Στη Γηραιά Ήπειρο, οι δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης εμφανίζονταν ως υπερασπιστές και εγγυητές της δημοκρατίας, της σύγκλισης, της ευρωπαϊκής ιδέας. Τελευταία, κραύγαζαν μονότονα για άνοδο της ακροδεξιάς και της φασιστικής απειλής, για τον κίνδυνο του «εθνολαϊκισμού». Παριστάνοντας έτσι, τους θεματοφύλακες του «πολιτικά ορθού», του σεβασμού της «διαφορετικότητας», της κοινωνικής ευαισθησίας. Ένιωθαν, λοιπόν, ότι κάτι δεν πάει καλά, αλλά αρκούνταν στο αφήγημα ότι όλοι οι τριγμοί οφείλονται στην εκμετάλλευση από ακροδεξιές δυνάμεις των ρατσιστικών, εθνικιστικών, φοβικών αισθημάτων που τάχα κατακλύζουν τις κοινωνίες των ευρωπαϊκών χωρών.
Δεν ήθελαν να δουν, ή μάλλον ήθελαν να αποκρύψουν, την καταστροφή και ταπείνωση που προκαλεί η οικονομική διαχείριση σε βάρος των εργαζόμενων, η ραγδαία επιδείνωση και φτωχοποίηση του πληθυσμού. Να αποκρύψουν κυρίως το τεράστιο έλλειμμα δημοκρατίας που επέβαλλαν για να χτίσουν μια τεράστια φυλακή, τη νεοφιλελεύθερη Ε.Ε. που εφάρμοσε επί 30 περίπου χρόνια την πολιτική του κνούτου απέναντι σε λαούς και περιοχές της Ευρώπης. Ο γαλλογερμανικός άξονας υπήρξε βασικός μοχλός και η γερμανική αλαζονεία στηρίχθηκε στο οικονομικό ρήμαγμα του –όχι μόνο με γεωγραφική έννοια– ευρωπαϊκού Νότου.
Ο σεισμός πολλών ρίχτερ που συνταράσσει την Γαλλία, ήρθε μετά από όλα αυτά και αφού έχουν συσσωρευτεί επεισόδια και γνώση γύρω από το πώς «λύνουν» τα ζητήματα οι ευρωκράτες μέχρι σήμερα: Κύπρος, Ελλάδα, Καταλονία, Βαλκάνια, σήμερα Ιταλία. Τελεσίγραφα, καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, πραξικοπήματα και μνημόνια. Ένα κέντρο (το Βερολίνο), ένας άξονας (ο γαλλογερμανικός), μία επιτροπή (η Κομισιόν και δίπλα της το εκτρωματικό Eurogroup), μία τράπεζα (η ΕΚΤ), χωρίς κανέναν έλεγχο, χωρίς καμία νομιμοποιητική διαδικασία, έχουν οδηγήσει στην καταπάτηση οικονομικών και κυριαρχικών –εθνικών και λαϊκών– δικαιωμάτων. Δημιούργησαν μια νεοφεουδαρχική διοικητική δομή, καταλύοντας κάθε δημοκρατική κατάκτηση. Εκλογές, δημοψηφίσματα, κάθε είδους έκφραση του λαού, ακόμα και ο ίδιος ο λαός, όλα καταργούνται.
Τι είναι λοιπόν αυτό που συμβαίνει σήμερα;
Ένα ισχυρό λαϊκό ρεύμα αυθεντικών κινημάτων, καθώς κι ένα ισχυρότατο «λαϊκίστικο» κίνημα των «από κάτω», σε πολλές χώρες κάνει την εμφάνισή του, αλλάζοντας συσχετισμούς και καθορίζοντας εξελίξεις. Αλλού περισσότερο, αλλού λιγότερο. Αλλού με Πλατείες, αλλού με ανάθεση σε κόμματα που είτε δημιουργήθηκαν μέσα στην κρίση είτε προϋπήρχαν δίχως ιδιαίτερη εμβέλεια, αλλού με πανεθνικά κινήματα πρωτότυπα, όπως τα Κίτρινα Γιλέκα, γκρέμισαν κυβερνήσεις και διέλυσαν το δικομματικό παιχνίδι που παίζονταν για δεκαετίες, αλλάζοντας και σημαδεύοντας τις κοινωνίες στις οποίες εμφανίστηκαν.
Ποιος μπορεί να αποκόψει αυτές τις διεργασίες και εξελίξεις από τον διεθνή ορίζοντα και περίγυρο, από αντίστοιχες εξεγέρσεις και συμπεριφορές που εμφανίζονται παντού ενάντια στην παγκοσμιοποιητική πολιτική;
Τα Κίτρινα Γιλέκα, μέσα σε λίγες βδομάδες, με την αποφασιστικότητα και την εφευρετικότητά τους, κέρδισαν μια σημαντική θέση στους σταθμούς της χειραφετητικής ιστορίας της Γηραιάς Ηπείρου. Ένα νέο «1848» στην Ευρώπη είναι αναγκαίο και πολύ όμορφο!
Αλλά μιλώντας πιο ιδιαίτερα για τα Κίτρινα Γιλέκα, μπορούμε να τα χαρακτηρίσουμε ως την πιο πλατιά, βαθιά και ριζοσπαστική εκδήλωση απονομιμοποίησης της ευρωκρατίας και των πολιτικών της σε μια από τις βασικότερες χώρες της Ε.Ε. Στη Γαλλία, με τη μεγάλη συμβολική και ιστορική παρακαταθήκη που έχει αυτή η χώρα σαν πολιτική πυριτιδαποθήκη στη σύγχρονη εποχή.
Πρόκειται για την πιο εμφατική και σαφή διεκδίκηση μιας δημοκρατικής επανίδρυσης ολόκληρης της Ευρώπης. Επανίδρυσης σε νέα βάση, με ανατροπή των πολιτικών και θεσμών που οικοδόμησε η ευρωκρατία και η Γερμανική Ευρώπη. Είναι η πλέον εξέχουσα μορφή που παίρνει η διευρυνόμενη απονομιμοποίηση της ευρωπαϊκής παγκοσμιοποίησης και των παραρτημάτων της στο εσωτερικό κάθε χώρας. Το ιδιαίτερο αυτού του ξεσπάσματος είναι ότι γίνεται στην καρδιά της Ευρώπης, και ότι όλες οι βασικές χώρες και δομές της εμπλέκονται και διαπερνούνται από αυτό το ρεύμα. Βρετανία, Ισπανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, κλυδωνίζονται από πολιτικά γεγονότα.
Το σκίρτημα του λαϊκού κινήματος στην Γαλλία, έχει πολλαπλό ενδιαφέρον. Ξεσηκώθηκε η φτωχή Γαλλία, όχι του Παρισιού αλλά ολόκληρης της γαλλικής περιφέρειας. Εκφράζεται με τη γνωστή στην ιστορία αποφασιστικότητα των γαλλικών κινημάτων και εξεγέρσεων. Ξεσηκώθηκαν όχι μόνο για τους φόρους (αφορμή), αλλά για ένα στάτους ζωής που τους εξαθλιώνει και κοροϊδεύει. Αφαιρεί τη δημοκρατία, τους βουλώνει το στόμα και στερεί κάθε φωνή. Κι από πάνω, τους βρίζει διαρκώς ως αμόρφωτους, αγροίκους, βίαιους, καθυστερημένους ή φασίστες, ομοφοβικούς, ρατσιστές.
Κι ιδού η πρώτη έκπληξη για όλες τις «πολιτικές καραβάνες»: Το κίνημα αυτό, αυθεντικό και λαϊκό, είναι ακηδεμόνευτο, έξω και πέρα από τους μηχανισμούς εγκλωβισμού κι αντιπροσώπευσης. Η χειραγώγησή του, δεν μπορεί να γίνει με το γνωστό πολιτικό παιχνίδι. Είναι πληβείο και αποφασισμένο. Κουβαλάει 30 χρόνια θυμού και προσβολών, διαρκούς επίθεσης και περιθωριοποίησης.
Τώρα θα μιλήσει όπως ξέρει, και θα βρει την γλώσσα του στην πορεία.
Η πρώτη γλώσσα είναι η διαρκής μαζική παρουσία και η αποφασιστικότητα.
Η δεύτερη γλώσσα είναι πως δεν θέλει να χειραγωγηθεί από καμιά πολιτική δύναμη. Εχθρότητα και αμηχανία του πολιτικού κόσμου, δεν το τρομάζουν. Προχωρεί, αντιμετωπίζει την καταστολή, αλλά έχει και το 75% του πληθυσμού στο πλευρό του. Δεν κάμπτεται, συσπειρώνει νέες δυνάμεις, έχει πανγαλλικές διαστάσεις, αγκαλιάζει τη μαθητική νεολαία. Απέναντι στη νεολαία, το καθεστώς θα είναι ιδιαίτερα σκληρό. Η καταστολή παίρνει ιδιαίτερες διαστάσεις που σοκάρουν όλη τη Γαλλία. Η νέα γενιά πρέπει να καμφθεί παραδειγματικά…
Τρίτη γλώσσα, τα 42 αιτήματα που παρουσιάζει. Αιτήματα που δείχνουν τον βασικά αυθόρμητο, πραγματικά λαϊκό, καθαρό χαρακτήρα του, γιατί δεν ορίζονται από την «πολιτική μηχανική» των «ειδικών της πολιτικής».
Η όποια συνέχεια δεν ακυρώνει τη σημασία του
Οι ελιγμοί του Μακρόν, προς το παρόν δεν αποδίδουν. Μοιάζουν ψεύτικοι. Τα Κίτρινα Γιλέκα, χωρίς έναν ηγέτη αλλά με τεράστιο συμβολικό φορτίο (κίτρινο γιλέκο, που τους δίνει ταυτότητα και φωνή), επιμένουν: Μακρόν, παραιτήσου! Άδειασε τη γωνιά!
Ο Μακρόν αναγκάζεται να κινητοποιήσει αστυνομία, χωροφυλακή και στρατό. Για όποιον θυμάται, μοιάζει να ενεργοποιείται ένας μηχανισμός σαν αυτόν που ετοίμαζε ο Ντε Γκωλ για να αντιμετωπίσει τον Μάη του 68. Εκείνος, όμως, δεν ήταν τόσο απομονωμένος όπως ο Μακρόν. Κατόρθωσε τότε να κινητοποιήσει ένα μαζικότατο δεξιό ακροατήριο. Είχε και τη συνδρομή των συνδικάτων με τη ντροπιαστική «Συμφωνία της Γκρενέλ» για να σπάσει το μεγαλύτερο απεργιακό κίνημα.
Ο Μακρόν ζητά τη βοήθεια των συνδικάτων, αλλά αυτά δεν μπορούν πια… Σήμερα, τα Κίτρινα Γιλέκα, χωρίς την οργάνωση και τη διακλάδωση που είχε τότε το εργατικό και νεολαιίστικο κίνημα, διαθέτουν μια πολύ μεγαλύτερη λαϊκότητα, ενώ οι καθεστωτικές δυνάμεις και το πολιτικό σύστημα, είναι βαθιά απονομιμοποιημένα στον γαλλικό λαό. Γάλλοι διανοούμενοι που βρέθηκαν στο πλευρό του κινήματος των Κίτρινων Γιλέκων, εφιστούν την προσοχή στον κίνδυνο να προχωρήσει ο Μακρόν σε εκτεταμένη καταστολή για να ξεμπερδεύει με την εξέγερση αυτή. Πολλά θα παιχτούν τις επόμενες μέρες.
Αρκετοί κάνουν λόγο και για την ιστορική σημασία του κινήματος αυτού, όχι μόνο για τη Γαλλία αλλά και για την πορεία της Ευρώπης. Δεν έχουν άδικο. Θέτει ζήτημα δημοκρατίας στην Ευρώπη, δημοκρατίας στις σύγχρονες συνθήκες. Η λαϊκή φωνή όσων δεν εκπροσωπούνται σήμερα –και είναι η πλειοψηφία– θα επαναθεμελιώσει τη δημοκρατία στην Ευρώπη σε άλλη βάση. Πώς; Ανοίγοντας δρόμους κι ορίζοντας διαφορετικά τον δημόσιο πολιτικό χώρο. Η τυραννία θα πέσει. Οι Βαστίλες κι όλες οι σύγχρονες φυλακές θα πέσουν. Τα Κίτρινα Γιλέκα, μέσα σε λίγες βδομάδες, με την αποφασιστικότητα και την εφευρετικότητά τους, κέρδισαν μια σημαντική θέση στους σταθμούς της χειραφετητικής ιστορίας της Γηραιάς Ηπείρου. Ένα νέο «1848» στην Ευρώπη είναι αναγκαίο και πολύ όμορφο!
