Του Μιχάλη Σιάχου.
Λίγες μέρες πριν, ο ΕΦΕΤ είχε ανακοινώσει την ανακάλυψη κατεψυγμένων προϊόντων κρέατος, μολυσμένων με το βακτήριο Escherichia coli O157 σε εγκαταστάσεις του Lidl στη Βόρεια Ελλάδα και ζήτησε την απόσυρση και την καταστροφή τους. Αντίστοιχο βακτήριο ευθύνεται ακόμη και για θανάτους στην Ευρώπη. Η επιχείρηση ένιωσε να απειλούνται τα συμφέροντά της. Δεν είχε περάσει πολύς καιρός που ο ΕΦΕΤ είχε απαιτήσει την ανάκληση φιαλών κρασιού από τα καταστήματα της αλυσίδας. Αυτή τη φορά φαίνεται ότι έδρασε αστραπιαία και… δυναμικά.
Η απαίτηση για άμεση λύση δεν μπορούσε να περιμένει λίγες ώρες, μέχρι την επιστροφή του υπουργού στην Ελλάδα. Η παραίτηση του «ενοχλητικού» προέδρου έπρεπε να γίνει ενόσω η αντιπροσωπεία της γερμανικής επιχείρησης βρισκόταν στο γραφείο του. Το μήνυμα προς τους εκπροσώπους των γερμανικών συμφερόντων ήταν παραπάνω από σαφές: «Το πεδίο δράσης είναι πλέον ελεύθερο, όποιος σας ενοχλεί φεύγει από τη μέση».
Ένας ενοχλητικός ελεγκτικός οργανισμός…
Όσο κι αν φαντάζει σενάριο συνομωσίας, το ρεπορτάζ του Δρόμου είναι απολύτως αληθές. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με τη σειρά:
Τον περασμένο Μάρτιο κλιμάκια του ΕΦΕΤ ανακαλύπτουν κομμάτια γυαλιού σε φιάλες κρασιού που εμφιαλώνονται από την εταιρία ΙΝΟ Α.Ε. για λογαριασμό του Lidl. Ολόκληρες παρτίδες κρασιών ανακαλούνται και μάλιστα με έγγραφο του ΕΦΕΤ, στις 10/6, υποχρεώνεται η εταιρία ΙΝΟ να ανακαλέσει όλες τις σχετικές παρτίδες κρασιών για ένα έτος, καταβάλλοντας μάλιστα το αντίτιμο σε όσους τις επιστρέψουν. Οι γνωρίζοντες μιλούν για τεράστια οικονομική ζημιά, τόσο για τη γερμανική αλυσίδα, όσο και για την ελληνική βιομηχανία.
Την 1η Ιουλίου οι έλεγχοι του οργανισμού βάζουν στο στόχαστρο τη γερμανική αλυσίδα για μια ακόμη φορά. Έχει προηγηθεί η ενημέρωση του ΕΦΕΤ από τις αρμόδιες γαλλικές Αρχές για έξι κρούσματα με αιμορραγική διάρροια σε παιδιά, που εικάζεται ότι είχαν καταναλώσει κατεψυγμένο κιμά βοδινού κρέατος που αγοράστηκε από καταστήματα Lidl. Μάλιστα, στη Γαλλία ανακλήθηκαν παρτίδες αυτών των προϊόντων που περιείχαν πρώτη ύλη προέλευσης Γερμανίας, Γαλλίας, Βελγίου και Πολωνίας. Συνεργεία του ελεγκτικού φορέα διαπιστώνουν, λοιπόν, το παθογόνο βακτήριο E. coli O157 σε κατεψυγμένα προϊόντα κιμά και σουτζουκάκια από βοδινό κρέας που διακινούνται σε καταστήματα της αλυσίδας Lidl. Τα προϊόντα δε αυτά προέρχονται από βιομηχανίες της γερμανο-ολλανδικής εταιρίας Vion, η οποία κατέχει μονοπωλιακή θέση στην παραγωγή και διακίνηση κρέατος στην Ευρώπη και είναι ένας από τους μεγαλύτερους (ίσως ο μεγαλύτερος) εισαγωγέας κρέατος στη χώρα μας.
Το χτύπημα στα γερμανικά συμφέροντα είναι καίριο. Η εταιρία Lidl αντιδρά και με ανακοίνωσή της (6/7) κάνει λόγο για εργαστηριακούς επανελέγχους στους οποίους η ίδια υπέβαλε τα προϊόντα για τα οποία κατηγορείται, χωρίς όμως να ανιχνευτεί το συγκεκριμένο βακτήριο. Φαίνεται όμως πως ο γερμανικός κολοσσός δεν αρκέστηκε στις ανακοινώσεις.
Η συμμετοχή του Έλληνα υπουργού στην άτυπη σύνοδο των υπουργών Υγείας της Ε.Ε. στην Πολωνία (5 και 6 Ιουλίου) ήταν προφανώς η κατάλληλη ευκαιρία. Γνωρίζοντας από την 20μηνη θητεία του στα υπουργεία Εργασίας και Υγείας τον κ. Λοβέρδο και γνωρίζοντας πόσο «ζεστά» έχει πάρει το ρόλο του υπερασπιστή των τροϊκανών και των συμφερόντων που αυτοί πρεσβεύουν, μπορούμε να φανταστούμε με τι… σθένος αντέδρασε στις πιέσεις που δέχτηκε από τους ομολόγους του (της Γερμανίας; της Γαλλίας; της Πολωνίας;). Η εσπευσμένη παύση του επικεφαλής των ελληνικών ελεγκτικών Αρχών, με το συμβολισμό μάλιστα που αυτή περικλείει, δεν χρειάζεται περισσότερες αποδείξεις.
…αλλά και πολύ ταλαιπωρημένος
Ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων, ο οποίος ιδρύθηκε ως ανεξάρτητη Αρχή και εκπροσωπεί τη χώρα μας στην ευρωπαϊκή Αρχή για την ασφάλεια των τροφίμων (EFSA) έχει μια περίεργη ιστορία μετακινήσεων. Υπό την εποπτεία του τότε υπουργείου Εμπορίου και μετέπειτα Ανάπτυξης, πέρασε επί των ημερών της Νέας Δημοκρατίας στην αρμοδιότητα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ως μια λογική εξέλιξη ενιαιοποίησης των ελέγχων στα τρόφιμα. Στον προηγούμενο ανασχηματισμό της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ δόθηκε ως «προίκα» στον κ. Λοβέρδο κατά τη μετακίνησή του από το υπουργείο Εργασίας στο υπουργείο Υγείας. Παρά το -μάλλον- αταίριαστο περιβάλλον ο ΕΦΕΤ παρήγαγε ένα αρκετά έντονο ελεγκτικό έργο.
Αυτό το έργο φαίνεται ότι ενόχλησε πολλές μεγάλες και, ιδιαίτερα, πολυεθνικές επιχειρήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις στις 8 Ιουλίου (μια μέρα μετά το τηλεφώνημα από την… Πολωνία) ανακοινώθηκαν αποφάσεις του Δ.Σ. του ΕΦΕΤ για επιβολή προστίμων συνολικού ύψους 327.000 ευρώ. Μεταξύ των επιχειρήσεων που συχνά περιλαμβάνονται στις ανακοινώσεις του οργανισμού είναι και η γαλλικών συμφερόντων αλυσίδα σούπερ μάρκετ Carrefour, της οποίας τα καταστήματα σε όλη την Ελλάδα έχουν κατ’ επανάληψη γίνει στόχος ελέγχων και επιβολής αντίστοιχων προστίμων.
Ο «παραιτηθείς» με αυτό τον, τουλάχιστον, άκομψο τρόπο πρόεδρος του ΕΦΕΤ, δεν ήταν τυχαίο πρόσωπο. Πρόκειται για τον Γ. Ι. Νυχά, καθηγητή Μικροβιολογίας Τροφίμων στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, ο οποίος έχει να επιδείξει διεθνές επιστημονικό έργο. Μάλιστα, ένα από τα προγράμματα στα οποία συμμετέχει το εργαστήριο που διευθύνει, μαζί με άλλα 40 ευρωπαϊκά ιδρύματα από 17 χώρες, ονομάζεται ProSafeBeef και αντικείμενό του είναι ακριβώς η ασφαλής διακίνηση του βόειου κρέατος. Αντίστοιχες επιστημονικές περγαμηνές φέρουν και οι συμμετέχοντες στο επιστημονικό συμβούλιο του οργανισμού.
Τον επιστήμονα αυτό χαρακτηρίζει ούτε λίγο-ούτε πολύ «ανεπαρκή» ο κ. Λοβέρδος για να ευχαριστήσει τους Ευρωπαίους συνομιλητές του, παρ’ ότι η παραίτηση δεν συνοδεύτηκε από καμιά επίσημη ανακοίνωση και ο ίδιος ο κ. Νυχάς αποικρούει τη σύνδεση της παραίτησής του με την υπόθεση του Lidl. Οι «υποψιασμένοι» καταναλωτές, έχουν άλλη άποψη. Σε ανακοίνωσή της στις 12/7 η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών ζητά την ανάκληση της παραίτησης του πρώην προέδρου και την άμεση καταστροφή όλων των μολυσμένων τροφίμων, καλώντας ουσιαστικά σε μποϊκοτάζ των συγκεκριμένων καταστημάτων, εφόσον δεν καταστραφούν τα συγκεκριμένα προϊόντα. Παρέμβαση για το θέμα έκανε και ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Χουντής.
