διάχυση της διαφθοράς στην κοινωνία, η υποβάθμιση και εξαφάνιση του εντόπιου πολιτισμού και η επιβολή μιας μαζικής ισοπεδωτικής κουλτούρας που παράγεται στις μητροπόλεις και εξάγεται σαν απαραίτητο εξάρτημα της πολιτικής, στρατιωτικής και οικονομικής επέκτασης και κυριαρχίας τους.
Γενικός αναπροσανατολισμός
Με αυτά τα δεδομένα, τα αδιαμφισβήτητα, η διαμόρφωση μιας εθνικής πολιτικής επιβίωσης προϋποθέτει μια γενική αναδιοργάνωση του κράτους και της κοινωνίας, ένα συνολικό αναπροσανατολισμό. Μια σύγχρονη δημοκρατία και μια ανάπτυξη διαφορετικού τύπου, όπου το κύριο χαρακτηριστικό της δεν είναι η ποσότητα, αλλά η ποιότητα. Ανάπτυξη που στηρίζεται στην υγεία του πληθυσμού, τη διατροφική αυτάρκεια, την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, την υψηλού επιπέδου παιδεία, την αναδιαμόρφωση του οικιστικού περιβάλλοντος, την καλλιέργεια της αλληλεγγύης, των συλλογικών δράσεων και της κοινωνικής συνοχής, την παραγωγή προϊόντων ποιότητας, την ανάδειξη του πολιτισμού, αρχαίου και σύγχρονου, έντεχνου και λαϊκού, εθνικού και τοπικού. Όλα διασυνδεδεμένα. Και με βάση αυτά, τη διαμόρφωση πολιτικής για τις διασυνοριακές και διακρατικές εμπορικές ανταλλαγές, την αγροτική οικονομία, τον τουρισμό, τη βιομηχανία και τη βιοτεχνία, το λιανικό και χονδρικό εμπόριο, τις υπηρεσίες κ.λπ. Με κινητήρια δύναμη το ανθρώπινο δυναμικό και ιδίως τους νέους.
Παρ’ όλη την τεχνητή καταστροφή, η Ελλάδα διαθέτει πολύ σοβαρά αποθέματα. Εάν τα ανασύρει από το έλος και τα αξιοποιήσει, μπορεί να αναγεννηθεί. Η Ελλάδα έχει λυγίσει, έχει εμφανίσει σοβαρά σημεία σήψης, κάμψης και υποταγής, αλλά δεν έχει απονεκρωθεί ούτε ανεπανόρθωτα καταστραφεί.
Αλλοιώθηκε και δηλητηριάστηκε από τη φτηνή ξένη κουλτούρα, από το ψέμα, τον εγωισμό, την κερδοσκοπία, τη διαφθορά, τον παρασιτισμό, την αλαζονεία, την ασυνέπεια, την ευκολία, τους κακούς τρόπους, την αμορφωσιά, τη μίμηση, τον καταναλωτισμό, το μικροαστισμό, το ρατσισμό, τον εθνικισμό, την ηττοπάθεια, την απομάκρυνση από τη φύση και από κάθε παράγωγο ενός συστήματος ανταγωνιστικού και απάνθρωπου.
Όμως, υπάρχει ακόμα πολύ ομορφιά στο τραυματισμένο, αλλά ανίκητο μαγικό φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας. Και οι λάμψεις της ιστορίας, οι ρίζες του πολιτισμού, τα πατροπαράδοτα ήθη και έθιμα, οι παραδοσιακές γνώσεις και δεξιότητες, οι μακροχρόνιες εμπειρίες, οι οικογενειακοί δεσμοί και η κοινωνική συνοχή, όσες ρωγμές κι αν έχουν υποστεί, δεν έχουν εξαφανιστεί και δεν έχουν διαγραφεί ολοκληρωτικά από τη συλλογική μνήμη και το ατομικό υποσυνείδητο. Όλος αυτός ο κληρονομημένος και διαμορφωμένος μέσα στους αιώνες πνευματικός και υλικός πλούτος σε συνδυασμό με το μορφωτικό επίπεδο και το επιστημονικό δυναμικό που διαθέτει η χώρα, αποτελούν ένα εκρηκτικό μίγμα που περιμένει κάποιον τολμηρό οραματιστή να το πυροδοτήσει.
Φωτο Στ. Ελληνιάδη – Ψαλίδι στα Προπύλαια…
