Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας

Ο Τσακ Γιέιγκερ, ο άνθρωπος που έσπασε πρώτος το φράγμα του ήχου με το υπερηχητικό του αεροσκάφος πριν 73 χρόνια, άφησε τη Δευτέρα την τελευταία του πνοή στα 97 του.

Ο θρυλικός Αμερικανός πιλότος, βετεράνος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ήταν ο πρώτος άνθρωπος που πέταξε υπερηχητικό αεροσκάφος σπάζοντας στις 14 Οκτωβρίου του 1947 το φράγμα του ήχου.

Ήταν από τους κορυφαίους δοκιμαστές αεροσκαφών και η αυτονόητη επιλογή δύο χρόνια μετά το τέλος του πολέμου για τη δοκιμή του πρώτου υπερηχητικού αεροσκάφους, Bell X-1.

Στα 24 του χρόνια του, τότε ο Γιέιγκερ ξεπέρασε την ταχύτητα των 1.225 χιλιομέτρων την ώρα σε ύψος 45.000 ποδών, σε μια εποχή που κανείς δεν ήταν βέβαιος ούτε για την επιτυχία ούτε για την ασφάλεια του εγχειρήματος. Ήταν τόσο αμφιλεγόμενη η προσπάθεια αυτή ώστε ανακοινώθηκε στον κόσμο οκτώ μήνες αργότερα.

Ακολούθως ο Γιέιγκερ συνέβαλε σημαντικά στην πρόοδο των ερευνών για την αμερικανική αεροπλοΐα και το διαστημικό πρόγραμμα της ΝΑΣΑ, ενώ έσπασε και πολλά ρεκόρ ταχύτητας και ύψους στην καριέρα του. Ήταν μια προφανής επιλογή για το Hall of Fame της Αμερικανικής Αεροπλοΐας, όπου συγκαταλέγεται από το 1973, και συνέχισε να πετάει μέχρι τα τελευταία του.

Είναι ο Αμερικανός πιλότος με τα περισσότερα παράσημα, ενώ το αεροδρόμιο στην πόλη Τσάρλστον στη Δυτική Βιρτζίνια φέρει το όνομά του.

Πηγή: BBC, ABC News

«Επιστημονική» αδειοδότηση

Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία καταγγέλλει την καταστρατήγηση κάθε έννοιας προστασίας και πρόληψης ζημίας του προστατευόμενου Σπιζαετού κατά την αδειοδότηση Αιολικών Σταθμών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) στο νησί της Άνδρου.

Διάτρητες ορνιθολογικές μελέτες αποτέλεσαν τον δούρειο ίππο για να δοθεί το πράσινο φως στην κατασκευή δύο ΑΣΠΗΕ με 11 ανεμογεννήτριες στη νότια Άνδρο. Συγκεκριμένα, οι ΑΣΠΗΕ χωροθετούνται στις περιοχές Φραγκάκι, Ράχη, Ξηροκόμπι, εντός περιοχής του δικτύου Natura 2000 και σε απόσταση αναπνοής από φωλιά Σπιζαετού, είδος απειλούμενο με εξαφάνιση στη χώρα μας.

Το νησί της Άνδρου φιλοξενεί τρία ζευγάρια Σπιζαετού, γεγονός που το καθιστά μία από τις σημαντικότερες περιοχές για το είδος στην Ελλάδα, αν αναλογιστεί κανείς ότι συνολικά απαντούν 100-140 ζευγάρια στον ελλαδικό χώρο, με το είδος να παρουσιάζει τάσεις μείωσης. Ο Σπιζαετός σημειώνει μείωση της τάξης του 30% τα τελευταία 54 χρόνια στην Ε.Ε., ενώ βασικές απειλές αποτελούν η ηλεκτροπληξία, η πρόσκρουση σε ηλεκτροφόρα καλώδια και ανεμογεννήτριες, η υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων του, η όχληση κοντά στις θέσεις φωλιάσματος, οι διανοίξεις δρόμων και άλλα έργα, καθώς και η καταδίωξη από τον άνθρωπο.

Η περιοχή, στην οποία έχουν ήδη αρχίσει οι εργασίες κατασκευής του ενός Αιολικού Σταθμού, ακριβώς λόγω της μεγάλης σημασίας της για τον Σπιζαετό, περιλαμβάνεται στις περιοχές του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «LIFE Διατήρηση και Διαχείριση του πληθυσμού του Σπιζαετού στην Ανατολική Μεσόγειο (LIFE Bonelli eastMed)» στο οποίο συμμετέχει ως εταίρος και το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Διαπιστώνεται ότι τόσο από παλαιότερα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα, όσο και από τις εργασίες πεδίου που έχουν πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του Προγράμματος LIFE για τον Σπιζαετό, οι ΑΣΠΗΕ χωροθετούνται σε πλήρη επικάλυψη με την επικράτεια του Σπιζαετού. Τα δεδομένα της τηλεμετρίας από τους πομπούς που έχουν τοποθετηθεί σε Σπιζαετούς στο πλαίσιο του Προγράμματος αποδεικνύουν την κρισιμότητα αυτού του χώρου για το είδος.

Με αφετηρία τη διαθέσιμη επομένως επιστημονική γνώση, την κοινή λογική αλλά και τα προβλεπόμενα της νομοθεσίας, θα περίμενε κανείς πως οι αδειοδοτήσεις δύο ΑΣΠΗΕ σε μια τόσο σημαντική περιοχή θα είχαν μηδενικές πιθανότητες πραγμάτωσης. Αντιθέτως, τα έργα εγκρίθηκαν (!) παρά το γεγονός ότι οι μελέτες που έχουν εκπονηθεί από το 2011 και έπειτα στην περιοχή πάσχουν από σωρεία ελλείψεων δεδομένων και μεθοδολογικών σφαλμάτων, όπως περιγράφεται αναλυτικά στη σχετική επιστολή του Προγράμματος LIFE Bonelli eastMed προς το ΥΠΕΝ και τις λοιπές αρμόδιες αρχές τον Σεπτέμβριο του 2020.

Ενδεικτικά, παρά τον εντοπισμό φωλιάς Σπιζαετού σε απόσταση 600 μέτρων από ανεμογεννήτρια, οι μελετητές καταλήγουν, μεταξύ άλλων, ότι η λειτουργία του ΑΣΠΗΕ δεν θα επηρεάσει αρνητικά το είδος ή τον βιότοπό του! Τα αυθαίρετα αυτά συμπεράσματα έρχονται σε αντιδιαστολή με κάθε υπόδειγμα μέτρων πρόληψης και προστασίας για το είδος και σε καμία περίπτωση δεν παρέχονται επαρκείς επιστημονικές εξηγήσεις σχετικά με την εξαγωγή τους. Αντιστοίχως, εσφαλμένες είναι και οι προτάσεις των μελετητών σχετικά με τους περιβαλλοντικούς όρους οι οποίοι κρίνονται ως απολύτως ανεπαρκείς για την προστασία του Σπιζαετού.

 

Τροχοφόρα σε αμμοθίνες

Χιλιάδες θεατές παρακολούθησαν το βράδυ της Δευτέρας, 7 Δεκεμβρίου 2020, στην τηλεοπτική εκπομπή του καναλιού STAR «Greece’s Next Top Model (GNTM) 3», τροχοφόρα να κινούνται σε παραλίες της Ελαφονήσου. Συγκεκριμένα ένα όχημα τύπου 4×4 και δύο μοτοσυκλέτες υψηλού κυβισμού φάνηκαν να κινούνται με μεγάλη ταχύτητα και σε μεγάλη έκταση οργώνοντας στην κυριολεξία τις αμμοθίνες, όπως απεικονίστηκε ευκρινώς και στις λήψεις από drone.

Η Ελαφόνησος, λόγω της ιδιαίτερα υψηλής οικολογικής της αξίας, έχει ενταχθεί στο δίκτυο των προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000 ως Ζώνη Ειδικής Διατήρησης με ονομασία «Περιοχή Νεάπολης και Νήσος Ελαφόνησος» και κωδικό GR2540002. Οι θέσεις στην οποία έλαβαν χώρα τα γυρίσματα του GNTM αποτελούν προστατευόμενους τύπους οικοτόπων βάσει της ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας με ονομασία «υποτυπώδεις κινούμενες θίνες» και κωδικό 2110, «κινούμενες θίνες ακτογραμμής με Ammophila arenaria» με κωδικό 2120, αλλά και «Θίνες των παραλιών Juniperus spp.» με κωδικό 2250.

Η κίνηση μηχανοκίνητων οχημάτων εκτός οδικού δικτύου στον αιγιαλό και τις αμμοθίνες απαγορεύεται ρητά από τη νομοθεσία, ενώ η για οποιονδήποτε λόγο (πλην εξαιρετικών περιπτώσεων) πρόσβαση τέτοιων οχημάτων στα ευαίσθητα αυτά παράκτια αμμοθινικά οικοσυστήματα δεν συνάδει με την προστασία τους. Τονίζεται ότι στην περιοχή φύεται η Centaurea pumilio ενδημικό της Αν. Μεσογείου, είδος «τρωτό» σύμφωνα με το Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας, καθώς και το στενότοπο ενδημικό Saponaria jagelii, είδος «κρισίμως κινδυνεύον» που φύεται εκεί και πουθενά αλλού σε όλο τον πλανήτη. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στην εν λόγω παραλία απαντώνται τους θερινούς μήνες φωλιές της χελώνας Caretta caretta, οι οποίες είναι γνωστό ότι καταστρέφονται από τα τροχοφόρα.

Πέραν όμως όσων προβλέπονται από τη νομοθεσία, το πλέον προβληματικό σημείο είναι το μήνυμα που περνάει αυτή η ενέργεια στο ευρύ κοινό, καθότι, σε ώρα υψηλής τηλεθέασης και σε δημοφιλή για τη νεολαία εκπομπή, με σκοπό την προώθηση ως πρότυπο lifestyle την οδήγηση μηχανοκίνητων οχημάτων και την προώθηση συγκεκριμένου προϊόντος, υποβαθμίστηκε η ανάγκη προστασίας του οικοσυστήματος. Μάλιστα, ενώ πραγματοποιήθηκε αναφορά στην αξία και το καθεστώς προστασίας της, προβλήθηκε ως αποδεκτή η καταστροφική ενέργεια των τροχοφόρων σε ένα τόσο σημαντικό και παράλληλα εύθραυστο οικοσύστημα. Η περιβαλλοντική ζημιά ενδέχεται να είναι αντιστρεπτή, αν και κάποιες βλάβες, όπως αυτές σε στενοενδημικά είδη φυτών, μπορεί να διαπιστωθεί μόνο μετά από μήνες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πλήθος παράκτιων περιοχών, όπως οι παραλίες της Ελαφονήσου, δέχονται αφόρητη τουριστική πίεση κατά τους θερινούς μήνες από τη, συχνά δίχως όριο παραχώρησή τους για ομπρέλες και ξαπλώστρες, υποβαθμίζοντας την οικολογική τους ακεραιότητα. Όσον αφορά το συγκεκριμένο σημείο της παραλίας «Παναγία» στο οποίο κινήθηκε το όχημα 4×4, και για το οποίο ο Δήμος Ελαφονήσου και ο Φορέας Διαχείρισης Πάρνωνα, Μουστού, Μαινάλου και Μονεμβασίας ανακοίνωσαν ότι το καλοκαίρι χρησιμοποιείται ως χώρος στάθμευσης, δημιουργούνται εύλογα ερωτήματα από πού προκύπτει η νομιμότητα αυτής της χρήσης στον αιγιαλό, και πάνω σε αμμοθίνες, όπως προκύπτει και από τη χαρτογράφηση των τύπων οικοτόπων.

Σχόλια

Σου άρεσε αυτό το άρθρο; Ενίσχυσε οικονομικά την προσπάθειά μας!