Αυτοκρατορία, Κρίση και Πόλεμος
Οι Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου: «Η αλυσιτελής ανεξαρτησία και η δεσμευμένη δημοκρατία»
Του Δημήτρη Στεμπίλη *
Το κυπριακό ζήτημα όπως προέκυψε από τη δεκαετία του 1950 αποτελεί και στις μέρες μας ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα που απασχολεί τη διεθνή κοινότητα, μπορεί να θεωρηθεί ως ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα που επιβεβαιώνουν την ανάγκη για μεγαλύτερη εμβάθυνση στην ιστορία των διεθνών σχέσεων.
Παρισινή Κομμούνα
Η εξέγερση είχε ως έκβαση τη σφαγή δεκάδων χιλιάδων εξεγερμένων από τα στρατεύματα της αντιδραστικής κυβέρνησης του Θιέρσου. Ωστόσο, αν και περιορισμένη στο χώρο και στο χρόνο, η Κομμούνα ήδη με την ανακήρυξή της ξεπέρασε κάθε μέχρι τότε υφιστάμενο όριο. Κατά τον Α. Μπαντιού «οι διακηρύξεις της Κομμούνας, της πρώτης εργατικής εξουσίας στην παγκόσμια Ιστορία, συνθέτουν ένα ιστορικά υπάρχον, η απολυτότητα του οποίου καθιστά έκδηλη την έλευση στον κόσμο μιας εντελώς νέας διάταξης του φαίνεσθαί του, μια μεταλλαγή της λογικής του» (Αλέν Μπαντιού, «Η Παρισινή Κομμούνα. Μια πολιτική διακήρυξη για την πολιτική», Η κομμουνιστική υπόθεση, εκδ. Πατάκης, Αθήνα 2009, σ. 216).
Η Παρισινή Κομμούνα ενέπνευσε έναν αιώνα επαναστατικού στοχασμού και υπήρξε ό,τι ακριβώς εκτίμησε ο Καρλ Μαρξ, ενώ μάλιστα αυτή βρισκόταν σε εξέλιξη: «Η Κομμούνα είναι το ξεκίνημα της κοινωνικής επανάστασης του 19ου αιώνα. Όποιο κι αν είναι το πεπρωμένο της στο Παρίσι, θα κάνει το γύρο του κόσμου. Χαιρετίστηκε αμέσως από την εργατική τάξη της Ευρώπης και των ΗΠΑ ως η μαγική λέξη της απελευθέρωσης».
Σήμερα, μέσα στη λαίλαπα της κρίσης, με την κατάργηση θεμελιωδών δικαιωμάτων, με την πρωτοφανή ένταση της εκμετάλλευσης της εργασίας –και ενώ το κομμουνιστικό κίνημα βρίσκεται σε υποχώρηση και η αριστερά αδυνατεί να δώσει απαντήσεις και διέξοδο–, ακριβώς μέσα σε αυτό το περιβάλλον, τα 140 χρόνια από την Παρισινή Κομμούνα δεν είναι απλά μια «επέτειος», ούτε μια υπόμνηση για το παρελθόν, αλλά ένα τεκμήριο για το μέλλον: το ανέφικτο έγινε εφικτό. Τα οράματα της Κομμούνας και η πράξη της διαπερνούν τόσο τις επαναστάσεις του 20ού αιώνα όσο και την προετοιμασία των νέων επαναστατικών εφόδων στον 21ό αιώνα.
Έτσι, ισχύουν ακόμη στο ακέραιο τα λόγια του Γιάννη Χοντζέα, παρά το γεγονός ότι γράφτηκαν σε πολύ διαφορετικές από τις σημερινές συνθήκες, το 1971 μέσα στη δικτατορία, στην 100ή επέτειο της Παρισινής Κομμούνας:
«Όσοι βλέπουν την επανάσταση σαν μια υπόθεση που δεν λύνεται μεμιάς αλλά που δοκιμάζεται και ξαναδοκιμάζεται στη φωτιά των συγκρούσεων εκατομμυρίων και εκατομμυρίων ανθρώπων, που με τις συγκρούσεις τους λύνουν τα προβλήματα που θέτει η θεωρία, γι’ αυτούς η μελέτη όλων των επαναστάσεων του προλεταριάτου, μαζί και της Κομμούνας, είναι υπόθεση όχι μονάχα αφηρημένης βιβλιακής μελέτης, αλλά υπόθεση ζωής και πράξης.
Και η ζωή και η πράξη κατακυρώνουν πως στα εκατό χρόνια που πέρασαν από την Κομμούνα του Παρισιού, οι επαναστάσεις του προλεταριάτου άλλαξαν τη μορφή του κόσμου, και η υπόθεση του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού έπαψε πια να είναι μια μακρινή, χαμένη στο μακρινό μέλλον ελπίδα, αλλά είναι άμεση πραχτική επιδίωξη…
Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, αντηχεί πιο επιβλητικά σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης ο θριαμβευτικός παιάνας που χάρισε το γαλλικό προλεταριάτο στο παγκόσμιο προλεταριάτο: Εμπρός της γης οι κολασμένοι!»
Η πορεία προς την εξέγερση
Οι 70 μέρες της εξέγερσης
Προσπέρ-Ολιβιέ Λισαγκαρέ: Ο ιστορικός της Κομμούνας
Διατάγματα της νέας εξουσίας
Τα ιδεολογικά ρεύματα
Με τα μάτια των Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν
Ο αντίκτυπος στην Ελλάδα
Από την Κρητική Επανάσταση στην Παρισινή Κομμούνα
Οι γυναίκες στην εξέγερση
Διαβάστε και δείτε για την Κομμούνα
Χριστουγεννιάτικες Ιστορίες
Μάρτα Χάρνεκερ, μια αναντικατάστατη γυναίκα
Χαραμάδες ποιότητας και αντίστασης
Σεπτεμβριανά 1955: Το πογκρόμ και η βρετανική υποκίνηση
Στοιχεία για τη συλλογική οργάνωση των προσφύγων στην πρωτεύουσα και τη σχέση τους με...
Η υποδοχή, η εγκατάσταση και η ενσωμάτωση περίπου 1.500.000 προσφύγων σε μια χώρα που είχε υποστεί τις συνέπειες δέκα χρόνων πολέμων, ήταν μια διαδικασία μακρόχρονη και εξαιρετικά δύσκολη. Σε αυτό το άρθρο, θα δώσουμε στοιχεία για τη συλλογική οργάνωση των προσφύγων στην Αθήνα και τον Πειραιά και το ρόλο αυτής στη διαδικασία της εγκατάστασης και της ενσωμάτωσης. Του Γιάννη Σκαλιδάκη.
Αφιέρωμα: Πατριωτισμός και διεθνισμός στη στρατηγική της Αριστεράς
Ο Δρόμος της Αριστεράς δημοσίευσε στο φύλλο της 8ης Μαρτίου 2014, δύο τοποθετήσεις που πραγματεύονται τη σχέση του εθνικού με το κοινωνικό ζήτημα αλλά και της Αριστεράς και του μαρξισμού με τον διεθνισμό και τον πατριωτισμό. Πρόκειται για τις ομιλίες των Λουκά Αξελού και Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου που έγιναν σε εκδήλωση με τίτλο Πατριωτισμός και διεθνισμός στη στρατηγική της Αριστεράς την οποία διοργάνωσε ο ΣΥΡΙΖΑ Χαλανδρίου στις 19 Φεβρουαρίου με τη στήριξη του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς.
Διαβάστε εδώ τα δύο κείμενα, καθώς και το εισαγωγικό σημείωμα του αφιερώματος.
Πατριωτισμός και διεθνισμός στη στρατηγική της Αριστεράς - Εισαγωγικό σημείωμα
Πατριωτισμός, διεθνισμός και η σύνδεση του εθνικού με το κοινωνικό ζήτημα. Του Λουκά Αξελού
Μεταπολεμική πραγματικότητα και αντιαποικιακοί αγώνες
Του Αντώνη Αντωνίου *
H εποχή που ξεκινάει μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο σηματοδοτεί την υπέρβαση του προηγούμενου ευρωκεντρικού διεθνούς συστήματος. Η διαμόρφωση δύο διακριτών «στρατοπέδων» μεταφέρει τις συγκρούσεις εκτός Ευρώπης (Κίνα, Κορέα κ.λπ.), ο Ψυχρός Πόλεμος μεταφέρεται από το κέντρο στην περιφέρεια.