Σε μια περίοδο πυκνών πολιτικών γεγονότων, με την οικονομική κρίση να αναδεικνύει αδιέξοδα, όρια, αλλά και καθήκοντα, ο Αλέκος Αλαβάνος σε μια συνέντευξη-ποταμό μιλά στο Δρόμο για όλους και για όλα.
Χωρίς περιστροφές, αναφέρεται στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον τις Αριστεράς και του ΣΥΡΙΖΑ, αναδεικνύει χαμένες ευκαιρίες, πισωγυρίσματα, αλλά και δυνατότητες, τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι «ζούμε στην εποχή που ιστορικές αλλαγές καλούν την Αριστερά στο προσκήνιο».
Χαρακτηρίζει την κυβέρνηση παράνομη και ζητά από την Αριστερά «να σπάσει τη λογική του μονόδρομου και την αίσθηση αδυναμίας των πολιτών», επισημαίνοντας, όμως, με νόημα ότι «η Αριστερά δεν θα γίνει δύναμη κοινωνικής ανατροπής, αν δεν γίνει δύναμη ανατροπής για τον εαυτό της». Αναφερόμενος στο «Μέτωπο αλληλεγγύης και ανατροπής», ορίζοντάς το ως «έναν χώρο συνάντησης με πολλαπλά ρεύματα από τη νεολαία, από τον εξωκοινοβουλευτικό χώρο, από τον χώρο της βάσης του ΠΑΣΟΚ», υπογραμμίζει ότι «οι προοπτικές του είναι καλές».
Στην ερώτηση ποια λάθη πρέπει να αποφύγει μια αναγεννητική προσπάθεια της Αριστεράς, ώστε να κερδίσει και πάλι την αξιοπιστία της, ο Αλέκος Αλαβάνος απαντά, με σαφήνεια, στέλνοντας ταυτόχρονα μηνύματα με πολλούς αποδέκτες: «Τον κομματισμό. Τη λογική των μηχανισμών. Τις κλειστές πόρτες. Τον φόβο της δημοκρατίας. Την κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας. Την ανάδειξη του μετρίου. Την ανησυχία για το καινούργιο. Τις παγίδες της επικοινωνίας».
Από το καλοκαίρι του 2009 ξεκίνησε μια ενορχηστρωμένη επίθεση από όλα -ή σχεδόν όλα- τα ΜΜΕ στο πρόσωπό σας. Ήσασταν ακόμα πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ και προκαλούσαν εντύπωση η ένταση και ο τρόπος των επιθέσεων. Μάλιστα, με ευκολία αναπαράγονταν στα ΜΜΕ κάθε «αντιαλαβανική» θέση, στάση κ.λπ., σαν να ήθελαν να σας βγάλουν από την κεντρική πολιτική σκηνή. Αλλά και σήμερα βλέπουμε ότι είστε «κομμένος» από τα ΜΜΕ. Τι νομίζετε ότι ενοχλούσε στην παρουσία σας και στο λόγο σας, τόσους πολλούς και διαφορετικούς χώρους;
Η επίθεση δεν είναι κατ’ ανάγκη αρνητική. Όλη αυτή την τριετία 2006-2008, με τη δυναμική εισβολή του ΣΥΡΙΖΑ στο πολιτικό σκηνικό, η Αριστερά μας και τα στελέχη της δέχονταν αδιάκοπες επιθέσεις, είτε από υπουργούς είτε από δελτία ειδήσεων. Η συνεχής εχθρική αυτή στάση ήταν δείγμα ότι μπαίναμε στο κεντρικό πολιτικό σκηνικό με ορμή, με επιρροή, με κινηματική δράση, σε κεντρικά ζητήματα. Για πρώτη φορά, μετά από πολλά χρόνια, η Αριστερά αναδείχνονταν ο άλλος πόλος. Οι επιθέσεις συμβάλλανε στην απόκτηση ταυτότητας. Από εκεί και πέρα, τα κεντρικά ιδιωτικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης είναι γνωστό ότι ανήκουν στις λίγες μεγάλες οικογένειες του οικονομικού κατεστημένου και φυσικό είναι να ενδιαφέρονται για τη διαμόρφωση όλου του πολιτικού χάρτη. Θυμηθείτε μόνο τη διαφήμιση της αρνητικής στάσης της ηγεσίας του ΚΚΕ, το Δεκέμβρη και τη δυσφήμιση της δικής μας θετικής ανταπόκρισης. Όμως, θέλω να είμαι δίκαιος. Πηγή των προβλημάτων που αναφέρατε δεν ήταν τα Μέσα Ενημέρωσης. Κάποια από αυτά, ασφαλώς, τα αξιοποίησαν. Η πηγή της επίθεσης ήταν αλλού• μέσα στα τείχη.
Μήπως θα έπρεπε να «μιλάτε» περισσότερο και να κάνετε πιο γνωστές τις θέσεις και τις επιλογές σας, ιδιαίτερα στον κόσμο της Αριστεράς;
Αναφέρεστε προφανώς στη σιωπή μου, για ένα μεγάλο διάστημα. Δεν είναι εύκολη η απάντηση. Κάποιες φόρες βρίσκεσαι μπροστά σε δίλημμα που και τα δύο σκέλη, προς το παρόν, είναι φορτισμένα αρνητικά, γιατί η εξέλιξη είναι αρνητική. Είτε μιλήσεις είτε δεν μιλήσεις, τα πράγματα έχουν πάρει, για ένα διάστημα, το δρόμο τους. Για μένα έχει σημασία να αφήσεις χρόνο, σε όλους αυτούς που ενδιαφέρονται, να κάνουν τη διεργασία τους, να κρίνουν με βάση τα γεγονότα που ακολουθούν κι όχι απλώς με υποθέσεις και επιθυμίες. Κι όντως, βλέπω σήμερα δεκάδες και εκατοντάδες συντρόφισσες και συντρόφους που είναι πιο έμπειροι και σοφοί, έχουν κατανοήσει θέματα που θεωρούσαν ακατανόητα, δεν έχουν πια ερωτήματα.
«Για τον ΣΥΡΙΖΑ, ελπίζω,για την Αριστερά είμαι σίγουρος»
Όπως ξέρετε, ο κόσμος της Αριστεράς έχει πολλές απορίες για όσα συνέβησαν τα τελευταία δύο χρόνια και προσπαθεί να καταλάβει πώς και γιατί πάγωσε το χαμόγελο και η ελπίδα του ΣΥΡΙΖΑ. Το πρόσωπό σας συνδέεται με το χαμόγελο αυτό, συνδέεται με τις καλύτερες στιγμές του εγχειρήματος, αλλά από τις ευρωεκλογές και μετά επήλθε μια ρήξη και μια σταδιακή απομάκρυνσή σας από τους ηγετικούς ρόλους. Με τη μικρή, έστω, απόσταση του χρόνου που μας χωρίζει από τις εξελίξεις αυτές, τι σκέφτεστε για όλα αυτά;
Πιστεύω βαθιά ότι θα επανέλθει το χαμόγελο και η ελπίδα. Θέλω ακόμα να ελπίζω στον ΣΥΡΙΖΑ. Για την Αριστερά, πάντως, είμαι σίγουρος. Έχω, όμως, μια άλλη αντίληψη για τον ηγετικό ρόλο. Ηγεσία δεν είναι να σε χαιρετάει στρατιωτικά ο αστυνομικός ή να έχεις μια περίοπτη θέση στο τραπέζι της κ. Παναγιωταρέα. Ηγεσία είναι να έχεις αφομοιώσει αυτό που λέει ο Καβάφης: «Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται η μέρα / που πρέπει το μεγάλο «ναι» ή το μεγάλο «όχι»/ να πούνε» και, μάλιστα, μπορεί και μόνος, μπορεί και με μεγάλο τίμημα. Με αυτήν την έννοια, την «απομάκρυνση από τους ηγετικούς ρόλους», που λέτε, δεν την έχω νιώσει. Το αντίθετο.
Όταν αναλάβατε πρόεδρος του ΣΥΝ είχατε τοποθετηθεί κατά των τάσεων και του τρόπου που λειτουργούν μέσα στο κόμμα. Στο ζήτημα αυτό, απ’ ό,τι φάνηκε, δεν δώσατε μια μάχη να μπει ένα τέρμα. Αισθανθήκατε σε όλη τη διάρκεια που ήσασταν πρόεδρος του ΣΥΝ κάποια «βαρίδια» από την κατάσταση αυτή; Η απόφασή σας να αποχωρήσετε από τη θέση του προέδρου του ΣΥΝ συνδέεται με τέτοια ζητήματα, θέλατε να έχετε λυμένα τα χέρια σας για γενικότερες πρωτοβουλίες ή σχετίζονταν μόνο με την ανάγκη μιας ανανέωσης;
Δεν συμφωνώ ότι δεν έδωσα μάχη. Έδωσα μάχη, θα ‘λεγα κιόλας με προχωρημένους και πρωτότυπους όρους η οποία, όχι μόνο δεν έλυσε το πρόβλημα, αλλά τελικά το επιδείνωσε και το επέκτεινε. Να σας πω την αλήθεια, δεν ξέρω αν είναι καν επιλύσιμο. Μπορούμε να γενικεύσουμε όμως. Κατά τη γνώμη μου, ζούμε στην εποχή που ιστορικές αλλαγές καλούν την Αριστερά στο προσκήνιο, λόγω της πλήρους ανικανότητας των κυριάρχων δυνάμεων. Ειδικά στην Ελλάδα που έχει καταστεί ο «αδύναμος κρίκος» όλης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν η Αριστερά καταποντίζεται, όπως είδαμε στις εκλογές της περασμένης Κυριακής στην Ουγγαρία, αυτό δεν οφείλεται στην επίθεση του συστήματος εναντίον της, παρ’ ότι αυτή υφίσταται κι ίσως να είναι και έντονη. Μόλις η Αριστερά καταφέρει να υπερβεί τα εσωτερικά της εμπόδια, αναστολές, γραφειοκρατίες, λογικές των μικρών συμφερόντων και των ασήμαντων εξουσιών, μόλις ξεπεράσει όλα τα «βαρίδια», όπως λέτε, θα ανοίξει τα φτερά της και θα πετάξει περήφανα. Η Αριστερά δεν θα γίνει δύναμη κοινωνικής ανατροπής, αν δεν γίνει δύναμη ανατροπής για τον εαυτό της.
Η υπόδειξη και η ανάδειξη του Αλέξη Τσίπρα σε πρόεδρο του ΣΥΝ ήταν, κυρίως, δική σας πρόταση και συμβάλλατε στο να γίνει. Χρονικά συμπίπτει με την τεράστια δημοσκοπική άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ. Σας έχουν ρωτήσει αν δικαιώθηκε αυτή η επιλογή και απαντήσατε πλαγίως. Σήμερα, τι σκέφτεστε για αυτό το ζήτημα, που από ό,τι φάνηκε είναι σοβαρό;
Είναι γνωστή πια σε όλους η άποψή μου για όλα αυτά τα θέματα. Την ανέφερα με σαφήνεια στην τρίτη Συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ. Επιτρέψτε μου να μην επανέλθω.
Με βάση τις ραγδαίες εξελίξεις που βιώνουμε, αν είχατε την στιγμή αυτή κάποιο δημόσιο αξίωμα (π.χ. βουλευτής) δεν θα μπορούσατε να παίξετε πιο ενεργητικό και κεντρικό ρόλο;
Γιατί; Για να νομιμοποιήσω τη σημερινή κατάσταση που δεν με εκφράζει στο ελάχιστο; Ξέρετε κάτι; Εγώ βλέπω χιλιάδες, πολλές χιλιάδες ανθρώπους, σε μια εποχή που η βαθιά κρίση αρχίζει και περνάει από τις πόρτες και τα παράθυρα στα σπίτια και τις οικογένειές τους, να περιφέρονται στους δρόμους, ομάδες και ομάδες ανήσυχοι με ερωτηματικά να ψάχνουν τον παιδικό τους έρωτα, την Αριστερά και να αναζητούν τις αίθουσες που λέγαμε πριν οι οποίες, τώρα, πραγματικά θα βουλιάξουν. Τώρα πρέπει επειγόντως να γίνει αυτό που δεν έγινε τότε. Η ανάδειξη ενός αριστερού υποκειμένου, με άλλη κουλτούρα, αξίες και συγκρότηση, που όχι μόνο δεν θα υπονομεύει και θα αντέχει, αλλά και θα καρποφορεί συνεχώς μια εμπνευσμένη, ανοιχτή, προωθημένη πολιτική.
Πως εκτιμάτε, σήμερα, την κατάσταση της ελληνικής Αριστεράς, του ΣΥΝ, του ΣΥΡΙΖΑ; Ποια νομίζετε ότι είναι τα αίτια βαλτώματος και περιθωριοποίησης της Αριστεράς και σχετικής ακινητοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ;
Νομίζω ότι πρέπει να έχουμε την ικανότητα να δούμε τα προβλήματα και τις λύσεις που είχαμε βρει με εντελώς νέους όρους. Ας πάρουμε την ενότητα της αριστεράς. Υπήρξε σημαντική η συνάντηση, μετά από τις διαδικασίες τότε του Κοινωνικού Φόρουμ, ενός μεγάλου αριθμού οργανώσεων της Αριστεράς. Τον ρόλο της τον έπαιξε. Σήμερα υπάρχει η ανάγκη συνάντησης και με άλλες δυνάμεις στον εξωκοινοβουλευτικό χώρο. Κυρίως, όμως, υπάρχει η ανάγκη συνάντησης με κοινωνικούς χώρους που εν δυνάμει είναι οι πραγματικές συνιστώσες. Πρώτα από όλα η νέα γενιά. Είχαμε ένα δύσκολο άλλα ζωντανό διάλογο και με το άρθρο 16 και με το Δεκέμβρη. Τώρα, τα πιο ευαίσθητα και αντισυμ βατικά στοιχεία έλκονται από αντιεξουσιαστικούς πόλους, θεωρώντας ότι εκεί θα βρουν ένα χώρο ελευθερίας. Ο μεγάλος όγκος γύρισε πλάτη, επέστρεψε στο καβούκι μιας αφόρητης καθημερινότητας. Για μένα, το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα δεν είναι πώς θα τα βρίσκουν οι συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά πώς θα επανασυναντηθούν οι γενιές μας με τη νεολαία. Ας πάρουμε τη λειτουργία της Αριστεράς. Ένα ηγετικό τραπέζι με συνιστώσες και προσωπικότητες, που συντόνιζε την Αριστερά υπήρξε ορόσημο και βάση για μεγάλες νίκες. Σήμερα γίνεται τροχοπέδη και αναστολή. Ο σπόρος της Αριστεράς μπορεί να βλαστήσει μόνο σε ένα χωράφι, κι αυτό είναι η δημοκρατία.
Στην Πανελλαδική Σύσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ, το Νοέμβριο, υπογραμμίσατε την ανάγκη κατάργησης του Σύμφωνου Σταθερότητας για να εισπράξετε ποικίλους χαρακτηρισμούς. Η συνέχεια, βέβαια, σας δικαίωσε, αφού γύρω από αυτά τα θέματα περιστρέφεται όλη η πολιτική και οικονομική ζωή του τόπου…
Σας είπα ήδη ότι συντρόφισσες και σύντροφοι θέλουν να τους αφήσουμε τον χρόνο τους να σκεφθούν. Υπήρχαν πολλοί που ένιωσαν θυμό που το Νοέμβρη στη Συνδιάσκεψη έκοβε η… σάλτσα του «αριστερού ευρωπαϊσμού» με τη σαφή και σκληρή κριτική στο Σύμφωνο Σταθερότητας. Είναι σίγουρο ότι, σήμερα, αναθεωρούν απόψεις για πρόσωπα και πράγματα. Ένα σύμπτωμα παρακμής που, δυστυχώς, υπάρχει στον κομματισμό γενικά και, δυστυχώς, έντονα και στον ΣΥΡΙΖΑ πια, είναι ότι δεν κρίνονται οι απόψεις αλλά το πρόσωπο που τις εκφέρει. Μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ, εδώ και τρία χρόνια, γεννήθηκε η άποψη για την Ελλάδα ως «αδύναμο κρίκο» στην Ευρώπη. Εδώ στηρίχθηκε η στρατηγική της ανόδου. Μετά πετάχτηκε στο καλάθι των αχρήστων, για να αρχίσει να αναμασάται και πάλι, όταν οι πάντες έχουν αυτή την άποψη, από τον Μπίσκι μέχρι το Σαρκοζί και τον Ομπάμα. Δείτε την ιδέα για το Δημοψήφισμα για το Σύμφωνο Σταθερότητας. Φτάσαμε στο σημείο ο ΣΥΡΙΖΑ να μη χαιρετίσει καν το παλλαϊκό «όχι» στο δημοψήφισμα της Ισλανδίας για τα δάνεια.
Τι δεν έγινε στον ΣΥΡΙΖΑ
Στην πρώτη συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ και ενώ υπάρχει η «ζήτηση για ΣΥΡΙΖΑ», ο ΣΥΝ συνεχίζει να βλέπει το εγχείρημα σαν εκλογική ομπρέλα και μόνο. Ποια η γνώμη σας για την υστέρηση αυτή;
Τα πατώματα βουλιάζανε από τον κόσμο που έρχονταν στις συνελεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν μπορώ να κρύψω τον αιφνιδιασμό, την αμηχανία ακόμα και τον φόβο από το μέγεθος της επιτυχίας. Αν δει κανείς πια από απόσταση και σε ένα μεγαλύτερο βάθος αυτό το φαινόμενο -κι όντως επρόκειτο για «φαινόμενο»- μπορεί σήμερα να κατανοήσει ότι ετίθετο το θέμα μιας ριζικής δημοκρατικής αναδιοργάνωσης της Αριστεράς, ενός νέου υποκειμενικού παράγοντα που θα μπορούσε να ανταπεξέλθει στον πολύ ευρύτερο πολιτικό ρόλο που κατακτούσε. Αν δεν γινόταν αυτό -και δεν έγινε- η πολιτική θα επέστρεφε στα μέτρα των κομματικών γραφείων, των διαπραγματεύσεων, των συναλλαγών και κόλπων, που δυστυχώς βλέπουμε στο σημερινό ΣΥΡΙΖΑ, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του Συντονιστή και πολλών μελών της Γραμματείας.
Το θέμα του Συμφώνου Σταθερότητας συνεχίζει να είναι κεντρικό και ήδη έχει ανοίξει μια συζήτηση για το ποια μπορεί να είναι η απάντηση της Αριστεράς με όρους πολιτικής γραμμής και απεύθυνσης (αντιμετώπιση του χρέους, έξοδος από την ευρωζώνη, στάση πληρωμών κ.λπ). Ποια είναι η δική σας γνώμη, σήμερα, για αυτά τα ζητήματα;
Τα κριτήρια της Αριστεράς είναι απλά: η πρόοδος που κόσμου της εργασίας, η ανάπτυξη της χώρας, η προοδευτική αλλαγή εδώ και σε όλη την Ευρώπη. Το Σύμφωνο Σταθερότητας, που προκάλεσε αυτό το ασύλληπτα ταξικό και παρακμιακό για τη χώρα πακέτο μέτρων, δεν πρέπει να εφαρμοστεί.
Ασφαλώς πρέπει να αγωνισθούμε με όλο το ευρωπαϊκό εργατικό κίνημα για να καταργηθεί, αλλά μέχρι να γίνει αυτό δεν είναι δυνατόν να δεχόμαστε την εφαρμογή του.
«Τη σημερινή πολιτική Παπανδρέου κανένας δεν την επέλεξε. Είναι χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση και είναι προσβολή, πρώτα απ’ όλους, για τον κόσμο του ΠΑΣΟΚ»
«Το Σύμφωνο Σταθερότητας που προκάλεσε αυτό το ασύλληπτα ταξικό και παρακμιακό, για τη χώρα, πακέτο μέτρων, δεν πρέπει να εφαρμοστεί…»
Εξάλλου, μια ήττα του Συμφώνου εδώ, θα γεμίσει αισιοδοξία και αγωνιστικότητα και τις άλλες αριστερές δυνάμεις στην Ευρώπη. Με αυτήν την έννοια η παραμονή μας μέσα στην Ευρωζώνη δεν είναι δεδομένη. Δεν μπορούμε να παραμείνουμε με τους σημερινούς όρους. Και να ξέρετε, και από διαπραγματευτική άποψη, το μεγάλο πλήγμα ουσίας και κύρους θα είναι όχι για μας, αλλά για την ίδια την Ευρωζώνη που θα αποδειχθεί εύθραυστη, χωρίς συνεκτικότητα, με το φαινόμενο της «μόλυνσης» όπως λένε, που κατευθύνεται μάλιστα σε μια από τις ισχυρότερες χώρες της, την Ισπανία. Όσον αφορά στο δημόσιο χρέος η συνταγή δίνει εντελώς διαφορετικό αποτέλεσμα, ανάλογα με το… μάγειρα.
Στάση πληρωμών με Παπανδρέου ή Σαμαρά δίνει κατευθείαν Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Αναδιαπραγμάτευση του χρέους με μια αριστερή διακυβέρνηση, σε συνδυασμό με μια πολιτική δημοσιονομικής αποκατάστασης που θα έχει στο κέντρο της τις εισαγωγές, τις αντιπαραγωγικές δαπάνες, το μεγάλο πλούτο και με μια πολιτική ανανέωσης του παραγωγικού δυναμικού με βασικό εργαλείο ένα νέο δημόσιο τομέα, μας οδηγεί σε έξοδο από την κρίση και σε νέα πορεία.
Παράνομη η κυβέρνηση
Έχετε ζητήσει να φύγει το ταχύτερο δυνατόν η κυβέρνηση Παπανδρέου, ενώ βρίσκεται στη διακυβέρνηση της χώρας μόλις 6-7 μήνες. Ποια ανάγκη σας οδηγεί σε αυτήν τη θέση και -για να γενικεύσουμε λίγο το ζήτημα- πόσο βαθιά είναι η κρίση και τι πολιτικές αναταράξεις μπορεί να φέρει;
Πριν από λίγες μέρες στην ομιλία μου, στη συγκέντρωση του Μετώπου στα Πατήσια, ανέφερα δέκα λόγους για τους οποίους πρέπει να φύγει η κυβέρνηση Παπανδρέου. Εδώ ας αναφέρω κυρίως ότι είναι παράνομη κυβέρνηση.
Οι εκλογές δεν είναι καλλιστεία για να στέλνουμε τους ωραίους στο Μαξίμου. Είναι λαϊκή επιλογή πολιτικής. Συμβόλαιο με τον λαό. Και τη σημερινή πολιτική Παπανδρέου κανένας δεν την επέλεξε. Είναι χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση και είναι προσβολή πρώτα από όλους για τον κόσμο του ΠΑΣΟΚ. Ακόμη, δεν είναι καν κυβέρνηση. Είναι σκιώδης και εντολοδόχος. Μας κυβερνούν ο Μπαρόζο, ο Όλι Ρεν και η Μέρκελ. Είναι θέμα δημοκρατίας και λαϊκής κυριαρχίας. Και τριών ημερών να ήταν η κυβέρνηση, η Αριστερά έπρεπε να ζητήσει να φύγει. Και να αποδομήσει τις απόψεις που, σε μεγάλο τμήμα της κοινής γνώμης, έχουν δημιουργήσει τα βραδινά δελτία ειδήσεων. Η Αριστερά οφείλει να σπάσει τη λογική του μονόδρομου και την αίσθηση αδυναμίας των πολιτών. Ζούμε μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις που έχει αντιμετωπίσει η χώρα μας στην ιστορία της. Είμαστε σε κομβικό σημείο. Όλο το πολιτικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένης και μιας ξύλινης και περιθωριακής Αριστεράς, ανήκει στο παρελθόν, όπως είχε γίνει σε άλλες περιπτώσεις, το 1909, 1949, το 1974. Το αν ο μετασχηματισμός του θα γίνει σε προοδευτική κατεύθυνση ή σε αντιδραστική, πράγμα που δυστυχώς δεν αποκλείεται, εξαρτάται από μας. Το σύνθημα των προτελευταίων εκλογών «Αλλάζουμε το τοπίο» αποκτά μια εξαιρετική επικαιρότητα και βαρύτητα.
Έχετε πάρει μέρος σε πολλές εκδηλώσεις, συσκέψεις, συζητήσεις, συμβολικές ενέργειες, διαδηλώσεις κ.λπ., δηλώνοντας την απλή ιδιότητα του «μέλους». Πώς σας υποδέχεται ο κόσμος σε όλες αυτές τις δραστηριότητες, τι «ακούτε» να θέλει ή να λέει; Εσείς πώς βιώνετε αυτήν τη νέα σχέση που έχετε με τα πράγματα;
Κατ’ αρχήν είναι εντυπωσιακή η προσέλευση του κόσμου, παρά τα «απαγορευτικά» που βγαίνουν από τα κομματικά «λιμεναρχεία». Ειλικρινά σε αυτή την πρώτη φάση ήμουν πολύ περισσότερο συγκρατημένος. Το μεγαλύτερο κομμάτι, μπορεί να συμπαθούν, αλλά δεν είναι στρατευμένοι στην Αριστερά. Είναι, κυρίως, από τον χώρο του ΠΑΣΟΚ. Πολύς κόσμος σε σύγχυση, μπερδεμένος και λυπημένος. Είναι εκπληκτικό πόσο εύκολα καταρρέουν τα σχήματα που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση με τη συνδρομή των βραδινών δελτίων ειδήσεων. Όταν τους αναφέρεις ότι δεν κάνουν οικονομία ένα ευρώ για τους εξοπλισμούς, αγοράζουν φρεγάτες και υποβρύχια που γέρνουν αρκεί για να αρχίσει να καταρρέει η πλύση εγκεφάλου. Το δύσκολο σημείο είναι η μαζική σχεδόν απογοήτευση και δυσπιστία για τον ΣΥΡΙΖΑ ως αφετηρία για την εναλλακτική λύση. Πάντως, είναι πολύ ζωντανή αυτή η διαδικασία. Δεν πάω να τους κατεβάσω γραμμή. Γινόμαστε ομάδα, συνδιαμορφώνουμε τις θέσεις.
Πολλά από όσα σκέφτομαι έχουν προκληθεί από αυτούς τους διαλόγους ή στις συγκεντρώσεις ή στο δρόμο. Πριν από λίγες μέρες ένας ηλικιωμένος σερβιτόρος μου λέει «ντρέπομαι, έχουν ταπεινώσει την πατρίδα μου».
Σκέφτομαι αμέσως γιατί άραγε έχει εξορισθεί από το λεξιλόγιο της Αριστεράς η λέξη «πατρίδα». Όταν αγαπάς την πατρίδα σου αγαπάς και τις άλλες πατρίδες. Έχω αγαπήσει το Βέλγιο και τη Γαλλία, όπου έχω ζήσει τόσα χρόνια ως ευρωβουλευτής.
Για το «Μέτωπο Αλληλεγγύης και Ανατροπής»
Έχετε προχωρήσει μαζί με άλλους αριστερούς και αριστερές στην δημιουργία ενός Μετώπου Αλληλεγγύης και Ανατροπής», που από ό,τι υποθέτουμε είναι μια χαλαρή μορφή συνεργασίας που περιλαμβάνει και συζητήσεις ανάμεσα σε δυνάμεις που βρίσκονται, κυρίως, στο ΣΥΡΙΖΑ αλλά δεν περιορίζονται σε αυτόν. Πώς βλέπετε την εξέλιξη αυτού του εγχειρήματος;
Το Μέτωπο στηρίζεται σε μια σαφή αντίληψη στην οποία και θέλει να συμβάλλει. Το θέμα της Αριστεράς δεν περιορίζεται στην άνοδο των ποσοστών της κατά ένα ή δύο τοις εκατό. Στην Αριστερά πέφτει ο κλήρος να είναι ο κινητήρας, ο καταλύτης μιας νέας κοινωνικής πλειοψηφίας που θα στηρίξει μια μεγάλη στροφή ρήξεων με το κατεστημένο και ανασυγκρότησης.
Η Αριστερά δεν μπορεί μόνη της, δεν έχει τις δυνάμεις. Το Μέτωπο είναι ένας χώρος συνάντησης με πολλαπλά ρεύματα από τα νεολαία, από τον εξωκοινοβουλευτικό χώρο, από τον χώρο της βάσης του ΠΑΣΟΚ. Οι προοπτικές είναι καλές.
Από τη μεθεπόμενη βδομάδα, μάλιστα, ξεκινούν συγκεντρώσεις που οργανώνονται αποκλειστικά σχεδόν από δυνάμεις που μέχρι σήμερα κινούνταν στον χώρο του ΠΑΣΟΚ. Που εξοργίζονται να μαθαίνουν ότι ακόμα και στο Σοσιαλιστικό Κόμμα Γαλλίας έχουν το σλόγκαν «δεν θα γίνουμε Παπανδρέου της Γαλλίας». Δυστυχώς, ο Έλληνας πρωθυπουργός γίνεται ότι πριν από λίγα χρόνια ήταν ο Μπλερ της Βρετανίας: όνομα–σύμβολο ποδοπάτησης κάθε σοσιαλιστικής κληρονομιάς.
Μια αναγεννητική προσπάθεια τι θα έπρεπε να αποφύγει, από τα πρώτα της βήματα, ώστε να κερδίσει σε αξιοπιστία;
Όσα μέσα σε ένα χρόνο μας κατέβασαν από τον ουρανό στη γη. Όσα έκαναν τα επίσημα κόμματα της αριστεράς να μείνουν πίσω στα μεγάλα ξεσπάσματα της Αριστεράς, όπως το Πολυτεχνείο. Όσα έκαναν την Αριστερά, μετά την μεταπολίτευση, με σύμπασα τη νεολαία μαζί της να μένει στη γωνιά και να δίνει την πρωτοκαθεδρία στο νέο τότε ιδιότυπο σοσιαλδημοκρατικό εγχείρημα. Τον κομματισμό. Τη λογική των μηχανισμών.
Τις κλειστές πόρτες. Τον φόβο της δημοκρατίας. Την κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας. Την ανάδειξη του μετρίου. Την ανησυχία για το καινούργιο. Τις παγίδες της επικοινωνίας.
Προσωπικά, έχετε θέσει κάποια όρια ή κάποιους όρους για τη δική σας συμμετοχή, την δική σας συμβολή σε αυτήν την προσπάθεια;
Την Αλληλεγγύη χωρίς όρους και χωρίς όρια. Αυτό είναι το κλίμα που επικρατεί ανάμεσα σε όσες και όσους δραστηριοποιούμαστε με το Μέτωπο. Το κύριο ζήτημα με την Αριστερά, πάνω και από την πολιτική της γραμμή, είναι να είναι ένας χώρος αξιών, αδελφοσύνης, εμπιστοσύνης, αλληλεγγύης, ελευθερίας. Όταν η κοινωνία λάβει ξανά αυτό το μήνυμα θα κάνουμε πάλι απίστευτα όμορφα πράγματα.
Είναι η εποχή μας…
Οι επιλογές του χτες μας βουλιάζουν ως χώρα και ως κοινωνία. Μαζί, όμως, βουλιάζει και η Αριστερά. Μπορεί να αντιστραφεί η κατάσταση και πώς;
Μην το λέτε αυτό. Κακή παρένθεση, ναι. Να βουλιάζει η Αριστερά, όχι. Ας το καταλάβουμε κι ας το πιστέψουμε. Είναι η εποχή μας. Πριν από λίγες βδομάδες, μετά μια θεατρική παράσταση στον Κολωνό, βρεθήκαμε αργά τη νύχτα η παρέα σε ένα μικρό κινέζικο εστιατόριο που αποκλειστικά σχεδόν έχει πελάτες της αθηναϊκής Chinatown. Είχαν ανοιχτή την τηλεόραση στο κινέζικο CNN. Ήταν 12 το βράδυ. Είδα το σήμα του δελτίου. Και μετά, πρώτη είδηση οι δρόμοι της Αθήνας με τις εργατικές κινητοποιήσεις. Ποτέ –μα ποτέ– στην ιστορία μας, ούτε με το Ανατολικό ζήτημα, ούτε με την Μικρασιατική Καταστροφή, ούτε με τον εμφύλιο πόλεμο η Ελλάδα δεν βρισκόταν τόσους μήνες συνεχόμενα στο επίκεντρο της παγκόσμιας δημοσιότητας. Όλος ο κόσμος παρακολουθεί την Ελλάδα, τις πολιτικές της δυνάμεις. Κάθε βήμα μπροστά, κάθε πρωτοβουλία, κάθε εμπνευσμένη κίνηση της Αριστεράς εδώ αποκτά υπερεθνικό χαρακτήρα. Η ικανότητά μας να νικήσουμε το Σύμφωνο Σταθερότητας, να συντρίψουμε τα μέτρα, να ρίξουμε την κυβέρνηση Παπανδρέου, να ανοίξουμε ένα δρόμο βαθιάς αλλαγής, θα αποκτήσει παγκόσμια σημασία. Κανένας κομφορμισμός και κανένα ταμπού δεν θα μας κάνει να συμβιβαστούμε με προβληματικές καταστάσεις, να μη κάνουμε τις τομές εκείνες μέσα στην αριστερά που είναι αναγκαίες. Με αρκετή αισιοδοξία βλέπω στη μια Τοπική ή Κλαδική κίνηση μετά την άλλη να παίρνουν την πρωτοβουλία στα χέρια τους οι πολύ αξιόλογοι σύντροφοι και συντρόφισσες από τη βάση του ΣΥΡΙΖΑ.
