Οι εξελίξεις στο Μπαγκλαντές χαρακτηρίζονται από μια πρωτοφανή σύμπτωση κρίσης ταυτότητας, πολιτικής κρίσης, μαζικής εισόδου των λαϊκών μαζών στην κεντρική πολιτική σκηνή, με τη μορφή των «πλατειών» και ανόδου των εργατικών αγώνωμ.
Οι ρίζες της τρέχουσας κατάστασης ανάγονται στο 1971. Οι Μπαγκλαντεσιανοί δεν αποσπάστηκαν ομόθυμα από το Πακιστάν. Οι αντιτιθέμενοι στην ανεξαρτησία προέβησαν, συνεργαζόμενοι με Πακιστανούς ενόπλους, σε μαζικές αντεκδικήσεις. Διαφθείροντας, ωστόσο, στρατοκρατικές κυβερνήσεις που ακολούθησαν, διείσδυσαν ατιμώρητοι στον πυρήνα της οικονομικής, πολιτικής και πνευματικής, με τη μορφή του Ισλαμισμού, ζωής της χώρας. Έτσι η διαφθορά, η λεηλασία του δημοσίου πλούτου, οι οικτρές συνθήκες ζωής και εργασίας, αλλά και η γενικευμένη πολιτική και πνευματική καταστολή, αποτέλεσαν τις αντικειμενικές προϋποθέσεις για το ξέσπασμα της λαϊκής αγανάκτησης.
Η αφορμή δόθηκε όταν στις 5 Φλεβάρη το Δικαστήριο Εγκλημάτων του Πολέμου του 1971, μια προεκλογική υπόσχεση του κυβερνώντος κόμματος Awami League, καταδίκασε σε ισόβια τον αναπληρωτή γραμματέα του Τζαμάατ-Ε-Ισλάμι (Ισλαμικού Συνδέσμου) Abdul Quader Molla. Με κάλεσμα από μπλογκ και τη Φοιτητική Ένωση Μπαγκλαντές, επί πολλές εβδομάδες, δεκάδες χιλιάδες νέοι κυρίως, συγκεντρώνονταν νυχθημερόν αρχικά στην Πλατεία Shahbag της πρωτεύουσας Ντάκα και σύντομα σε όλη τη χώρα, απαιτώντας οριστικό ξεκαθάρισμα λογαριασμών με το ισλαμιστικό κόμμα που συνεχίζει τη βία εναντίον μειονοτήτων (2.000 κατεστραμμένες οικείες μειονοτικών τον τελευταίο μήνα), δημοσιογράφων, ακόμα και αστυνομικών.
Η Χάρτα της Αφύπνισης που συνέταξαν διεκδικεί θανατική καταδίκη των εγκληματιών πολέμου, απαγόρευση του Ισλαμικού Συνδέσμου και μποϊκοτάζ των επιχειρήσεών του, των ΜΜΕ του και των πνευματικών ιδρυμάτων του. Η Αριστερά συμμετείχε στο Κίνημα, παρ’ ότι αυτό δεν δεχόταν κόμματα στις τάξεις του, και ιδιαίτερα το κυβερνητικό, που αποπειράθηκε να το οικειοποιηθεί. Παρά την επιφανειακά περιορισμένη ατζέντα του, το πρώτο μαζικό κίνημα στη χώρα μετά την Ανεξαρτησία, κατέστησε το λαό καθοριστικό παράγοντα της πολιτικής ζωής, η οποία ώς τον Φλεβάρη είχε στο επίκεντρο την κατάργηση των υπηρεσιακών κυβερνήσεων, ενόψει επερχόμενων εκλογών, προς αποτροπή επικράτησης του σύμμαχου των ισλαμιστών Εθνικιστικού Κόμματος (BNP).
Η κληρονομιά του Κινήματος Shahbag φάνηκε άμεσα. Την περασμένη Τετάρτη το μεγαλύτερο εργατικό ατύχημα, με 413 ώς τώρα νεκρούς κλωστοϋφαντουργούς, μετά την κατάρρευση του κτιρίου όπου εργάζονταν, ακολούθησε εκείνο του περασμένου Νοέμβρη, όταν απανθρακώθηκαν 111 κλειδωμένοι κλωστοϋφαντουργοί της Walmart. Έκτοτε, δεκάδες χιλιάδες εργάτες, αυτή τη φορά μαζικά και καθημερινά, απαιτούν δυναμικά τη θανατική καταδίκη του ιδιοκτήτη του καταρρεύσαντος κτιρίου, διεκδικώντας ανθρώπινες εργασιακές συνθήκες στον κλάδο που παράγει το 77% των εξαγωγών.
Επιχειρώντας, ανεπιτυχώς, κατευνασμό πνευμάτων, οι εργοδότες στις 4.500 βιομηχανίες ενδυμάτων μοίραζαν αφειδώς «ρεπό» ενώ η κυβέρνηση συνέλαβε τελικά τον ιδιοκτήτη του κτιρίου στα σύνορα με την Ινδία και η πρωθυπουργός Σεϊχ Χασίνα προειδοποίησε τους εργάτες «να παραμείνουν ψύχραιμοι και να κρατήσουν ανοιχτά τα εργοστάσια, αλλιώς θα χάσουν τις δουλειές τους». Όμως η αποκάλυψη από τον ΟΗΕ της άρνησης αποδοχής σωστικών συνεργείων του, βάζει πλέον και τον κυβερνητικό πυλώνα στο στόχαστρο.
