περίπτερο ιδεών

Μερικοί απόγονοι των πολιτικών προσφύγων που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Πολωνία, δημιούργησαν τους ΜΕΤΑ, μια «ομάδα ανοιχτής επικοινωνίας και δράσης με κοινωνικούς και πολιτιστικούς σκοπούς», που ανέλαβε και οργάνωσε το περασμένο καλοκαίρι ένα μεγάλο αντάμωμα στο Γράμμο, στους ορεινούς όγκους που δόθηκαν οι τελευταίες μάχες των μαχητών γονιών τους προτού διαφύγουν μέσω Αλβανίας στην Πολωνία, με την κατάρρευση του μετώπου, το 1949. Με αφορμή αυτή τη συνάντηση στην οποία συμμετείχαν περίπου 330 άνθρωποι και την προβολή στο Νεστόριο ενός από τα ντοκιμαντέρ που έχω κάνει για τη ζωή των Ελλήνων στην Πολωνία, μοιράζομαι με τους αναγνώστες του Δρόμου της Αριστεράς κάποιες από τις εμπειρίες που αποκόμισα και κατέγραψα τόσο στην Πολωνία όσο και στο Γράμμο.

Πριν από λίγες μέρες, στη Μαριούπολη, παρακολούθησα και μαγνητοσκόπησα το διήμερο διαγωνιστικό Φεστιβάλ Τραγουδιού στο οποίο πήραν μέρος 87 τραγουδιστές/τριες και μουσικοί απ’ όλη την Ουκρανία, συν ορισμένες συμμετοχές από άλλες χώρες της παρευξείνιας ζώνης. Το φεστιβάλ αυτό ξεκίνησε σαν ιδέα μετά το θάνατο της Ταμάρας Κατσή και διεξάγεται στη μνήμη της, χρόνο παρά χρόνο.

Του τηλεφώνησα στη μία τη νύχτα και μιλούσαμε επί τρία τέταρτα. Γελώντας ανοιχτόκαρδα (για την αμερικάνικη κοινωνία), προβληματισμένα (για τις φυλετικές εξάρσεις), σαρκαστικά (για τη Λέιντι Γκάγκα), ειρωνικά (για το Νόμπελ ειρήνης), απολαυστικά (για τη Σουίτα Ελευθερίας) και ευχαριστημένα (για τη μακροβιότητα), ο Σόνι Ρόλινς, μου έκανε σαφές ότι, στα ογδόντα του, έχει αλλάξει ιδέες, έχει αποσυρθεί στην ύπαιθρο, αλλά δεν έχει πάψει να ψάχνεται και, το κυριότερο, να παίζει τζαζ.

Προχτές, το μεσημέρι, στην πλατεία Βικτωρίας, εμφανίστηκαν οι ακροδεξιοί που δραστηριοποιούνται εγκληματικά στον Άγιο Παντελεήμονα και την πλατεία Αττικής. Είχαν οργανώσει τηλεοπτική εμφάνιση με φόντο τους μετανάστες που εκείνη την ώρα κάθονταν ειρηνικά στην πλατεία, άντρες και γυναίκες, και συζητούσαν ή συνόδευαν τα μικρά παιδιά που δεν υπάρχει κανένας παιδικός σταθμός να τα δεχτεί.

Οι φασίστες εγκαταστάθηκαν στον Άγιο Παντελεήμονα, έπιασαν επαφές με τα κοινωνικά και πολιτισμικά πιο υποβαθμισμένα στοιχεία, με εκφρασμένες ή λανθάνουσες ρατσιστικές και εθνικιστικές πεποιθήσεις. Σ’ αυτή τη βάση συσπείρωσαν μικροαστούς συνταξιούχους, εργαζόμενους και άεργους που ζουν κλεισμένοι στα διαμερίσματά τους και ντοπάρονται εύκολα με ξενοφοβικά κηρύγματα. Αλλά, η ανταπόκριση που βρήκαν έξω από το στενό πυρήνα των φερτών Χρυσαυγιτών, οφείλεται στην αληθινή υποβάθμιση της περιοχής και τις συνέπειές της. Πολλοί άνθρωποι είναι τρομαγμένοι και απογοητευμένοι. Κυβέρνηση και δημοτική Αρχή τους παράτησαν στη μοίρα τους.

Ανήκω στην κατηγορία των αριστερών που, από το 1980, πήγαμε σπίτι μας, τρόπος του λέγειν. Είχαμε παλέψει με το κίνημα επί μία δεκαετία υπερεντατικά, είχαμε φάει τα μούτρα μας και αποσυρθήκαμε ηττημένοι.
Στα ίδια γραφεία έμειναν ελάχιστοι, καλόγεροι. Οι ολοσχερώς απογοητευμένοι δεν ξαναγύρισαν ποτέ στο κίνημα. Διασκορπίστηκαν και άλλαξαν ζωή. Κάποιοι άλλαξαν και στρατόπεδο. Μερικοί προσχώρησαν στο ΠΑΣΟΚ. Οι περισσότεροι απλώς απενεργοποιήθηκαν. Υπήρξαν όμως αρκετοί που διοχέτευσαν τη δραστηριότητά τους έξω από κόμματα και οργανώσεις, μέσα από άλλα κανάλια και δίκτυα, καλλιτεχνικά, πολιτισμικά, πανεπιστημιακά, περιβαλλοντικά, αυτοδιοικητικά κ.λπ. Και κάποιοι, όχι αμελητέοι, έβαλαν τον εαυτό τους σε κατάσταση παρατεταμένης αναμονής ώσπου κάτι καινούριο να φανεί.

Περιμένοντας τους Ρόλινγκ Στόουνς
Περίμενα τους Στόουνς στο φουαγέ του Χίλτον. Το προηγούμενο βράδυ, είχαμε κατεβεί στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, γιατί είχε διαδοθεί ότι οι Ρόλινγκ Στόουνς θα φτάσουν γύρω στα μεσάνυχτα. Είχαμε πάει με τα λεωφορεία από τις γειτονιές, γιατί κανένας τότε δεν είχε αυτοκίνητο ή μοτοσικλέτα, ξέροντας ότι, αν αργούσαμε να επιστρέψουμε, θα κάναμε τα δεκαέξι χιλιόμετρα ως το Σύνταγμα με τα πόδια. Λιγότερο ποδαρόδρομο θα έκαναν όσοι έμεναν στη Νέα Σμύρνη ή την Καλλιθέα, ενώ όσοι έμεναν σε Περιστέρι ή Ν. Ιωνία θα περπατούσαν μέχρι το πρωί!

Περίληψη προηγουμένου: Ο σύντροφοι οργανώνουν την αλληλεγγύη στις γειτονιές. Εθελοντές γιατροί, νοσοκόμες και δάσκαλοι παρέχουν υπηρεσίες σε όσους έχουν ανάγκη.

Εμφανίστηκαν και πρόθυμοι δικηγόροι. Ειδικά οι απολυμένοι, από εργοστάσια, βιοτεχνίες, εταιρίες ή καταστήματα, είναι συνήθως σε τόσο άθλια οικονομική κατάσταση που δεν μπορούν ούτε στα δικαστήρια να προσφύγουν. Κάθε αντιδικία με τους εργοδότες φαντάζει απροσπέλαστο βουνό. Επίσης, νομική βοήθεια χρειάζονται και φτωχοί και ανυπεράσπιστοι άνθρωποι που έχουν προβλήματα ενδοοικογενειακής βίας, έξωσης από τον τόπο κατοικίας, ποινικές παραβάσεις, έλλειψη ή λήξη αδειών παραμονής, ακόμα και διαζυγίων.